Qoruyun dünyani elə bil ağıllar dolub yelinə
Yüklə 157,49 Kb.
|
|
GÖZ YAŞLARINDAN Yenə gözün dolu, ürəyin dolu, Təsəlli sənindir, gileylər mənim. Vallah, öz içimdə öz dərdim donur, Vallah, bu gileylər kül eylər məni. Gözündən ovcuna arx açdın, yetər, Əl atsan, çiçəklər solar, quruyar. Üzünün yanğısı ocaqdan betər, Buludlar quruyar, sular quruyar. Mən nədən yapışım, nədən barınım, Gözlərin varisi göz yaşlarıdır. Qadın ziynətinin, qadın varının Ucuz mirvarisi göz yaşlarıdır. Hələ dostlarım var- əli qolumda, Bir dərdə itiyəm, bir dərdə tuşam. Gecədən gündüzə gedən yolumda Bu göz yaşlarına çox uduzmuşam. Gördüm gülüşündən gülab yağanı, Bir gözü qızıldı, bir gözü gümüş! Duydum bir məqamda o ağlağanı, Gözü ağlayanda qəlbi gülürmüş!.. Dərdiylə, qəmiylə qoşa yatdığım O necə qəfəsdi, o necə səsdi. Büdrəyib aşanda əl uzatdığım Dikəlib qalxanda əlimi kəsdi. Yıxıldım, yıxana qəhmər durdular, O göz yaşlarına inandıqlarım. Gözümdə hörümçək toru qurdular, O göz yaşlarına inandıqlarım. Qoy belə nə odum, nə közüm olsun, Ayıl bu tənəli söz daşlarından. Götür gözlərimi, dörd gözün olsun, Ağlama, qorxuram göz yaşlarından. Hələ dostlarım var- əli qolumda, Bir dərddən uzağam, bir dərdə tuşam. Gecədən gündüzə gedən yolumda Bu göz yaşlarına çox uduzmuşam... 1987.
QALIR HƏLƏ Ustad Şəhriyara Dönən döndü, yenən yendi dönməzliyə,
Dərdlə yarış meydanı da əlimdədir, Dərdlə güləş meydanı da əlimdədir. Dərdə atəş meydanı da əlimdədir, Ehtiyatda söz meydanım qalır hələ. Bir ölkə var- özü boyda bir körükdür, Həqiqəti dil ucuna hörüklüdür. Çoxu zülmət suvağını söküb, gülür, Heydər babam, Savalanım qalır hələ. Mən bir elin, bir vicdanın köləsiyəm, Göy uçulsa, torpaq ölsə, öləsiyəm. Nə zamansa Nəsimini görəsiyəm, Bu inamım, bu gümanım qalır hələ. Öz əlinlə qala qursan öz adına Əcəl səni qoya bilməz sapandına. Qəfil düşsəm bir sevdanın kəməndinə... Qaynar təbim, qaynar qanım qalır hələ. Yüyənsizdi çoxumuzun mənəmliyi, Adilikdə dahiliyə dönəmliyi. Başımızda bu məstliyin, bu dəmliyin Boz dumanı, toz-dumanı qalır hələ. Məmməd Araz, əzilsən də əzim-əzim Araz boyu meh olmazsan bircə əsim. Ürəyindən ürəklərə köçüləsi Nur daşqını, Nuh tufanı qalır hələ. Oktyabr 1987. KƏNDLƏ ŞƏHƏR ARASINDA Məndən əvvəl bu məzmunda yazılmış bir şerə nəzirə. Ömrüm keçdi
Düşünürəm bu dünyada İtən nəyim, qalan nəyim... Kəndliyəmsə, Nə atım var, nə inəyim. Şır-şır axan bulağım yox, Allı-güllü yaylağım yox. Şəhərliyəm, Elə dəmli bir cağım yox, Elə əlvan otağım yox... Ömrüm keçdi Kəndlə şəhər arasında... Asfalt üstdə "beş-daş" atdım, Çox "qərcimə-daş" oynadım, "Beş-daş" atdım, Beş daş uddum. "Təkmi-cütdə" təklik uddum. Yaxşı yalan demək uddum, Yaxşı yalan yemək uddum. Ömrüm keçdi kəndlə şəhər arasında. Cəhrəli, nehrəli Alaçıqlar gördüm. Eldən elə qaçırılmış Qaçaqlar gördüm. Boylu-buxunlu alçaqlar gördüm. Gəzdim işıq dəyirmanı Kəndlə şəhər arasında. Yük daşıdım Sözlə bəşər arasında. Xətainin ayağına At yolladım Payızla yaz arasında. Səttarxana heykəl yondum, Kürlə Araz arasında. Ömrüm keçdi, Qələm-dəryaz arasında, Hələ get-gəl qurtarmayıb Bu dünyayla Məmməd Araz arasında. 