Qo’ldoshev Asadbek

Qo’ldoshev Asadbek

Biznes rejaning iqtisodiy mazmuni va ahamiyati

REJA:

Biznes rejaning mohiyati va vazifalari
Biznes rejani tayyorlash bosqichlari
Biznes reja tuzilmasi
Erkin bozor munosabatlari sharoitida tadbirkorlik faoliyati biznes rejaga asoslanadi.
Biznes reja – korxona faoliyatining texnik iqtisodiy asoslash, rejani tuzish jarayoni,uni tuzishgacha olib boriladigan tahlil, shaxsiy biznesni aniq faoliyatda tasavvur etish imkoniyatini beradi.
Biznes reja – yangi faoliyat turlarini o’zlashtirish, biznesni yangi shakllarini yaratish hamda korxonani qisqa muddatlarda rivojlantirish rejasi hisoblanadi.
Iqtisod fanlari doktori professor V. esa “Biznes reja yangi korxonani shakllantirishga yoki biror–bir yangi tijorat faoliyatini amalga oshirishga yo’naltiriladigan harakatlarni asoslashga qaratilgan xujjatdir” degan edi.
Biznes rejani tayyorlash natijasida Ishni nimadan boshlash kerak?”;“Samarali ishlab chiqarishni qanday tashkil qilish lozim?”;“Birinchi foyda yoki daromad qachon olinadi?”;“Investorlar bilan qachon hisob–kitob qilinadi?”;“Yuzaga kelishi mumkin bo’lgan xavf–xatarni qanday kamaytirish mumkin?”;“Raqobatchilar bilan kurashda qanday choralardan foydalanish mumkin?” kabi savollarga javob olinadi.
Biznes-rejalarning ahamiyati va zarurligini shubha ostiga qo’ymagan holda aytish joizki, bu hujjatni ishlab chiqish xorijda keng qo’llanishi sababligina urf-odatga aylanib qolmasligi lozim. Shuningdek, u boshqa korxonalar ham shunday qilayotganligi uchungina ishlab chiqilmasligi kerak. Biznes-rejani tayyorlash, uning maqsad va vazifalarida aniqlik bo’lishi zarur.Biznes-reja birinchidan, korxonaning barcha bo’lim va xizmatlari majburiyatlari va javobgarligini aniqlashga imkon beradi, ikkinchidan, ularni korxona istiqboli bilan shug’ullanish hamda korxona maqsadlarini va ularga erishish yo’llarini aniqlashga majbur qiladi, uchinchidan, korxona faoliyatining muhim yo’nalishlari bo’yicha ko’rsatkichlarni belgilab beradi, to’rtinchidan esa, korxonaning bozordagi kutilmagan o’zgarishlarga yanada moslashuvchan va tayyor qilib qo’yadi. Gap shundaki, biznes-reja har qanday muammolardan himoya qiluvchi vosita bo’la olmaydi, u korxonaning o’zi bajarishi lozim bo’lgan vazifalarni o’zidan-o’zi hal qilmaydi. Amaliyotning guvohlik berishicha, reja juda yaxshi ishlab chiqilgan bo’lsa-da, undan noto’g’ri foydalanishda korxona zarar ko’rishi mumkin. Biroq, bu biznes-reja umuman kerak emas degan fikrga olib kelmasligi kerak. Masalan, banklar, investitsiya firmalari va boshqa muassasalar aniq va to’g’ri tuzilgan biznes-rejani olmaguncha korxonalardan moliyaviy qo’llab-quvvatlash bo’yicha qaror qabul qilmaslikka harakat qiladilar.
Korxona missiyasi nima va u qanday ishlab chiqiladi?
Tashkilotning missiyasi korxonaning mohiyatini ochib beradi va tashkilotning asosiy umumiy maqsadi nima degan savolga javob berishga yordam beradi. Missiya tor tushuncha emas, u korxonaning barcha uzoq muddatli rejalari va imkoniyatlarini oshkor qilishni nazarda tutadi.Missiya siyosati korxonani rivojlantirishning asosiy maqsadlarini jamlash, tashkilotning hozirgi va kelajakdagi strategiyasini shakllantirish.Tashkilot o‘z missiyasini anglab, anglagan holda yangi marralarni zabt etishi, katta natijalarga erishishi mumkin. Yangi ufqlar ochiladi, ilgari e'tibordan chetda qolgan ko'plab fikrlarning qarashlari o'zgaradi. Biz kim uchun ishlayapmiz? Biz qanchalik raqobatbardoshmiz? Bizni boshqalardan nima ajratib turadi, bizning kuchli tomonlarimiz nimada va zaif tomonlari? Kelajakda qanday rivojlanish yo'lini ko'ramiz? Aynan u tashkilotning asosiy maqsadini tashkil qiladi. Har qanday firma faoliyatini boshlashning birinchi bosqichi tashkilot rahbariyati belgilagan vazifani aniqlashdan iborat.Tashkilot missiyasining asosiy mezonlaridan biri yuqorida qayd etilgan barcha odamlar guruhlari ehtiyojlarini qondirishdir. Guruhlarning har birining missiyasida manfaatlarning aks etish foizi bevosita korxonaning xususiyatlariga, faoliyat sohasiga, hajmiga, geografik joylashuviga bog'liq. Tashkilotning missiyasiga eng katta ta'sir mulk egalari, korxona xodimlari va iste'molchilar tomonidan amalga oshiriladi. Shu sababli, tashkilotning missiyasini belgilashda ushbu aniq odamlar guruhlari manfaatlarini hisobga olish kerak. Aksariyat tashkilotlarda aniq missiya bayonotlari mavjud. Tashkilotning missiyasini shakllantirish - bu korxonaning asosiy maqsadini, kompaniya o'z oldiga qo'yadigan global vazifalarni aniqlash. Missiya bayonoti kompaniya faoliyatini ta'minlashning muhim vositalaridan biri bo'lib, u korxonaning rivojlanish yo'nalishini belgilaydi, xodimlarning harakatlarini muvofiqlashtiradi, ularga ko'proq erkinlik beradi, shuningdek, tashkilot uchun belgilangan samaradorlikni yaxshilash uchun ularni birlashtiradi.
Biznes strategiya
Biznes strategiyasi mahsulotni tanlash, raqobatbardosh ustunlik, mijozlar ehtiyojini qondirish va boshqalar bilan bog'liq strategik qarorlar bilan bog'liq. korporativ strategiya manfaatdor tomonlarning umidlarini bajarish uchun biznesning umumiy maqsadi va ko'lami bilan bog'liq. Strategiyani yaxlit reja yoki muayyan ishda muvaffaqiyat qozonish uchun ishlatiladigan hiyla sifatida aniqlash mumkin. Biznes nuqtai nazaridan strategiya kompaniyaning maqsadiga erishish vositasi sifatida qaraladi. Katta firmada bir nechta biznes bilan shug'ullanadigan ko'plab bo'limlar, bo'limlar yoki bo'limlar mavjud. Bunday tashkilotda menejmentning uchta asosiy darajasi mavjud, ya'ni korporativ, biznes va funktsional daraja. Turli xil boshqaruv darajalarida tegishli organ tomonidan har xil turdagi strategiyalar shakllantiriladi. Odamlar odatda biznes strategiyasi va korporativ strategiyani bir-biriga moslashtiradilar, shuning uchun bu erda biz sizga ikkita shart o'rtasidagi farqlarni taqdim etamiz.

E’tiboringiz uchun Rahmat!