Đqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi
Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
Yüklə 287,26 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
- Cədvəl 5. Kənd Təsərrüfatı Anbarların Đqtisadi Göstəriciləri
- Mənbə. Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi, 2008
|
Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
İqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi www.cesd.az
18
məşğul olan fermerlərin gəliri xərcindən çox olsun. Bu məbləği hesablayan zaman dünya bazarında qiymət dəyişikliyi də nəzərə alınıb. Belə ki, bazarda taxılın qiymətinin ucuzlaşdığı halda onun istehsalına çəkilən xərc əsasən əvvəlki kimi qalıb. Bəzi mütəxəssislər hesab edir büdcədən subsidiyaların ayrılması dayandırılmalıdır. Lakin ĐSĐM düşünür ki, aqrar bölməyə subsidiyanın verilməsi itki anlamını vermir. Bu sahəyə ayrılan vəsait nəticədə ümumi daxili məhsulun həcminin artmasına xidmət edir. Dövlət büdcəsi isə bu artım hesabına subsidiya üçün ayrılan vəsaiti yenidən qazanır. Həmçinin, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal həcmi yüksəlir. Hesab olunur ki, əgər taxıl istehsalçıları üçün subsidiyanın məbləği 40 manat artırılarsa, ən geci 2012-ci ildə Azərbaycan özünün taxıla olan tələbatını tam ödəyəcək. Taxılla bərabər pambıq becərilməsi üçün də xüsusi subsidiya ayrılmalıdır. Əslində pambığın da taxıl kimi strateji məhsul olması bunu zəruri edir: 2008-ci ildə Azərbaycanda pambıq istehsalı son 40 ildə ən aşağı həddə düşüb. Ötən il cəmi 40 min ton pambıq yığılıb. ABŞ- da pambıq əkini üçün dövlət büdcəsindən 6 milyard dollar vəsait ayrılıb. Subsidiyaların fermerlərə çatdırılmasında uzun illərdir problemlər yaşanmaqdadır. Maliyyə Nazirliyi dövlət büdcəsindən kənd təsərrüfatına ayrılan subsidiyalardan necə istifadə edildiyini öyrənmək məqsədilə bu il yoxlamalar həyata keçirib. Nazirliyin hökumətə ünvanladığı sənəd ə sasında Nazirlər Kabineti 15-dək rayonun icra hakimiyyətinə 2007-2008-ci illərdə ciddi qanun pozuntuları və nöqsanlara yol vermiş vəzifəli şəxslərin məsuliyyətə cəlb olunması üçün rəsmi məktub göndərib. 13 yanvar 2010-cu il tarixli DX-03/01 DSM-14m nömrəli həmin sənədində göstərilib ki, 2007-2008-ci illərdə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçılarına Maliyyə Nazirliyi tərəfindən dövlət büdcəsindən ayrılmış yardımların xərclənməsində ciddi nöqsanlara yol verilib. Maliyyə Nazirliyinin yoxlamalar nəticəsində məlum olub ki, yerlərdə tərtib olunmuş sənədlərdə mövcud olmayan sahələrə taxıl səpilib. Arpa sahələri taxıl sahəsi kimi təqdim edilib, bələdiyyə sədrlərinin adlarına əsassız olaraq buğda səpilməsi rəsmiləşdirilib. Həmçinin, yanacaq və motor yağlarının verilməsi sənədlərində qanunsuz düzəlişlər üzə çıxarılıb. Bundan başqa subsidiya alanların böyük əksəriyyəti kəndlərdə deyil, şəhərdə yaşayır. Maliyyə Nazirliyi analoji halların respublikanın 15-ə dək rayonunda yaşandığını, dövlət büdcəsində ayrılan vəsatin xərclənməsində yol verdiyi qanun pozuntusuna görə, cəzalanması üçün Nazirlər Kabinetinə rəsmi məktub göstərib. Əslində monitoriqlərimiz də bir sıra rayonlarda həqiqətən də subsidiyaların verilməsində ciddi nöqsanların olduğunu göstərir. Subsidiyaların son mənzilə çatmamasında yerli icra orqanlarının böyük rolu var. Belə ki, Nazirlər Kabiteninin təsdiq etdiyi hüquqi normativ sənədlərə uyğun olaraq subsidiyaların verilməsi üçün xüsusi komissiya yaradılır. Komissiyalarda yerli icra orqanlarının nümayəndələri iştirak edir. Monitorinqlər göstərir ki,
Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
İqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi www.cesd.az
19
ə ksər rayonlarda subsidiya alan insanlar pulu bankomatlardan gecə saatlarında, kütləvi şəkildə çıxarılıb. Bu kimi hallar qaranlıq məqamlara aydınlıq gətirməyə şərait yaradır. Nöqsanlar fermerlərin dövlətin həyata keçirdiyi bu kimi proqramlardan dolğun şəkildə yararlanmasına imkan vermir. Bir müddət əvvəl kənd təsərrüfatı naziri Đsmət Abbasov Maliyyə Nazirliyinin apardığı yoxlamaları əsassız adlandırsa da əslində bu əsassız məsələ deyil. Subsidiyalardan fermerlərin yararlanma səviyyəsinin aşağı olmasında 15-ə dək yerli icra nümayəndələrində aşkar olunan qanun pozuntusunun araşdırılması bilavasitə deməyə əsas verir ki, yardımların ünvana çatdırılmasına nəzarəti həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı kimi Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi üzərinə düşən vəzifəni layiqincə icra etməyib. Tədqiqatlar göstərir ki, bəzi rayonlarda hətta fermerlərə hər hektara 40 manat deyil 30 manat subsidiya verilib. Baxmayaraq ki, hər hektara 40 manat rəsmiləşdirilib. Subsidiyalar bir sıra hallarda icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən mənimsənilir. Digər tərəfdən, subsidiyaların verilməsində meyarlar müəyyənləşdirilməyib. Đ nkişaf etmiş ölkələrdə belə (məsələn, ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa və başqaları) hökumət kənd təsərrüfatı istehsalçılarına mütəmadi olaraq ünvanlı susbsidiyalar ayırır. Çünki aqrar sektorun dinamik inkişafı ölkənin ərzaq təhlükəsizliyinin əsas şərtlərindən biri, bəlkə də birincisidir. Subsidiyaların verilməsində yalnız torpaq amilinin götürülməsi vəsaitlərin səmərəli bölgüsünü ə ngəlləyən əsas amillərdəndir. ABŞ-da ən çox subsidiya buğda, pambıq istehsalçılarına yönəldilir. Đstər Birləşmiş Ştatlarda, istərsə də Avropa Birliyi ölkələrində kənd təsərrüfatına subsidiya həyata keçirilən zaman strateji məhsul hesab edilən sahələrə daha çox vəsaitlər yönəldilir. Aqrar sektora ayrılan vəsaitlərin həcmi müəyyənləşdirilən zaman məhsulun strateji ə həmiyyət daşıyıb-daşımaması nəzərə alınır. Dövlət özünün strateji əhəmiyyət daşıyan sahələrini müdafiə etmiş olur. Azərbaycanda isə yeganə meyar fermerlərin sahib olduğu torpağın sahəsidir. Kənd Təsərrüfatı Anbarları Đdxaldan Asıllığı Azalda Bilər Kənd təsərrüfatı anbarlarının real vəziyyətinin təhlili göstərir ki, aqrar məhsullarının saxlanmasında dövlət sektorunun payında azalma müşahidə edilməkdir. 1996-cı ildən başlayaraq Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin (KTN) tabeçiliyində olan anbarların hamısı özəlləşdirilmişdir. Hal-hazırda nazirlik heç bir anbara malik deyildir. KTN-dən verilən məlumata görə, uzun illərdir bölgələrdə müvafiq saxlanma kameraları olmadığından kəndlilər istehsal etdikləri məhsulları saxlamaqda çətinlik çəkirlər. Saxlama kameralarının olmaması üzündən məhsullar tam sıradan çıxır və bu son nəticədə istehsalçının ziyanla işləməsinə gətirib çıxarır. Nazirlik bəzi yerlərdə anbarlar tikilmək niyyətindədir.Lakin nazirliyin vəsaiti o qədər böyük deyil ki, bütün kəndlilər
Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
İqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi www.cesd.az
20
üçün soyuducu anbarlar təşkil etsin. Bununla belə, bu istiqamətdə işlər davam edir. Məsələn, kartof iki dəfə məhsul verdiyindən Cəlilabadda 50 min tonluq saxlama müəssisəsi tikilib. Gəncədə isə meyvə-tərəvəz saxlamaq üçün böyük soyuducu tikilməkdədir. Ümumiyyətlə, nazirlik respublikanın iri şəhərlərində, o cümlədən Bakı, Sumqayıt və Gəncədə tədarük bazarlarının yaradılmasını məqsədəuyğun hesab edir.
