“Qİda məhsullarinin texnologiyasi” kafedrasi

Yem zülallarının bir sıra məhsullar istehsalında heyvanat zülallarına konversiyası 

 

Məhsul 

Konversiya, %-

lə 

Məhsul 

Konversiya, %-

lə 

Məhsul 

Konversiya, %-

lə 

Mal əti 

6-10 

Dovşan əti 

17 

Süd  

23-38 

Qoyun əti 

9 

Quş əti 

17 

Yumurta  

25-31 

Donuz əti 

12-15 

Balıq  

20 

Cücə əti 

(broyler) 

31 

 

Müəyyən  olunmuşdur  ki,  üçzəncirli  qida  istehsalı  prosesdə  yemin  məhsula 

konversiyası  3-dən  28%-ə  qədər  miqdarda  baş  verirsə,  yem  zülalının  heyvanat 

zülalına  konversiyası  6-38%  miqdarda  baş  verir.  Başqa  sözlə,  heyvanat  məhsulu 

istehsalında  bitki  zülalının 

4

3

 hissəsi  itirilir.  Məsələn,  bifşteks  alınması  üçün 

təxminən 95% zülal  itirilir. Ona  görə də  mal əti zülalı 30-50 dəfə baha olur (soya 

unu zülalına nisbətən). 

Onu  da  nəzərə  almaq  lazımdır  ki,  ənənəvi  üsullarla  qida  məhsulu  istehsalı 

biosferanın  çirklənməsinə,  tərkibinin  dəyişilməsinə  gətirib  çıxarır.  Bu  isə  son 

nəticədə,  hələ  qədimdən  ekoloji  fəlakətlərə  -  səhraların  yaranmasına,  əhalinin 

köçürülməsinə, bir sıra xalqların yer üzündən silinməsinə gətirib çıxarmışdır. 

Ekoloji  krizislər  kənd  təsərrüfatının  intensiv  və  ekstensiv  üsullarla, 

mexanikləşdirilməsi  və  kimyalaşdırılması  zamanı  da  baş  verir  (Nümunələrlə: 

gübrənin,  pestisidlərin  torpağa,  suya  təsirini,  onun  da  yosunlara,  insanlara,  balığa 

---

14 

 

təsirini göstərməli). Hazırda, yalnız gübrələr tətbiq etməklə qəbul olunan qidanın 

4

1

 

hissəsi əldə edilir. 

Ənənəvi  istehsalın  çatışmayan  xüsusiyyətlərindən  biri  də  əhalinin  fasiləsiz 

tələbi  ilə  dövri  istehsal  arasında,  ənənəvi  məhsulların  tərkibinin  dəyişkənliyi  ilə 

istehlakçıların tələbi arasında ziddiyyətlər doğurmasıdır. 

Bütün bunlar, mövcud texnologiya və üsullarla məhsul istehsalında zülalların 

rasionda  miqdarca  azaldılmasına  gətirib  çıxarır.  Bu  çatışmazlığın  aradan 

qaldırılması  isə  istər-istəməz  yeni  yollarla  yüksək  bioloji  dəyərliyə  malik 

məhsulların yaradılmasını ön plana çəkir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

15