18-19 mart, 1988. Xəzəli pul olan bağın Xəzəli pul olan bağın Bağbanından qəpik çıxmaz, Bardan bara salam görən Əriyindən ərik çıxmaz. Dərd dərədi, dərə mindi, Çəyirtkələr dəvə mindi. Dovşanlıq ki, dəbə mindi, Göy talaya əlik çıxmaz. Zaman çeynər yeyin-yeyin, Yavanlıqdı yalan-yeyin. Yüz də deyin, min də deyin, "İsmi dönük dönük çıxmaz..." Söz qənirsiz gözəlimdi, Düz yolumdu, düz əlimdi. Neyləyim ki, öz əlimdən Öz əlimə çəpik çıxmaz. Adı Pənah-pənahı yox, Günah paylar, günahı yox, Bu Allahın Allahı yox, Heç dərdimə şərik çıxmaz. 12 iyul 1988 YENƏ BU KÜLƏKLƏR Yenə bu küləklər qoymayır yatam, Bir səmtə səsləyir hər əsən külək, Küləklər ağzında didilir adam, Bunları kim didib, Kim əyirəcək? Kiçik kiçildikcə böyük böyüyər, Yıxanı yıxanın qərəzi olmaz. Özünü itirən özündən deyər, Hörümçək torundan tərəzi olmaz. Sərsəri küləklər gəvəzə qarğa, Səllimi küləklər yüyənsiz qadın. O qənim-qəlbində yanan çırağa, Bu qənim...Vay odu arada qaldın. Bu hansı tufandı-babası boz qurd! Qeyb olan nəfəsdir-külək donunda. Torpağa hopana yurd oldu bu yurd Səmaya qalxanda şimşək donunda. Qoca küləklər var- Nizami səsli, Ucalıb, ucaldan onu anlayar. Bir əsim əsməsi səhraya bəsdi- Bulud soyundura, sel heşanlaya. Qapqara küləklər gecələr əsir, Ağ geyir dan yeri ağaran kimi. Aparır adamı qurd vahiməsi Qoyunu dalınca aparan kimi. Nə qədər dağ öpdüm, yer qucaqladım, Yurdumdan-yuvamdan doyan olmadım. Külək səslərinə qulaq bağladım, Külək vədlərinə uyan olmadım. Yol azıb, ünvandan ünvana axır, İnam satmalıdır, vəd satmalıdır. Bu yazıq küləklər aldanıb axı, Bəlkə də haqqı var- aldatmalıdır. Kim duyar bir qəlbin hay-harayını, Mən düzəm, "düz əllə" düzləşməmişəm. Hələ ürəyimin "Qış sarayını" Yıxan küləklərlə üzləşməmişəm. 3 iyul 1988 QALMADI Məndən bu dünyaya nə qaldı görən? Bir odlu, ocaqlı oda qalmadı. Suyundan oduma arx açdım, suyum Od alıb qarışdı oda, qalmadı. Bilməm o nankorun qəsdi nə idi? Özü insandırsa, əsli nə idi? Gümanım bu dostluq qəsrinə idi, O da tez dağıldı, o da qalmadı. Köçdü göylərimdən gözünə hər qəm, Mən belə qurumuş saman çöpüyəm. Körpüsüz bir çayam, çaysız körpüyəm, Məndə dərd qalmadı, qada qalmadı. Zaman zəlzələdi, ülfətdi zaman, Halal şöhrətlərə şöhrətdi zaman. Elə azğınları titrətdi zaman, Birindən bir ağız səda qalmadı. Bir dünyam Vətənin xəritəsidir, O, göz dağlayası, göz örtəsidir. Şer, söz səhəri, söz ertəsidir, Vətənə qaldısa, yada qalmadı. 