Gips bogʼlovchisining qotishi. Gips bogʼlovchisi suv bilan aralashtirilganda ikki molekulyar suvli gips toshiga aylanadi va qotadi:
СаSO4*0,5H2O1,5H2OCaSO4*2H2O (1)
Mineral bogʼlovchilar nazariy bilimlari namoyondasi professor А.А.Baykov nazariyasiga binoan gips qotish jarayonini uch bosqichga boʼlish mumkin. Birinchi davrda gips bogʼlovchi zarrachalari suvda eriydi va yarim molekulyar suvli gipsdan ikki molekulyar suvli gips hosil boʼladi. Ikki molekulyar suvli gips yarim molekulyar suvli gipsga nisbatan kam erishi sababli, yarim molekulyar suvli gipsning kimyoviy reaktsiya boshlanishida hosil boʼlgan toʼyingan eritmasi ikki molekulyar suvli gipsga nisbatan oʼta toʼyingan boʼladi va u eritmadan ajragan holda hosil boʼladi. Ikkinchi davrda yarim molekulyar suvli gips suv bilan bevosita reaktsiya natijasida mikrokristallar hosil qiladi va toʼyingan kolloid massa (gel) vujudga keladi. Uchinchi davrda ikki molekulyar suvli gipsning kolloid zarrachalari qayta kristallanib nisbatan yirik kristallar hosil boʼladi. Mikrokristallar kristall toʼsiqlarini hosil qiladi va oʼzaro birikishi natijasida gips bogʼlovchisi qattiq moddaga aylanadi.
Gips bogʼlovchisi mustahkamligini oshirish uchun 60-70oS haroratda qizdirish mumkin. Bir kg gips bogʼlovchisi gidratatsiyasi natijasida 133 KDj issiqlik miqdori ajralib chiqishi gipsdan mahsulot tayyorlanganda uning qurishini va qotishini qisman tezlashtiradi.
Gips ishlab chiqarish. Gips bogʼlovchisi ishlab chiqarish gips toshidan kimyoviy bogʼlangan 75% suvni bugʼlatib yuborish bilan ishlab chiqariladi.
Gips bogʼlovchisining normal quyuqligi 50-70% suv sarfi bilan ifodalanadi va u gipsning maydalik darajasi va aralashmalarning miqdoriga bogʼliq boʼladi. Suv sarfini kamaytirish uchun gips bogʼlovchisi tarkibiga turli organik plastifikatorlar kiritish mumkin
