Qurbonov Shamsiddin

Simetrik ko'phadni asosiy simmetrik ko'phadlar orqali ifodalashga doir misollar

1-misol. ko’phad simmmetrik ko’phaddir, chunki bu ko’phaddagi noma’lumlarning hamma 6 ta o’rnini almashtirib chiqsak ko’phad o’zgarmaydi. Misol uchun va noma’lumlarni bir-biri bilan almashtirsak, ko’phad hosil bo’ladi, bu wsa o’sha ko’phadning o’zginasidir.
n ta noma’lumli simmetrik ko’hadlarning algebraik yig’indisi va ko’paytmasi n ta noma’lumli simmetrik ko’phadlar bo’ladi. Haqiqatan, noma’lumlarning istalgan o’rin almashtirishida har qaysi simmetrik ko’phad o’zgarmasa, ravshanki, algebraik yig’indisi va ko’paytmasi ham o’zgarmaydi. Masalan, va simmetrik ko’phadlarning quyidagi algebraik yig’indisi va ko’paytmasi yan simmetrik ko’phaddir:


2-misol. Ratsional sonlar maydon ustidagi

simmetrik ko’phadni asosiy simmetrik ko’phadlar orqali ifodalang.
ning eng yuqori hadi bo’gani uchun, . Teoremaga asosan quyidagi ayirmani tuzamiz:




Bunda . Demak, bo’ladi.
3-misol. Ratsional sonlar maydoni ustidagi

simmetrik ko’phadni asosiy simmetrik ko’phadlar orqali ifodalang.

Berilgan ko’phad quyidagi ikkita forma yig’indisiga ajraladi:


Avval birinchi

formani olib asosiy simmetrik ko’phadlar orqali ifodalaymiz.

XULOSA

Mamlakatimiz yuksalishiga bevosita ta’sir qiladigan muhim hayotiy omil-bu ta’lim tarbiya tizimidir. Shu sababli yoshlarga ta`lim – tarbiya berishga iqtidorlilarini rag`batlantirish va qo`llab – quvvatlashga katta e`tibor qaratilmoqda. Istiqlolimizning istiqboli buyuk kelajak yaratish yo`lidagi maqsadlarimiz, hatti-harakatlarimizning pirovard natijasi bevosita ta`lim tizimidagi isloxotlarimizga bog`liqdir.
Hozirda mustaqil O`zbekistonimiz havas qilarli darajada o`zgarishlarga erishdi, yoshlarga berilayotgan imkoniyatlarni qancha g`ururlanib gapirsak arziydi.
Yoshlik bilim olish davridir. Allomalar aytganlaridek, «Yoshlikda olingan bilim toshga bitilgan yozuv kabi o‘chmasdir». Matematikani o‘rganish qunt va izchillikni, ko‘plab masala va misollarni tushunib, idrok qilib yechishni talab etadi.
O’zbekiston Respublikasidagi milliy va ijtimoiy-tarixiy taraqqiyotning tezkor sur’ati, roy berayotgan ijtimoiy hodisalar mazmuni, fan texnika va texnologiya sohalarida qo’lga kiritilgan yutuqlarning ta’lim sohasiga faol tadbiq etilishi yosh avlodni tarbiyalashga o’ziga xos yondashuvni qaror toptirish zaruriyatini olib chiqmoqda. O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi qonuni, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ning qabul qilinishi jamiyatda uzluksiz ta’lim tizimini joriy etish ta’lim muassasalari faoliyati takomillashtirish, ta’lim jarayonining faol subekti o’quvchi va o’qituvchi o’rtasidagi munosabat mohiyatining yangicha yo’nalishi va mazmunga tayanish zarurligini ko’rsatmoqda.
Respublikamiz mustaqillikka erishgach, ta’lim tizimida tub o’zgarishlar sodir bo’ldi. Jamiyat taraqqiyotining yoshlarga ularning hayotida ishlab chiqarish milliy hamda umuminsoniy munosabatlarda zamonaviy qarash imkoniyati kengaydi. Yoshlar ta’lim tarbiyasi bilan mashg’ul bo’ladigan ijtimoiy institutlar son va sifat jihatdan o’sdi.
Respublikamizda ta’lim sohasining isloh qilinishi munosabati bilan akademik litsey va kasb–hunar kollejlari Matematika ta’limi tarkibiy tuzilishi va mazmunini hozirgi davr talablariga mos ravishda takomillashtirish modernizatsiyalash, uzviyligini ta’minlash zaruriyati vujudga keldi.
Ta`lim tizimi yoshlar intеllеktual faolligini oshirishning eng muhim omilidir. Ta`lim jarayonini zamon, fan-tеxnika taraqqiyoti talablari darajasiga ko`tarmoq bu murakkab jarayonni har tomonlama taraqqiy ettirish zarur.
Kiyingi yillarda o’qitishning yangi pedagogik texnologiyalari pedagog mutaxasislar orasida eng ko’p tarqalgan fikrlardan biriga aylanib bormoqda. Bunga sabab o’qituvchi faol bo’lib, ta’lim oluvchi esa tinglovchi passiv, faqatgina ob’ekt vazifasini bajaruvchi- o’qitishning avtoritar usuli deb baholanadigan an’anaviy usulning zamonaviy ta’lim tizimi talablariga javob bera olmayotganligi. Hanuzgacha jahonda eng ko’p tarqalgan o’qitishning an’anaviy usulida o‘quv mash-g’ulotining asosiy birligi dars bo’lib, u bitta fanining bitta mavzusiga bag’ishlanadi va o’qituvchi tomonidan boshqariladi. Avtoritar o’qitish texnologiyasida ta’lim oluvchining tashabbusi va mustaqilligi deyarli yo’qoladi, o’qitish majburiy yo’sinda amalga oshiriladi.