25 iyul 1988. HESABAT Dolaşdıq tarlanı, bağçanı, bağı, Buyur, yaddaşını köməyə çağır. Çağır tərəzini, çağır qapanı, Çağır çağrışlarla şöhrət tapanı. Sözdür-çəkəni yox, ölçəni yoxdu, Yüklə, sicimi yox, örkəni yoxdu. De ki, deməlini hələ demirəm, İnəklər cüt doğub, qoyunlar üçəm... Yalan at çapanda əlildi vicdan, De ki, düzlüyündən əyildi vicdan. De ki, işləməkdən pas atıb bu xış, Dörd fəsil yerinə qışladı bu qış. De ki, hörümçəklər hana toxuyur, Naxırçı mallara qəzet oxuyur. De ki, kəllərimiz filləri yıxır, De ki, fil gücümüz kəlləri yıxır, Əzmimiz ucaldıb dağ qızılları, Südlə suvarırıq "ağ qızılları". De ki, bunlar qalır- demədiyim bir, Çaylar at yerinə yedəklənibdir! Yağış ələməyə ələyimiz var, Bulud bələməyə bələyimiz var, Çöllər də, düzlər də dümdüz-yerində, Gecə növbə çəkir gündüz yerində. Var olsun- üyüdən ağız, "bu boyda", Açıb sinəsini kağız bu boyda. Olarlar, olmazlar yerli yerində, Qalarlar, qalmazlar yerli yerində, Sən deyən, mən yazan, nə desək -deyək, Sonra da alqışlar təsdiqləyəcək: Plan bu qədərdi, yalan bu qədər, Talan bu qədərdi, qalan bu qədər, Donan bu qədərdi, yanan bu qədər, Bilməz bu qədərdi, qanan bu qədər. Noxta bu qədərdi, palan bu qədər, Yüyənsiz, qamçısız qalan bu qədər. Oynayan bu qədər, çalan bu qədər. İsmətli bu qədər, "filan" bu qədər... Söz də ki, küt düşmür, nə qədər deyir, Əyrini də yeyir, düzü də yeyir. Dişimiz qalmadı söz çeynəməkdən, Bol məhsul olarmı, balam, bu qədər?! 1988. YAXŞILAR Amandı, qoruyun bir-birinizi. Qoymayın soyuya Arazı Kürdən. Kim atdı, kim satdı birliyinizi- Papağı gildəndi, Qafası küldən... Elə son anda da sonsuz güc ara, Sən nəfəs-nəfəsə, səs-səsə gursan. Aradan su keçdi-yarğandı ara, Alasız, talasız birliyi bir san! Yoxsa əl tutanın yıxanın qədər, Qorxma, yaxşıların biri min adam! Gəzib igidlərlə qədəmbəqədəm, Yaxşılar ordusu yaradacağam. Ziyasız olanlar ziyanı dandı, Yox üzüqarası "qara kütlənin". Bir az gec inandım, Yaxşı inandım: Dişləri pis kəsmir ağlı kütlərin! Amandı, qoruyun bir-birinizi! Döyüş nə ağıdır, nə də meyxana, Ağlağan qatlanar,- Qatlanan sınar! Beş gün əlinizə düşən meydana Kürnəş bağlayanlar yığışmasınlar! Bu hansı ağıllı başdan başlanıb? Bu sel görünəndən daha dərindir. Bu çələng taclardan uca başların, Bu sümük xalqına hürənlərindir! Yaltaq da alçaqdır, alçaq da yaltaq, Çoxları itləşdi bir yalaq üçün. Qoyun beləsini duza, saxlayaq, Sabah beləsinə şapalaq üçün. Hünər zamanın da qəddini gərir, İgidlər ərləşir ərgən çağında. Xəyanət selinən, yelinən gəlir, Ədalət gələndə quş caynağında! Amandı, qoruyun, bir-birinizi! Qolu itənlərə qol olanların.