Meyə və giləmeyvə və üzüm saxlamaq üçün Taxıl saxlamaq üçün (toxumluq və yemlik taxıl daxil olmaqla) Müxtəlif kənd təsərrüfatı məhsullarını saxlamaq üçün
Bütün təsərrüfat kateqoriyaları üzrə cəmi Miqdarı, vahid Tutumu, ton 7876 43 997 Miqdarı vahid Tutumu, ton 65141 571 490 Miqdarı vahid Tutumu Ton 120404 2163997 Kənd təsərrüfatı müəssisələri və təşkilatları 16 10456 1255 122231 130 25924 Ondan: dövlət kənd təsərrüfatı müəssisələri və təşkilatları 2 54 155 18714 14 1979 Qeyri-dövlət kənd təsərrüfatı müəssisələri və təşkilatları 14 10402 1100 103517 116 23945 O cümlədən: kollektiv-birgə təsərrüfat 5 252
864 15976 58 5405 Səhmdar cəmiyyətləri 1 40 56 69255 10 10246 Təsərrüfat cəmiyyətləri (məhdud və əlavə məsuliyyətli) 8 10110 151 15 274 17 3031 Kəndli (fermer), ailə 7860 33541 63886 449259 120274 2138073
Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
İqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi www.cesd.az
21
kəndli və təsərrüfatı üzrə cəmi O cümlədən fermer təsərrüfatları 8 65
289 7995 278 6555 Ailə kəndli təsərrüfatları 6672 29174 56983 401566 94475 1747811 Özəl bölmə üzrə cəmi 7874 43943 64986 552776 120390 2162018
Cədvəldən göründüyü kimi, hal-hazırda meyvə və giləmeyvə saxlamaq üçün 7876 anbar vardır. Onların ümumi tutumu 43 997 tondur. Bu anbarlar bütün mülkiyyət növlərini əhatə edir. Həmin anbarlardan yalnız 2-i dövlət mülkiyyətindədir. Qalan 7874 anbar özəl mülkiyyət subyektləri tərəfindən idarə edilir. Dövlətin sərəncamında qalan anbarların həcmi isə cəmi 54 tondur. Səhmdar cəmiyyəti formasında fəaliyyət göstərən anbarların sayı isə cəmi birdir və tutumu 40 tondur.
Azərbaycan Mərkəzi Koprativlər Đttifaqından (keçmiş “Azərittifaq”) verilən məlumata görə, ittifaq rayonlarda anbarlara malik deyil. Bakını yaxınlığında yerləşən Xırdalan şəhərində isə ittifaqın 8 anbarı və onların sahəsi 3800 m 2 -dir. Həmin anbarların hündürlüyünün 5.5 metr olduğunu nəzərə aldıqda ittifaqın sərəncamında olan anbarların ümumi tutumu 20 900 m 3 -dir. Bu anbarlardan meyvə və tərəvəz məhsullarını saxlamaq məqsədilə istifadə edilir.
