Qoraqolpoq davlat universiteti

I-BOB.DASTLABGI TUSHUNCHALAR
1- §. TUPLAM. TUPLAMLAR USTIDA AMALLAR


Tuplam tushunchasi matematikaning boshlang'ich, ayni paytda muxim tushunchalaridan biridir. To'plamni tashkil etgan narsalar (predmetlar) uning elementlari deyiladi.
Odatda to'plamlar bosh xarflar bilan, uning elementlari esa kichik xarflar bilan belgilanadi.
To'plamlar elementlari­ning soni nuqatai nazaridan ikki xil bo'ladi:
1) chekli to'lamlar, masalan, A = {2, 4, 6, 8} tuplam,
2) cheksiz to'plamlar, masalan, N = {1, 2, 4, . :.} tuplam.Ikkita A va V tuplam Mrilgan BUlsin. Agar A To'plamning x.ar bir elementi V tuplamning xam elementi bo'lsa, A toplam V tuplamning I\ISMI yoki k.ismiY tuplami deb
ataladi va A s.: V kabi yoziladi.
1- ta’rif. Agar A s: V yea V s: A bulea, u xolda A va V tuplamlar bur - buruga teng tuplamlar deb ataladu va A = V kabu yozuladu.
2- t a ’ rif. A yea V tunla;i,larnung barcha eleAlentlaru­dan tashkul topgan tuplam A yea V tuplamlar YUFundusu (burlashmayeu) deb ataladu yea A U V kabu yozuladu.
3- ta’rif. . A yea V tunlamlarnung umumuy elementlarudan tashkul topgan tuplam A yea V tuplamlar kupaytmasu (kesushmasu) deb ataladu yea A
n tegishli v kabu yoziladi.
4- ta’rif. . A tunlamnung V tunlamga tegushlu birlashgan elementlarudan tuzulgan tuplam A tuplamdan V tunlaJvtnung ayurmayeu deb ataladu yea A '" V kabu yozuladi.
5- ta’rif. . A to'plam V to'plamga tegishli bo'lmagan elementlaridan va V to'plamning A tunlamga tegishli buo'lmagan elementlarudan tuzulsin tuplam A yea:V
tUnLSHrl.larnu ne simmetrik ayurmasu deb ataladu yea A d V
kabu yozuladu.
6-ta’rif. Burunchu elemenmu A mgn,shmdan, ikkinchi elemenmu V mUplaJ.tdan olungan. (a, ) (aA, bV) kurunushdagu juftluklardan tuzulgan tunlamga A V