Qo‘shma sonlar ikki yoki undan ortiq sonning bog‘lanishidan tuzilgan sonlar: o‘n uch, bir yuz o‘n sakkiz. Tartib son


Olmoshning grammatik xususiyatlari



Yüklə 1,87 Mb.
səhifə5/104
tarix25.04.2023
ölçüsü1,87 Mb.
#102257
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   104
1-maruza son. Sonning grammatik ma`nosi morfologik belgilari, s

Olmoshning grammatik xususiyatlari :
  1. so‘z yasalish xususiyati yo‘q (lekin olmoshlar asosida ot, fe’l, ravish, sifat yasalishi mumkin: o‘zlik, sensirama, o‘zicha, menbop);


  2. juftlanib, boshqa so‘z turkumi vazifasida keladi: o‘sha-o‘sha, shu-shu (ravish);


  3. olmoshlar otlarga xos so‘z o‘zgartiruvchi qo‘shimchalarni olishi mumkin: unga, shunisi;


  4. olmosh hech vaqt o‘zidan oldin aniqlovchi olmaydi.


Olmoshlarni gapda bajargan vazifasiga ko‘ra quyidagi turlarga bo‘lsa bo‘ladi:




      1. ot toifasidagi olmoshlar


      2. sifat toifasidagi olmoshlar.


      3. son toifasidagi olmoshlar.


Olmoshlarning ma’no turlari:
Olmoshlar ma’no jihatdan quyidagi turga bo‘linadi:
  1. Kishilik (shaxs) olmoshlari


  2. O‘zlik olmoshlari


  3. Ko‘rsatish olmoshlari


  4. So‘roq olmoshlari


  5. Belgilash olmoshlari


  6. Bo‘lishsizlik olmoshlari


  7. Gumon olmoshla




1. Kishilik (shaxs) olmoshlari
Kishilik (shaxs) olmoshlari uchta shaxsni bildiradigan quyidagi olmoshlardir: men, sen, u, biz, siz, ular. Kishilik olmoshlari otlar kabi turlanadi. U kishilik olmoshiga jo‘nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishigi qo‘shimchalari qo‘shilganda, bir n orttiriladi: unga, unda, undan. Qaratqich, tushum kelishigi va qarashlilik shakli qo‘shimchasi –niki qo‘shilganida esa, -n tushiriladi: men+ning=mening, sen+ni=seni, sen+niki=seniki.. Kishilik olmoshlari gapda ega (Men keldim), to‘ldiruvchi (Senga aytaman), qaratqich aniqlovchi (Uning ukasi kelibdi), ot- kesim (Mening do‘stim sensan) vazifalarini bajaradi.



Yüklə 1,87 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   104




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin