Qishloq xoʻjaligi Oʻzbekiston iqtisodiyotining muhim tarmoqlaridan biridir. Mamlakat aholisini oziq-ovqat va sanoatning turli tarmoqlari uchun xom ashyo bilan ta’minlaydi

Qishloq xoʻjaligi Oʻzbekiston iqtisodiyotining muhim tarmoqlaridan biridir. Mamlakat aholisini oziq-ovqat va sanoatning turli tarmoqlari uchun xom ashyo bilan ta’minlaydi. Qishloq xo‘jaligining muvaffaqiyatli ishining asosiy elementlaridan biri zamonaviy qishloq xo‘jaligi texnikasidan foydalanish hisoblanadi. Bu texnika tuproqqa ishlov berish, ekish, o'simliklarni parvarish qilish va hosil yig'ish uchun ishlatiladigan turli xil turdagi mashina va uskunalardir. Oʻzbekistonda qishloq xoʻjaligini rivojlantirishni samarali rejalashtirish uchun mamlakatdagi qishloq xoʻjaligi texnikalarining soni va holati toʻgʻrisida ishonchli maʼlumotlarga ega boʻlish zarur. Buning uchun statistik ma'lumotlar yig'iladi va tahlil qilinadi.

Oxirgi statistik maʼlumotlarga koʻra, 2022-yilda Oʻzbekistonda 1,19 trln. Soʻmga 30 379 dona qishloq xoʻjaligi texnikasi ishlab chiqarilgan. Bu 2021 yilga nisbatan 15,6 foizga ko‘pdir.

Oʻzbekistonda qishloq xoʻjaligi texnikasining eng mashhur turlari traktor va kombaynlardir. 2022-yilda 12205 dona traktor ishlab chiqarildi, bu o‘tgan yilga nisbatan 38,7 foizga, kombaynlar 983 dona, ya’ni 2019-yilga nisbatan 48,7 foizga ko‘pdir.

Bundan tashqari, O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlash uchun uskunalar ishlab chiqarish ham jadal rivojlanmoqda. 2022-yilda 5258 dona shunday texnika ishlab chiqarildi, bu 2021-yilga nisbatan 2,5 foizga ko‘pdir.

O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligi texnikasi nafaqat ishlab chiqarilayotgani, balki boshqa mamlakatlarga ham faol eksport qilinayotganini alohida ta’kidlash lozim. Masalan, 2022 yilda 711 traktor va 52 kombayn eksport qilindi.
Ko‘pgina mamlakatlarda bo‘lgani kabi O‘zbekistonda ham qishloq xo‘jaligining holati qishloq xo‘jaligi texnikasining rivojlanish darajasiga bevosita bog‘liq. O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligi texnikasi statistikasi ma’lumotlarini tahlil qilishdan quyidagi xulosa va takliflarni chiqarish mumkin.

1. 
   Mamlakatda qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash darajasini oshirish zarur. Oʻzbekiston qishloq xoʻjaligida mehnat unumdorligi oʻsishini sekinlashtiruvchi asosiy omillar mexanizatsiyalashning pastligi va eskirgan texnologiyaning keng tarqalishi hisoblanadi. Mehnat unumdorligini oshirish, mahsulot sifatini yaxshilash imkonini beradigan zamonaviy qishloq xo‘jaligi texnikasini ommalashtirish zarur.
   

2. 
   Hosildorlik va ishlab chiqarish samaradorligini oshirish uchun qishloq xo‘jaligi ishlab chiqaruvchilari uchun kredit va lizing imkoniyatlarini kengaytirish zarur. Bu fermerlar va boshqa ishlab chiqaruvchilarga zamonaviy qishloq xo‘jaligi texnikasi va uskunalarini xarid qilish uchun mablag‘ olish imkonini beradi, bu esa yerdan foydalanish samaradorligini oshirish va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirishni ko‘paytirish imkonini beradi.
   

3. 
   Qishloq xo‘jaligi texnikasi bilan ishlaydigan kadrlarni, jumladan, nafaqat traktor va kombaynchilarni, balki mexanik va muhandislarni ham tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini takomillashtirish zarur. Mutaxassislar zamonaviy texnika bilan ishlashga tayyor bo'lishi, zamonaviy traktorlar, kombaynlar, seyalkalar va boshqa mashinalarga texnik xizmat ko'rsatish bo'yicha bilimga ega bo'lishi kerak.
   

4. 
   Qishloq xo‘jaligi texnikalari parkini muntazam yangilab borish zarur, chunki eskirgan texnikalar ishlab chiqarish jarayonini ancha sekinlashtiradi va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shuningdek, texnikaning uzoq muddat ishlashini ta’minlash uchun qishloq xo‘jaligi texnikalari uchun ehtiyot qismlar va aksessuarlar sifatini nazorat qilish zarur.
   

Shunday qilib, O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligi texnikasining rivojlanishi hosildorlikni oshirish va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari sifatini yaxshilashga olib keladigan asosiy omil hisoblanadi. Innovatsion texnologiyalarni ommalashtirish, kreditlash va lizing imkoniyatlarini kengaytirish, kadrlar tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini takomillashtirish, qishloq xo‘jaligi texnikalari parkini muntazam yangilab borish zarur. Shundagina O‘zbekiston qishloq xo‘jaligini uzoq muddatli va barqaror rivojlantirishga erishish mumkin.

Shunday qilib, qishloq xo‘jaligi texnikasini ishlab chiqarish va eksport qilish O‘zbekiston iqtisodiyotining muhim tarmoqlaridan biri bo‘lib, qishloq xo‘jaligini rivojlantirish va mamlakat oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashga xizmat qiladi, degan xulosaga kelish mumkin.
Oʻzbekistonda qishloq xoʻjaligini rivojlantirishni samarali rejalashtirish uchun mamlakatdagi qishloq xoʻjaligi texnikalarining soni va holati toʻgʻrisida ishonchli maʼlumotlarga ega boʻlish zarur. Buning uchun statistik ma'lumotlar yig'iladi va tahlil qilinadi.

Ushbu kurs ishida biz O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi texnikasi statistikasini ko‘rib chiqamiz. Qishloq xoʻjaligi texnikasining soni va turi, texnik holati, foydalanishdagi muammolar va boshqalar haqidagi maʼlumotlarni tahlil qilamiz. Shuningdek, biz ushbu sohani mamlakatda rivojlantirishning umumiy tendentsiyalarini ko'rib chiqamiz va uning kelajagini bashorat qilishga harakat qilamiz.

O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligi texnikasini takomillashtirish maqsadida quyidagilarni taklif qilish mumkin:

- ishlab chiqarish samaradorligi va sifatini oshirish uchun qishloq xo‘jaligi texnikasini ishlab chiqarishni avtomatlashtirish.

- Fermerlarga imtiyozlar va sotib olish uchun kreditlar berish bilan birga, eski texnikani yanada zamonaviyiga yangilash.
- qishloq xo‘jaligi texnikasi ishlab chiqarishni mahalliy sharoit va ehtiyojlarga javob beradigan darajada takomillashtirish bo‘yicha ilmiy bazani ishlab chiqish.
– Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari unumdorligi va sifatini oshirish maqsadida fermerlarga yangi texnologiya va zamonaviy texnikalarni o‘zlashtirishga ko‘maklashish.