Редаксийа щейяти

N. Zeynalova 
 
Oрганизатион оф индепендент wорк оф студентс – аътуал  
проблемс ин едуъатионе  
 
Sуммарй 
 
The article deals with the organization of independent work of students of pedagogical 
universities. The article substantiates the relevance of life skills based program for reforms in 
the education system. 
 
Редаксийайа дахил олуб: 08.06.2015 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 

---

Бакы Гызлар Университети                                                                     Elmi əsərlər 2015/2 
 
 
94 
Синифдянхариъ вахтларда тялябялярин сосиал фяаллыьынын  
инкишаф етдирилмяси 
 
                                            Rüxsarə Əliyeva 
 
 
fəlsəfə doktoru proqramı üzrə dissertant, 
                                                 ARTPİ 
E-mail: [e-mail] 
 
Rəyçilər: ped.ü.e.d.,  prof. A.N.Abbasov 
                 ped.ü.f.d. T.M. Muradova   
 
Açar sözlər: sinifdənxaric iş, sinifdənxaric fəaliyyət, fəallıq, sosial fəallıq, tələbələrin 
sosial fəallığı  
Ключевые слова: внеклассная работа, деятельность, внеклассная деятельность, 
активность, социальная активность, социальная активность студентов  
Key  words:  extracurricular  work,  work,  extracurricular  activities,  activity,  social 
activity, social activity of students 
 
Şəxsiyyətin fəallığı anlayışı müxtəlif elm sahələrində müxtəlif mənalarda səciyyələn-
dirilir. Fəallıq anlayışının bir sıra məna çalarları vardır. Məsələn, fəal insan, fəal həyat mövqe-
yi, fəal təlim, fəal həyat tərzi.  
«Fəal»,  «fəaliyyət»,  «fəaliyyətli»  sözləri  fəallıq  anlayışı  ilə  sıx  surətdə  əlaqədardır.  
«Fəallıq»  anlayışının  mahiyyətinin  “Azərbaycan  dilinin izahlı lüğəti”ndə  neçə açıqlandığına 
diqqət yetirdik. Fikir verək: « Fəal – 1. işlək, çalışqan, işcil, fəaliyyətli, daim fəaliyyət göstə-
rən, çox iş görən. 2. iş; «fəaliyyət – hər hansı bir sahədə iş, çalışma, fəallıq göstərmə; aktivlik; 
2. iş, işləmə; «fəaliyyətli – çalışqan, işcil, fəaliyyət göstərən; aktiv» (1, 178) deməkdir. İzahlı 
lüğətdə qeyd olunduğu  kimi,  fəallıq  dedikdə,   «işcillik,  çalışqanlıq, fəaliyyət,  aktivlik» başa 
düşülür (1, 179). 
Mövcud ədəbiyyatda və məişətdə “fəallıq” “fəaliyyət” anlayışı ilə  sinonim  söz kimi  
işlədilir. Fizioloji yönümdə “fəallıq” anlayışı bir qayda olaraq canlı varlıqları ümumi səciyyə-
ləndirmək, onların dinamikasını göstərmək məqsədilə nəzərdən keçirilir.  
Didaktikada  təlimin  “Fəallıq  prinsipi”ni  qeyd  edirlər.  Bu  prinsip  təlim  prosesinin  sə-
mərəliliyinin artırılmasında və optimallaşdırılmasında mühüm rola malikdir. N.Q. Brenşteyn 
1966-cı ildə bu prinsipi psixologiyaya da gətirmişdir. O, haqqında danışılan prinsipin mahiy-
yətini orqanizmin həyat fəaliyyəti aktlarında daxili proqramın müəyyənedici rolu kimi nəzər-
dən keçirirdi. Elm sübut etmişdir ki, həb bir şəxsin fəaliyyətində şərtsiz reflekslər vardır  ki,  
hərəkətlər bilavasitə  xarici stimul kimi çıxış edir, lakin  bu, bir növ fəallığın anadangəlmə ha-
disəsi rolunu oynayır.   
Sosiologiya  elmində  sosial  fəallıq  anlayışına  müraciət  edilir.  Bu,  artıq  bizi  daha  çox 
maraqlandıran bir məsələdir. Bizim tədqiqat kollec tələbələrində sosial fəallığın formalaşdırıl-
masına həsr olunmuşdur. Sosial fəallığa bir hadisə, bir təzahür, bir vəziyyət və münasibət ki-
mi yanaşılmalıdır.    
Akad. M.M. Mehdizadə yazırdı: “Şagirdlərin sosial fəallığı təkcə ictimai-siyasi səciy-
yə  daşıyan  şagirdlər  birliyindən  deyil,  hətta  elmi  cəsiyyə  daşıyan  şagirdlər  birliyi  vasitəsilə 
həyata keçirilir” (2, 317). 

---

Бакы Гызлар Университети                                                                     Elmi əsərlər 2015/2