Đ stər DSK, istərsə də Azərbaycan Mərkəzi Koprativlər Đttifaqının məlumatları göstərir ki, ölkədə olan anbarların sayı və tutumu Azərbaycanın ərzaq tələbatını ödəmək üçün yetərli deyildir. Belə ki, ölkə üzrə anbarların həcmi cəmi 43 997 tondur, bu isə ölkə üzrə 1 il ərzində istehsal edilən meyə-tərəvəz, üzüm və başqa kənd təsərrüfatı məhsullarının saxlanması üçün yerli deyildir. Problemin digər tərəfi ondan ibarətdir ki, regionlarda yerləşən kənd təsərrüfatı məhsullarının saxlanması üzrə anbarlar özəlləşdirildiyindən onların real vəziyyəti ilə bağlı tam təsəvvür yoxdur. Başqa tərəfdən, KTN-nin monitorinqinə görə, regionlarda yerləşən anbarların vəziyyətinin heç də qənaətbəxş deyil. Buna görə də, KTN də yeni anbarların tikintisini təklif edir. Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, hal-hazırda meyvə və giləmeyvə saxlamaq üçün 7876 anbar vardır. Onların ümumi tutumu 43 997 tondur. Bu anbarlar bütün mülkiyyət növlərini əhatə edir. Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
İqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi www.cesd.az
22
Həmin anbarlardan yalnız 2-i dövlət mülkiyyətindədir. Qalan 7874 anbar özəl mülkiyyət subyektləri tərəfindən idarə edilir. Dövlətin sərəncamında qalan anbarların həcmi isə cəmi 54 tondur. Səhmdar cəmiyyəti formasında fəaliyyət göstərən anbarların sayı isə cəmi birdir və tutumu 40 tondur. Ölkənin tələbatının 380 min ton olduğunu nəzərə alsaq mövcud anbarların tutumunun bütün tələbatın cəmi 11 faizini təşkil etdiyi aydınlaşır. Bu isə o deməkdir ki, kənd təsərrüfatı məhsullarının saxlanması imkanlarının genişləndirilməsi olduqca vacib məsələdir.
Ölkənin tələbatından təxminən 2 dəfə çox meyvə istehsal edilməsinə baxmayaraq qış mövsümündə yerli meyvələr xarici meyvələrə nisbətən orta hesabla 2.5 dəfə baha satılır. Bunun ə sas səbəbi isə, məhz meyvə və tərəvəz məhsullarının böyük bir qisminin anbarların olmaması səbəbindən sıradan çıxmasıdır. Bu isə xarici məhsulların ölkəmizdə daha çox satılmasına və yerli istehsalçıların ziyan çəkməsinə səbəb olur.
Kənd təsərrüfatı məhsullarının coğrafi yerləşdirilməsini təhlil edərkən aydın olmuşdur ki, kartof istehsalına görə Gəncə-Qazax iqtisadi rayonu liderdir. Kartof istehsalının 60 faizi bu iqtisadi rayonun payına düşür. Belə ki, respublika üzrə istehsal edilən 999 343 ton kartofun 600 243 tonu məhz sözügedən rayonun payına düşüb. Kartofun 16,7 faizi isə Lənkəran iqtisadi rayonun payına düşür. Bu baxımdan, kənd təsərrüfatı anbarları inşa edilən zaman kartof istehsal edən əsas iqtisadi rayonlarda bu məhsulun yetişdirilməsi faktoru nəzərə alınmalıdır.
Đ qtisadi rayonlar arasında tərəvəzin yetişdirilməsinə görə Lənkəran (23,6 faiz), Gəncə-Qazax (16,8 faiz) və Quba-Xaçmaz (15,6 faiz) rayonları öndədir. Bu da həmin məhsulların saxlanması üzrə kənd təsərrüfatı anbarlarının yaradılması zamanı əsas faktorlardan biri kimi istifadə edilə bilər. Đqtisadi rayonlar arasında bölgü isə belədir: 66,7 faizi Aran iqtisadi rayonunun, 7,2 faiz Lənkəran iqtisadi rayonunun və 6 faiz Gəncə-Qazax iqtisadi rayonun payına düşür. Göründüyü kimi, iqlim şəraiti ilə bağlı olaraq bostan məhsulları daha çox Aran iqtisadi rayonunun payına düşsə də tədqiqat obyekti olan rayonlardan ikisi ilk üçlükdədir. Bu isə həmin rayonlarda kənd təsərrüfatı anbarlarının inşasının iqtisadi əsaslandırmasını gücləndirir.
