ELMĠ SĠRLƏR
Sözügedәn Quran ayәlәrinin müasir astronomiyanın
kәĢflәri ilә qovuĢması һaqqında bir çox elm adamları,
tәfsirçilәr bәһs etmiĢlәr:
a) Birinci vә ikinci ayәlәrin elmi sirlәri (ب
ًََِ ّْ َشَر ٍذَوَػ ِشْیَغِث);
1. Ayәtullaһ Mәkarim ġirazi һәr iki ayәni izaһ edәrkәn
onun elmi tәrәflәrini dә izaһ edir vә bunu Quranın elmi
möcüzәlәrindәn һesab edir. O, ayәnin mәlum iki izaһını
qeyd etmiĢ, birinci izaһa üstünlük vermiĢdir.
―Onun (―ذوػ‖ [əməd] sözünün) ―بِرّشر‖ [tərəvnəha]
cümlәsinin qeydi olduğunu söylәmәk göylәrin görünmәz
sütunlarının olmaması demәkdir. Halbuki ayә sütunların
olduğunu, lakin gözlә görünmәdiyini bildirir. Bu, cazibә
qüvvәsini bәyan edәn әn incә tәbirdir‖.
O, sözlәrini Ġmam Rzadan (ә) nәql olunan bir rәvayәtlә
әsaslandırır.
Hüseyn ibn Xalid deyir: Ġmam Rzadan (ә) soruĢdum:
Allaһın Quranda buyurduğu bu ayәnin (Yolları olan göyə
and olsun!) mәnası nәdir?
Hәzrәt (ә) buyurdu: ―Bu göyün Yerә doğru yolları var‖.
64
— Göyün Yerlә әlaqә yolları ola bilәrmi? Bir һalda ki,
digәr ayәdә göylәrin sütunsuz olduğu bildirilir.
— Qәribәdir Allaһ ―müĢaһidә olunmayan sütunlar‖
buyurmurmu?
— Bәli!
— Demәli, sütunlar var; lakin siz görmürsünüz
1
.
Әlbәttә, bu ayә vә һәdislәr o zamanın astronomik
tәfәkkürü ilә — Ptolomey tәlimi ilә ziddiyyәt tәĢkil
edirdi
2
.
2. Ayәtullaһ Hüseyn Nuri Rәd surәsinin 2-ci ayәsini
һәmin Ģәkildә izaһ etmiĢ vә Ġmam Rzadan (ә) nәql olunan
mәlum һәdisi sübut olaraq göstәrmiĢdir. O, yazır:
―Sütunla ona dayanan cisim arasında uyğunluq
olmalıdır. Cismin ağırlığı qәdәr sütunun da dayanıqlılığı
olmalıdır. Buna görә dә göy cisimlәrinin һәrәkәti ilә bağlı
cazibә vә digәr qanunlar dәqiq һesablanılmıĢ vә göy
cisimlәrini milyard illәr boyu öz orbitindә saxlaya
bilmiĢdir. Bütün bunlar göstәrir ki, Quranın bәĢәr
sәadәtinin bәlәdçisi olan ifadәlәri nә qәdәr ecazkar vә
incәdir‖
3
.
3. Bәzi müasir yazıçılar da mәlum iki ayәyә istinad
edәrәk görünmәz sütunun cazibә qüvvәsi olduğu qәnaәtinә
gәlmiĢlәr. Quran Nyutondan әsrlәr öncә bu sirrin üstünü
açmıĢdır (Ġmam Rzadan (ә) nәql olunan mәlum һәdisә dә
istinad etmiĢlәr)
4
.
4. Ayәtullaһ Misbaһ Yәzdi ayәnin iki izaһını qeyd
etdikdәn sonra yazır:
1
―Tәfsiri-bürһan‖, c. 2, sәһ. 278.
2
―Tәfsiri-nümunә‖, c. 17, sәһ. 29, c. 10, sәһ. 110, 111; ―Pәyami-
Quran‖, c. 8, sәһ. 146.
3
―Kosmos әsrinin biliyi‖, sәһ. 55, 56.
4
―Quranın һeyrәtlәndirici mәsәlәlәri‖, sәһ. 41, 46.
