Raja: Futbol musobaqalarining umumiy qoidalari

Asosiy tarkibdagi va zaxiradagi, chiqarib yuborilgan o’yinchilar
- boshlang’ich zarbadan oldin chiqarib yuborilgan o’yinchi, faqatgina ro’yxatdagi zahira o’yinchilardan birortasi bilan almashtirilishi mumkin.
- Match protokolida boshlang’ich zarbadan oldin yoki o’yin boshlangandan so’ng chiqarib yuborilgan zahiradagi o’yinchini almashtirishga yo’l qo’yilmaydi.
Futbolchilarning epikirovkasi
Xavfsizlik - o’yinchi o’z xayotiga yoki boshqa o’yinchi xayotiga xavf soluvchi biror narsa taqmasligi yoki kiymasligi shart.
Epikirovka - o’yinchilarning majburiy ekipirovka elementlari qo’yida-gilar xisoblanadi: ko’ylak yoki futbolka; kalta ishton ( agar kalta ishton tagidan ichki kiyim kiyiladigan bo’lsa, ichki kiyim rangi kalta ishton rangidan) bo’lishi kerak; getralar; oyoq qalqoni; oyoq kiyim.
Hitlar - To’lik getra bilan yopiladi;
- To’g’ri keladigan ( mos keladigan ) materialdan ( rezina, plastik yoki shunga uxshash) tayyorlanadi;
- Etarli darajada himoya bilan ta’minlaydi.
Darvozabonlar - darvozabonlar kiyimining rangi boshqa o’z jamoasi, raqib jamoa o’yinchilari hakam va hakamning yordamchilari kiyimi rangidan farq qilishi kerak.
Qoida buzilishi va jazo
Ushbu qoidalarni buzilishida futbolchilar qo’yidagicha jazolaniladi;
- O’yinni to’xtatishning xojati yo’q.
- Hakam o’yinchining o’z ekipirovkasini tartibga keltirishi uchun maydondan chiqishini so’raydi. (maslaxat beradi)
- O’yinchi to’p o’yindan chiqqan vaqtda maydonni tashlab chiqadi; agar shu paytgacha u o’z ekipirovkasni tartibga keltir-magan bo’lsa.
- Hakam talabi bilan o’z ekipirovkasini tartibga keltirish uchun maydon-ni tashlab chiqqan har qanday o’yinchi, xakam ruxsatisiz yana maydonga qaytishi mumkin emas.
- O’yinchining yana maydonga chiqishiga ruxsat berishdan oldin, hakam uning ekipirovkasini tekshiradi.
- O’yinchi yana maydonga chiqishi mumkin, qachonki: to’p o’yindan chiqsa. Shu qoidani buzganligi sababli maydondan chiqishi so’ralgan o’yinchi hakam ruxsatisiz maydonga chiqsa sariq kartochka ko’rsatish bilan ogohlantiriladi.
O’yinni qaytadan boshlash - Agar hakam ogoxlantirish berish uchun o’yinni to’xtatsa: O’yin qarshi jamoa o’yinchisi tomonidan hakam o’yinni to’xtatgan vaqtda to’p qaerda bo’lsa, shu joydan erkin to’p tepish bilan qaytadan boshlanadi.
Uchrashuv hakamlarining vakolati - Har qanday match hamma vakolatga ega bulgan hakam tomonidan nazorat qilinadi va o’yin qoidasiga rioya qilinishini ta’minlaydi.
- o’yin qoidasiga rioya qilinishini ta’minlaydi.
- matchning borishini o’z yordamchilari bilan nazorat qiladi.
- foydalaniladigan har kanday tupni 2- qoida talablariga mos kelishini ta’minlaydi.
- o’yinchilar kiyimi 4- qoida talablariga mos kelishini ta’minlaydi.
- o’yin xronometrajini va matchni yozib boradi.
- u o’z ixtiyoriga ko’ra o’yinni to’xtatishi vaqtinchalik to’xtatishi yoki har qanday qoida buzilishida o’yinni umuman to’xtatib qo’yishi mumkin.
- to’xtatishi, vaqtinchalik to’xtatishi yoki har qanday chetdan bo’lgan arala-shuvga matchni umuman to’xtatib qo’yish mumkin.
- matchni to’xtatadi, agar uning fikricha o’yinchi jiddiy jaroxat olgan va o’yinchini maydondan olib chiqilishini ta’minlaydi.
- agar uni fikricha o’yinchi unchalik axamiyatga ega bo’lmagan jaroxat olgan bo’lsa to’p o’yindan chiqmaguncha o’yinni davom ettirishiga ruxsat berishi mumkin.
- o’yinchidan qon oqayotgan bo’lsa, uning maydondan chiqishini ta’min-laydi.Hakam qon oqishining to’xtaganiga ishonch xosil qilib, signal berganidan so’ng o’yinchi maydonga qaytishi mumkin.
- qachonki o’yinchi birdaniga bir nechta qoida buzilishiga yo’l qo’ysa, uni muximroq ( og’irroq ) bo’lgan qoida buzilishi uchun jazolaydi.
- ogoxlantirishi yoki chiqarib yuborish bilan jazolanadigan qoida buzilishlariga yo’l qo’ygan o’yinchilarga nisbatan intizom choralarini qabul qiladi. U bunday choralarni tez qabul qilishga majbur emas, lekin to’p o’yindan chiqqan zaxotiyoq qabul qilishi keark.
- o’zlarini tarbiyali, madaniyatli tutmagan jamoa rasmiy kishilarga nisbatan chora qabul qiladi va o’z ixtiyoriga ko’ra maydondan (texnik zonadan) chiqarib yuborishi mumkin.
- hakam o’zi ko’rmay qolgan xolatlar bo’yicha o’z yordamchilari tavsiyasiga asoslanib xarakat qiladi.
- begona shaxslar maydonda bo’lmasliklarini ta’minlaydi.
- match vaqtinchalik tuxtatilgandan keyin uni yangilaydi.
- match davomida o’yinchilarga yoki jamoaning rasmiy shaxslariga nisbatan qo’llanilgan intizom choralari va har xil matchdan oldin, match davomida yoki matchdan so’ng yuz bergan xolatlar bo’yicha tegishli tashkilotga bildirishnoma beradi.
O’yinga bog’liq voqealar bo’yicha hakam qarori qat’iy xisoblanadi. Hakam o’z qarorini faqat shunday xolatlarda o’zgartirishi mumkin, agar u qarorini xato ekanligini yoki yordamchilari tavsiyasi bilan tushunib etsa, lekin shu shart bilan-ki u hali o’yinni yangilamagan bo’lsa.