6.2 Po‘lat buyumlar turlari Po‘latdan teng yonli va teng yonli bo‘lmagan burchaklar tokchalarining
kengligi 20-250 mm o‘lchamlarda, shveller balandligi 50-400 mm va
tokchalarining kengligi 32-115 mm o‘lchamlarda ishlab chiqariladi. Oddiy
qo‘shtavrlar balandligi 100-700 mm, keng tokchaligi 1000 mm o‘lchamlarda
tayyorlanadi. (15.4-rasm). Yumaloq po‘lat temirbeton konstruksiyalar uchun
armatura sifatida, kvadrat kesimli prokatlangan po‘lat va polosa po‘latlardan
qurilishda turli buyum, qism va konstruksiyalar tayyorlashda ishlatiladi.
Profillangan po‘lat bino va inshoot karkaslari, fermalari, tombop to‘sinlar,
ko‘prik qurilmalari, simyog‘ochlar va boshqa buyum va konstruksiyalar
tayyorlashda ishlatiladi.
Prokatlash usulida po‘lat listlar quyidagi o‘lchamlarda ishlab chiqariladi:
eni 600-3800 va qalinligi 4-160 mm qalin po‘lat list; eni 6001400 va qalinligi
0,5-4 mm yupqa po‘lat list; eni 510-1500 va qalinligi 0,5-2 mm list tunika va
boshqalar. List tunika asosida gofrirovka qilingan va to‘lqinsimon buyumlar va
yog‘ingarchiliklarga chidamli ruxlangan tunika listlar tayyorlanadi.
Maxsus po‘lat listlarni payvandlab diametri 50-1620 mm bo‘lgan quvurlar
tayyorlanadi. Bu quvurlar magistral gaz va neft, suv va issiq suv ta’minoti
tizimlarida ishlatiladi. Po‘latdan yasalgan mix, bolt, gayka, shayba, parchin
mix, shurup, vint, skobalar, eshik va deraza bloklari, oshiqmoshiqlar, dastalar,
sanitariya-texnika kabinalari qismlari va boshqalar tayyorlanadi. Qurilish
tizimida po‘latning eng ko‘p ishlatiladigan sohasi temirbeton konstruksiyalar
tayyorlashda armatura sifatida qo‘llanilishidir.
Prokatka qilingan po‘latlar sortamenti a-tengyonli burchaklik;
b-yoqlari turli burchaklik; v-shveller; g-qo‘shtavr; d-kran yuradigan rels; e-
yumaloq; j-kvadrat; z-polosa; i-shpunt svaya; k-list; l-taram-taram; m-
to‘lqinsimon.