65
―Hәr һalda һәr iki izaһ doğru ola bilәr. Ġkisindәn birinin
istisna edilmәsinә bir әsas yoxdur‖
1
.
5. Digәr müasir alim vә yazarlar da mәlum iki ayәyә
istinad edәrәk cazibә qüvvәsi һaqqında әtraflı söһbәt
açmıĢlar. Belә alimlәrdәn Mәһәmmәd Hәsәn Hitu
2
,
Ayәtullaһ Mәrifәt
3
vә Lәtif RaĢidinin
4
adını çәkmәk olar.
b) Üçüncü ayәnin elmi sirlәri ―بربفک‖ [kifatən]
5
;
1. Ayәtullaһ Misbaһ Yәzdi yuxarıdakı ayә һaqqında
yazır:
―بربفک‖ [kifatən] әĢyanın toplaĢdığı mәkan mәnasını
daĢıyır. Onun mәnasında almaq (tutmaq), әlavә etmәk
anlayıĢları da var. Elә buradan da Yerin digәr Ģeylәri
özünә cәzb etmәsi anlaĢılır. Bu, Yerin cazibә qüvvәsinә dә
aid ola bilәr. Әgәr bu cazibә olmasaydı, Yer üzәrindәki
bütün Ģeylәr fәzaya sәpәlәnәrdi. Әlbәttә, ―بربفک‖ [kifatən]
surәt mәnasında da iĢlәdilir. Lakin bu mәna iĢlәk deyil
6
.
2. Digәr elm adamlarından biri ―دبفک‖ [kifat] sözündәn
bir neçә mәsәlәnin baĢa düĢüldüyünü qeyd edir. Yerin öz
oxu әtrafında vә (GünәĢ әtrafına) orbital һәrәkәti,
һәrәkәtinin sürәti, yeraltı mayelәrin vә ya әriyәn
maddәlәrin mövcudluğu, Yerin sәtһindә vә nüvәsindә
(daxili һissәsindә) gedәn dәyiĢikliklәr vә Yerin cazibә
qüvvәsi
7
.
1
―Mәһәmmәd Tәqi Misbaһ Yәzdi, ―Quran maarifi‖, sәһ. 247-248.
2
Bax: ―Möcüzә әl-Quraniyyә‖, sәһ 180.
3
Bax: ―Әt-Tәmһid fi-ulum әl-Quran‖, c. 6, sәһ. 122-128.
4
―Quranda tәbiәt elmlәrinә bir baxıĢ‖, sәһ. 50.
5
―Mursәlat‖, 25.
6
―Quran maarifi‖, sәһ. 254.
7
Yәdullaһ Niyazmәnd ġirazi, ―Quranın bugünkü ecazkarlığı‖, sәһ. 88-
99.
66
3. Müasir yazıçı vә tәfsirçilәrdәn biri dә bu ayәnin
Cazibә qanunu һaqqında olduğunu önә çәkmiĢdir
1
.
c) Dördüncü ayәnin elmi sirlәri ( Allah göyləri və Yeri
zaval tapmasınlar (öz mehvərindən çıxmasınlar) deyə,
tutub saxlayır)
2
.
1. Ayәtullaһ Hüseyn Nuri cazibә qüvvәsi һaqqında
geniĢ bәһs etdikdәn sonra bu ayәyә istinad edir
3
.
2. Bәzi müasir yazıçılar bu ayәni izaһ edәrkәn yazırlar:
―Bu saxlamaqdan mәqsәd ―Ümumdünya Cazibә
Qanunu‖ deyil. Bu, Allaһ tәrәfindәn göy cisimlәrinin
arasında
yerlәĢdirilmiĢdir
ki,
öz
orbitlәrindәn
çıxmasınlar‖
4
.
3. Bәzi tәfsirçilәr yuxarıdakı ayәni iki cür izaһ etmiĢlәr:
Birinci izaһ: Ayә varlıq alәminin müvazinәtinin,
aһәngdarlığının qorunması һaqqında söһbәt açır.
Ġkinci izaһ: Göy cisimlәri milyon illәrdir ki, öz
orbitlәrindә һәrәkәt edirlәr. Bu cazibә vә mәrkәzdәnqaçma
qüvvәlәrindәn qaynaqlanır
5
.
Dostları ilə paylaş: |