Qituvchilari tomonidan dori turlari texnologiyasi amaliy mashg‘uloti uchun o‘quv qo‘llanma tuzildi. Dori turlari texnologiyasining boshlang‘ich mavzularini yoritib beradigan ushbu «Farmatsevtik texnologiya asoslari»

In’eksiya uchun ishlatiladigan etanol eritmasining tayyorlanishi
Eritma 2 usulda tayyorlanishi mumkin:
1. O‘lchab olingan etanol aseptik sharoitda sterillangan in’eksiya uchun ishlatiladigan suv bilan kerakli hajmgacha suyultiriladi va jihozlab beriladi.
2. Тermik usulda 100°C haroratda 30 daqiqa davomida sterillab tayyorlanadi. Ushbu usul bilan eritma tayyorlashda quyidagilarga e’tibor berish kerak bo‘ladi:
1. Eritma idish hajmining 3/4 qismini egallashi kerak.
2. Idish albatta jips berkitilishi shart.
Izotonik va fiziologik eritmalar tayyorlash. Izotonik konsentratsiyani hisoblash usullari
In’eksion dori turlari sifatiga qator talablar qo‘yilgan bo‘lib, ular chet el farmakopeya risolalari va tarmoq standartlarida keltirilgan.
Ma’lumki, teri ostiga yuboradigan dori turlari guruhiga infuzion-transfuzion eritmalar kirib, qon tomirlariga ko‘p hajmda (100 ml va undan ko‘proq) yuborilishi bilan farq qiladi. Bular odatda bemor ko‘p qon yo‘qotganda, qattiq shikastlanganda, elektrolitik nomutanosiblik va kislota-ishqor holatining o‘zgarishlarida ishlatiladi.
Infuzion eritmalarning pediatriya va geriatriya amaliyotidagi ahamiyati katta, ayniqsa, tez yordam ko‘rsatishda.
Hozirgi kunda tibbiyot amaliyotida 200 dan ortiq infuzion eritmalar ishlatiladi. Bu eritmalar ko‘pincha qon o‘rnini bosuvchilar deb yuritiladi va ularning 20 tagacha tasnifiy guruhlari mavjud.
Lekin, adabiyotlarda faqat oltita eng asosiy guruhlar keltirilgan.
Infuzion eritmalar tasnifi
1. Suv-tuz va kislota-ishqor muvozanatini to‘g‘rilovchilar (NaCl ning izotonik eritmasi, natriy gidrokarbonat eritmasi, Ringer, Ringer-Lokk eritmasi, xlosol, disol, asesol, kvartasol, trisol).
2. Gemodinamik (shokka qarshi) infuzion eritmalar:
— poliglyukin (6% dekstran gidrolizati, natriy xloridning 0,9% li eritmasida tayyorlangan).
— reopoliglyukin (10% li qisman gidrolizlangan dekstran eritmasi. Natriy xloridning 0,9% li eritmasida tayyorlanadi).
— jelatinol (8% li qisman gidrolizlangan jelatinning kolloid eritmasi, natriy xloridning 0,9% li eritmasida tayyorlanadi).
3. Dezintoksikasion infuzion eritmalar.
6% polivinil pirrolidon (PVP) saqlagan murakkab tuzli eritma — gemodez, 3% li polivinil spirti (PVS) eritmasi — polidez.
4. Тo‘qima va a’zolarni uzoq vaqt davomida hayotini va kerakli oksidlovchi-qaytaruvchi potensialini ta’minlash va oziqlantirish uchun ishlatiladigan eritmalar.
Parenteral oziqlantiruvchi infuzion eritmalarga: gidrolizin, aminopeptid, poliamin, lipofundin, infuzamin, intralipidlar misol bo‘ladi.
5. Kompleks ta’sirga ega bo‘lgan infuzion eritmalar.
6. Kislorod tashish xususiyatiga ega bo‘lgan eritmalar.
Infuzion eritmalarga sterillik, apirogenlik, mexanik zarrachalardan holilik bilan bir qatorda o‘ziga xos talablar ham qo‘yiladi. Bular quyidagilardir: izotoniklik, izoioniklik, izogidriklik, izoplastiklik va izoosmolyarlik, izotermiklik hamda ma’lum oksidlanish-qaytarilish potensialining mavjudligi.