Mən də hər çağrışa dönüb baxmaram, Önümdə dağ durur, Arxamda dərə. Mən də hələm-hələm bayraq taxmaram Göyümdə göyərən göydələnlərə. Baxın, bir baxışla kim bunu anlar, Düşmən qılıncında-bu dost əlidir! Təbrikə, təhrikə mahir olanlar Güdaza verməyə səriştəlidir. İlahi, nə çoxmuş çayır kimilər! Ayıqlar qütbündə ayıq kimilər... Amandı, qoruyun birliyinizi!.. 4 yanvar 1989. ŞANAPİPİK Bəzən olur: daşı yeyir ağılsız insan. Şanapipik, bu adada çınqıl gəzmə sən,
Bu adada insanlardan kövrəkdi daşlar, Bu adada yox insandan insana körpü: Bu adada-vicdanlara pərsəngdi daşlar, Bu adada dimdiyində quşların çöpü. Diri-diri dəfn olunur burda adamlar, Qum ağlayır, daş ağlayır, insan ağlamır- Burda düzlük dükanında yalan satılır, Vicdan tacir paltarında- Vicdan ağrımır! Burda insan yurd yerini qaldırıb göyə, Yuva qurub, yuvasına əlləri çatmır. Burda cılız qadınların ərləri köhlən, Burda köhlən arvadların ərləri çatmır. ...Nə yaxşı ki, qulaq tutdum xoruz banına, Nə yaxşı ki, külək səsi səsimi uddu, Qurd da, quş da qoy çəkilsin öz ünvanına, Bir zağa da, bir saralmış yarpaq da yurddu. Bu dünyanın hər gününə sorağın olsun, Bu adanı belə gördün-hayqır, kirimə. Daş-qaya tap, yurd-yuva qur, insafın olsun, Şanapipik, bir də mənim yuxuma girmə... 1989. BELƏ DÜNYANIN M.Müşfiqin xatirəsinə. Söz verdim, söz adlı dəfinə verə,
İtirib özündə özünü dünya, Toyların, yasların özülü dünya... Əlim ətəyindən üzülü dünya... Mən belə dünyanın nəyindən küsüm? Ömrünə vay salar, vaydan utanmaz, Saç yolub-hay salar, Haydan utanmaz, Günəşdən utanmaz, Aydan utanmaz, Mən belə dünyanın nəyindən küsüm? Çaydı dəhnəsində xırsız əjdaha, Gecəsi salamat çıxmaz sabaha. İti bazarında atından baha, Mən belə dünyanın nəyindən küsüm? Dağ olsan, istəsə qolunda saxlar, Büküb bir hörümçək torunda saxlar, Yüz illik odunu qorunda saxlar, Mən belə dünyanın nəyindən küsüm? Bir gözü işıqdı, Bir gözü buzdu, Məkrli qadındı, gülçöhrə qızdı, Həlimdi, kövrəkdi, sərtdi, quduzdu... Mən belə dünyanın nəyindən küsüm? Ayağı altına yastıq qoyanlar, Başının altına qumbara qoydu! Nadanlar dünyanı qumara qoydu! Mən belə dünyanın nəyindən küsüm? Olsan öz haqqının köləsi belə, Əri öz içində, öləzi belə, Ondan inciyənin beləsi belə... Mən belə dünyanın nəyindən küsüm? 1989. Ana səhifə | Açılış səhifəsi edin | Seçilmişlərə əlavə edin | Əlaqə BİOQRAFİYA ŞEİRLƏR POEMALAR FOTOLAR VİDEO FİLM MƏMMƏD ARAZLI GÜNLƏRİMGÜLXANIM FƏTƏLİ QIZI SƏNƏTDƏ SON MƏNZİL OLMURPUBLİSİSTİK YAZILAR VƏ MÜSAHİBƏLƏR MƏN ÖZÜM BİLİRƏM NƏÇİYƏM NƏYƏMHAQQINDA YAZILMIŞ MƏQALƏLƏR Qaçma məndən QAÇMA MƏNDƏN Məndən qaçma, quzu ceyran, Məndən qaçmağa nə var ki? Dərdimi qan, dərdimə yan Məndən qaçmağa nə var ki? Ovçusuyam tələm yoxdur, Tək yolçuyam, Lələm yoxdur. Sözümə tən qələm yoxdur, Məndən qaçmağa nə var ki? Nur zülmətsiz haçan oldu? Zülmətdən nur içən oldu! Ürəyimdən qaçan oldu... Məndən qaçmağa nə var ki? Bu zamandır, gərdişi var. Didmə, qurma vərdişi var. Süd dişi var, qurd dişi var, Məndən qaçmağa nə var ki? Dağına duman deyiləm, Bağına tufan deyiləm, Qaçsan da qovan deyiləm Məndən qaçmağa nə var ki? 1989 DÜNYA DÜZƏLMİR Ömür də tükənir, söz də tükənir,