Meyvə (sitrus meyvələri istisna olunmaqla) yetişdirilməsinə görə Şəmkir (59320 ton), Xaçmaz (56811 ton), Göyçay (42449 ton) və Naxçıvan MR (37 039 ton) öndədir. Bu isə o deməkdir ki, meyvənin 8,9 faiz Şəmkirdə, 8,6 faizi Xaçmazda, 6,4 faizi Göyçayın (əsasən nar yetişdirilməsi) və 5,6 faizi Naxçıvan MR-in payına düşür. Đqtisadi rayonlar arasında Gəncə-Qazax, Quba- Xaçmaz və Aran iqtisadi rayonu ilk üçlüyü təşkil edir. Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
İqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi www.cesd.az
23
Đ qtisadi rayonların üzüm yetişdirilməsində Gəncə-Qazax liderliyi saxlayır. Belə ki, 2006-cı ildə istehsal edilən 94142 ton üzümün 28614 tonu bu rayonun payına düşür. Bu isə o deməkdir ki, üzüm 30,3 faizi sözügedən iqtisadi rayonunda yetişdirilir. Daha sonra Aran iqtisadi rayonu gəlir ki, həmin rayonda 2006-cı ildə 17988 ton üzüm istehsal edilib.
Təhlillər göstərir ki, son illər aqrar sektorda inkişaf meyilləri müşahidə edilməkdədir. Bununla belə, kənd təsərrüfatı sektorunun ÜDM-də payı kiçik olaraq qalmaqdadır. Bunun səbəblərdən biri neft sektorunun inkişafı nəticəsində ÜDM-də qeyri-neft sektorunun nisbi payının azalması ilə bağlı olsa da digər səbəb aqrar sektorda formalaşan yeni dəyərin məbləğinin az olması ilə bağlıdır. Azərbaycanda əmək qabiliyyətli əhalinin 40 faizə yaxının aqrar sektorda çalışmasına baxmayaraq kənd təssərrüfatının ÜDM-də payının bir rəqəmli ədədlə ifadə edilməsi məhz bu istiqamətlərdə islahatların davam etdirilməsindən xəbər verir. Bu baxımdan aşağıdakı təkliflərin həyata keçirilməsini məqsədəuyğun hesab edirik;
• Subsidiyalar məhsul istehsalını stimullaşdırmasi üçün fermerlərin sahib olduğu əkin sahəsinə görə subsidiyaların bölüşdürülməsi mexanizmi dəyişdirilməsi. Hal-hazırda yeganə meyar kimi məhz fermerin sahib olduğu əkin sahəsi götürülür, bu isə subsidiyalar ilə fermerlərin istehsal etdiyi məhsul arasında əlaqəni formalaşdıra bilmir. Subsidiyaların həcmi müəyyənləşdirilən zaman fermerin əvvəlki ildə istehsal etdiyi məhsulun həcminin də əsas götürülməsi məqsədə uyğun hesab edilməlidir;
• Dolayı subsidiyaların tətbiqi həyata keçirilməsi. Bu zaman ABŞ-da olduğu kimi Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi strateji məhsullar üzrə qiymət tavanı müəyyənləşdirir və əkin mövsümündən sözügedən məhsullar həmin qiymətə alınır. Azərbaycanda taxıl məhsulları üzrə belə qiymət tavanı müəyyənləşdirilə bilər. Bu fermerlərə öz xərc və gəlirlərini qabaqcadan hesablamağa və proqnozlaşdırmağa imkan verməklə yanaşı strateji məhsulların istehsalını artırar;
Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
İqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi www.cesd.az
24
• Taxıl və pambıq yığımına nail olmaq üçün subsidiya xərclərini müvafiq olaraq 1,5-2 dəfə artırması. Taxıl əkini üçün 120 manat, pambıq becərilməsi üçün isə 80 manat subsidiya verilsə, bu, onların yanacaq xərclərinin tam ödənilməsinə imkan yaradacaq.. Hesablamalara görə, taxıl əkən fermerlərə yanacaq xərci üçün əlavə 32 manat verilsə, bu istiqamətdə olan xərclər tam ödənilər. Burada əsas məqsəd ondan ibarətdir ki, taxıl əkini ilə məşğul olan fermerlərin gəliri xərcindən çox olsun. Bu məbləği hesablayan zaman dünya bazarında qiymət dəyişikliyi də nəzərə alınıb. Belə ki, bazarda taxılın qiymətinin ucuzlaşdığı halda onun istehsalına çəkilən xərc əsasən əvvəlki kimi qalıb;