Kimdənsə tez durub kimin uşağı İtinə daş atıb beş yüz il qabaq. Kimin dəyirmanı, kimdən aşağı... Bunları yerində kim oturdacaq?! Dünya düzəlmir ki, düzəlmir, baba! Tərəfsiz tərəfdə düz oğlu düzlər! Tərəfgir tərəfdə silah, qan-qada! Çayını itirən mavi dənizlər Çırpınıb, boğulur göz qabağında. Dünya düzəlmir ki, düzəlmir, baba! Kiminsə dünəni qəbirsiz qalıb, Kotançı babası dəmirsiz qalıb, Körükçü atası kömürsüz qalıb, Xəmrəsi, urvası xəmirsiz qalıb Dünya düzəlmir ki, düzəlmir, baba! Mən təkdim, cüt oldum: təkləndim yenə, Özüm yük çəkənəm, Özüm də yükəm! Baxsam "döz" deyənə, "döz" deyilənə Ağzımdan qapılar öz halal tikəm, Dünya düzəlmir ki, düzəlmir, baba! Gedir yal davası, sümük davası, Gedir vurhavurla çəpik davası, Gedir milyonçunun qəpik davası, Çürük fikirlərin çürük davası... Dünya düzəlmir ki, düzəlmir, baba! "Mənəm" deyənlərin məni görünmür, Əli tətikdələr, özü hədəfdə, Azmış ağılların çəni görünmür, İtmiş, itirilmiş başlar kələfdə! Dünya düzəlmir ki, düzəlmir, baba! Hələ bu dünyanın qeylü-qalı çox, Bilməm zəhəri çox, yoxsa balı çox. Çox verdim özümə bu sualı çox, Ərzin nadanından ağsaqqalı çox! Bəs niyə bu dünya düzəlmir, baba! 1990.
BU ŞEYTANLAR Böyük Cavidi oxuyarkən Yer üzündə hər nə qədər insan yaşar,
mart, 1991 YOLÇU, YOLUN HARADI? Yolçu, yolun haradı? Qoşulum sənə bəlkə! Birləşib çıraq olduq Yolu itənə bəlkə? Mən keçmişi itirdim, Sən sabahı bəlkə də. Qarışdırıb bölərik, Bu günahı bəlkə də. Duru gözlər bulandı, Daha duru nə var ki? Yaman gözdən gizlənən Neçə qərinə var ki? O mənəm - sən adında, Qırıq daşa söykəli, Dağında yad buludlar, Bağında yad heykəli. Arxamda lay-lay duran, Divarlar aşdı lay-lay. Oduna isindiyim, Qadın ülfəti-laylam. Ayrı yoldu söz yolu, Quyruq olmaz heç yola, Əyrini də çəkməz o Əyri yola, kəc yola. Öndə nəyim yəhərli, Arxada nəyim qalıb. Gir gizlən ürəyimdə, Bircə ürəyim qalıb... 1991 DALIMCA GƏLMƏ Ta mənim dalımca gəlmə, əzizim, Bir şöhrət çəhlimi tap, qoşul ona. Çətin cığırımız yollaşa bizim, İz tapaq bir məslək qonşuluğuna. Sabahın sədası bu gündən gəlir, Taledir quruda tapdığın qayıq. Əvvəlin sonu yox, sonun əvvəli, Sən mənim dalımca daş at da, qayıt. Göyün hökmü ola, Yerin imzası, Mən özüm istəsəm - dalımca gəlmə. Doğrunun diktəsi, şərin duası "Dalımca gəl desə", dalımca gəlmə. Yedəkdə nərin də nərliyi itir, Neçə çubuq yeyir bir tikan üçün. Əsrin günahları gözümdə bitir, Mən kiməm, nəçiyəm bu məkan üçün? Var təkan verəni cəhdin, həvəsin, Bir gözəgörünməz köməyindədir, Səni yedəyində aparan kəsin Özü də kiminsə yedəyindədir. Mən ki yer eşmədim yola çıxmağa, Çəkməyə öz yüküm bəs eylər, atam. Mən öz cığırıma özüm sığmaram, Nə rəva, sığmaza sığmazı dartam. Noxtası quşquna bağlı yol gedən... Sonrası? - Beləcə adət, öyrəniş! Sonrası? - Ləyaqət gedər əlindən, Sonrası - alçalış, Sonrası! - hər iş... Yoluna yol verməz duman da, çən də, Özün öz yoluna özül olmasan; Arxadan gələn də, öndə gedən də, Ortada qalan da özün olmasan. Sən mənim dalımca gəlmə, əzizim. 19 iyun 1991, Quba GÖY ALTINDA, YER ÜSTÜNDƏ Bu dünya ibrətdi, bu dünya dərsdi, İtirən uduzur, Götürən udur. İnsanın varlığı quruca səsdi, Sonu da qəfəsdi... Sonrası yoxdur. Dağ aşar, çay adlar insan qədəmi, Bir qaçmaq olmayır söz gürzəsindən. Vaxt olur götürüb kağız-qələmi, Qaçmaq istəyirəm Yer kürrəsindən. Bu göy Allahındır, Bu Yer Allahın, İnsana pay verdi - didişmə düşür. Allahı dananlar Allaha yaxın, Allahı sevənə gor eşmək düşür. Doğudan Batıya yol uçub deyən, İnsandan-insana yol gözə dəymir. Kimsə, deyirlər ki, yoltapıb göyə, Dəymir gözlərimə möcüzə, dəymir. Əl verib, əl tutmaq nə dəb, nə vərdiş, Əl tutan bir isə, əl kəsən min-min. Əkindi, səpindi, biçindi, vərdi, Torpaqdı mayası mənim şerimin. Yada mərhəm deyil hər yadda qalan, Var kürsü "dahisi", yığnaq "dahisi". Dahilər - hər sözü bir dağ, bir qala Cahillər - dağıtmaq, yıxmaq "dahisi". Əməl muzeyidir insan yaddaşı, Ad ki həkk olundu - şöhrət daşı var. Torpağın üstündə bünövrə daşı, Torpağın altında əhlət daşı var. Tale bir xoş ömrü çox gördü mənə, Tikan da əkilməz qəbrimin üstə; Ha qovdum özümü mən öz zirvəmə, Ha qovdum... dərd yığdı dərdimin üstə. Torpağa söykəndim - gücüm dağ gücü, Torpaqdan üzüldüm - çürümüş dənəm. Mən halal zəmidən bərəkət biçib, Haram xırmanında döyə bilmərəm. Qaçana çatmarıq, çatmaq da nahaq, Uzaqlar uzaqdır, yaxın görünmür: Bu gözdən o gözü görmürəm daha, Gözümün içi də yaxşı görünmür. Torpaqsız, bu yurdda min bölgü olur, Böyüyən iddiam - bəlkə də sonum! Ey atamın ruhu, mənə həyan dur, Quş olum, bir kola, bir daşa qonum... Nə göydə göyüm var, nə yerdə yerim, Yolçuyam Yer ilə göy arasında; Haradır mənzilim - hələ bilmirəm, Taleyin tay-təkər arabasında... 4-5 mart, 1991 YOL AYRICINDA SÖHBƏT Mən özüm bilirəm nəçiyəm, nəyəm; Tikdiyim bu daxma, hördüyüm budur, Odası tərtəzə, odu köhnəyəm, Əlimdən bu gəlir, gördüyüm budur... Beşi xoşlasa da, biri xoşlamaz, Sinəmdə buz yanar, canlı qışlamaz, Qələmim ot biçməz: küləş xışlamaz; Məni bağışlayan olarmı? - Çətin! Özümdən danmışam öz günahımı, Nə qədər xeyrimiz, şərimiz qalıb; Dərdsiz yox, bölüşəm könül ahımı, Bircə soyulmayan dərimiz qalıb, Soyun dərimizi, soyun, yaşayaq, Beş günlük ömürdü, qoyun, yaşayaq, Qurd ola bilmədik, qoyun yaşayaq, Məni bağışlayan olarmı? - Çətin! Talelər dayaqsız dayaqlar üstə; Bir qəlbi göynətmir min tale dərdi; Yüklə 157,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|