• Subsidiyaların verilməsinə nəzarətin gücləndirilməsi. Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi subsidyaların verilməsində nöqsanların və bir sıra rayonlarda yerli icra hakimiyyəti orqanlarının müdaxiləsinin olduğunu aşkara çıxarıb. Belə nöqsanlar məhz subsidiyaların əhəmiyyətini və onların aqrar sektora pozitiv təsirlərini azaldır. Buna görə də, subsidiyaların verilməsin nəzarətin gücləndirilməsi və bu yardımların verilməsi üzrə qaynar xəttin formalaşdırılmasına ehtiyac var;
• Subsidiyaların verilməsi üzrə formalaşdırılan komisiyalara vətəndaş cəmiyyəti üzvlərinin|ekspertlərin cəlb edilməsi. Tədqiqatlar göstərir ki, fermerlərin əkin sahələrinin və eləcə də strateji və ya staretji olmayan məhsul istehsalının qiymətləndirilməsində ciddi nöqsanlar var. Bir sıra hallarda əkin sahələrinin həcmi real mövcud olandan daha çox göstərilir, bəzi hallarda starteji məhsul istehsal edilməyən sahə strateji məhsul istehsalı kimi sənədləşdirilir və bu da subsidiyaların verilməsində nöqsanların yaranmasına səbəb olur. Vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin komisiyalarının tərkibinə daxil edilməsi bu sahədə şəffaflığın güclənməsində yardım edə bilər;
• Kənd təsərrüfatı anbarlarının tikintisinin sürətləndirilməsi. Aparılan tədqiqatlar aşağıdakı iqtisadi rayonlar kənd təsərrüfatı anbarlarının yaradılmasını məqsədəuyğun hesab etmişdir: 1. Gəncə-Qazax iqtisadi rayonunda meyvələrin və eləcə də kartofun saxlanması üçün yeni anbarların tikintisi, 2.
Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda meyvələrin saxlanması üçün anbarların inşası,
3. Lənkəran iqtisadi rayonunda tərəvəzlərin saxlanması üçün anbarların tikintisi,
Kənd Təsərrüfatı Đnkişafının Qiymətləndirilməsi və Təkliflər Üzrə Konsepsiya Layihəsi
İqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi www.cesd.az
25
4.
Abşeron iqtisadi rayonunda həm meyvə, həm də tərəvəzlərin saxlanması üçün anbarların inşası.
Tədqiqat zamanı əldə edilən nəticələr göstərir ki, kənd təsərrüfatı anbarların inşası ölkə daxilində qiymətlərin stabilləşməsinə, ərzaq itkisinin qarşısının alınması yolu ilə fermerlərin gəlirlərinin artmasına, ölkənin idxaldan asılılığının aradan qaldırılmasına, ilboyu təklif edilən kənd təsərrüfatı məhsullarının keyfiyyətinin qorunmasına və ən əsası əhalinin ərzaqla etibarlı təminatına imkan verəcək;
• Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalşılarına kənd təsərrüfatı texnikasının və gübrələrin lizinqlə verilməsi qaydalarına yenidən baxılması;
• Kənd təsərrüfatı məhsullarının sığortalanması mexanizminin təkmilləşdirilməsi. Azərbaycanda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilə məşğul olan şəxslərə verilən dövlət dəstəyinin artırılması məqsədilə «Kənd təsərrüfatında sığortanın stimullaşdırılması haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununa əlavə və dəyişiklərin edilməsi və sığortalanmasına maliyyə yardımı göstərilən kənd təsərrüfatı əmlakının növlərini artırılması;
• Fermerlərin fəaliyyətinə yersiz müdaxilələrin aradan qaldırılması. Tədqiqatlar göstərir ki, kənd təsərrüfatının inkişafına maneə olan faktorlardan biri də məhz bir sıra dövlət qurumlarının yersiz müdaxilələridir. Bu baxımdan, belə müdaxilələrin aradan qaldırılması aqrar sektorda azad biznesin inkişafına zəmin yarada bilər.
© Sənəddən istifadə zamanı Đqtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzinə istinad vacibdir. Đ qtisadi və Sosial Đnkişaf Mərkəzi, Bakı, Azərbaycan Mart, 2010 Yüklə 287,26 Kb. Dostları ilə paylaş:
|