Редаксийа щейяти
Yüklə 2,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
48 rəsmi cavab almasalar da Şamaxı Milli Müsəlman Komitəsinin çörək kartoçkası kimi mühüm bir işlə məşğul olması, habelə ”məsaili cariyyənin həlli” nə çalışması nəzərə çatdırılır. Bu sırada ibtidai məktəblərin birləşdirilməsi, Şamaxıda və ətrafında olan müəllimləri toplayıb onlar üçün türkcə darülmüəllimin kursunun açılması xüsusi maraq doğurur. Abbas Səhhət yazır ki, “Bundan əlavə, Şamaxıya varid olmuş müsəlman tələbələri toplanıb “Müsəlman tələbələrinin bürosu” naminə bir cəmiyyət təşkil etmişlər. Tərtib etdikləri müfəssəl və geniş proqram üzrə hərəkət etmədədirlər. Teatro və müsamirələr verib, varidatından əhalinin bisa- vadları üçün gecə kursu açmaq kitabçalar təb etdirmək kimi faydalı yerlərə xərc edirlər. O cümlədən şaban ayının axırıncı gecəsi Rza Zaki əfəndinin “Sultan Həidin xəli” sərlövhəli teatrosunu və Çexovun “Toy” ünvanlı komediyasını mövqeyi-tamaşaya qoymuşdular. Məxa- rici çıxdıqdan sonra, dörd yüz on səkkiz manat radələrində bir məbləğ vüsul olmuşdur. Лakin bunların hamısından artıq tələbələrimizin şayani-təqdir fəaliyyətlərindən müfəttinlərin önünü almaq təşəbbüsatında bulunmaqlarıdır. Məlum ki, hər yerdə olduğu kimi, Şamaxıda da müfəttinlər ötədən bəri əfkari-şeytankaranələrini yürüdüb nəşr etməkdən çəkinmirlər. Bununla belə, şükr olsun, tək bir nəfər də olsa yenə dava vəkilimiz möhtərəm Şirinbəy Səfərəliyebəyov cənabları müsəlman tələbələri və sair möhtərəm müəllim əfəndilər var qüvvələrilə çalışıb o fitnəkaranə şayeatın vahiyyat qəbilimdən olduğunu isbat və müsəlmanların həqiqi demokrat olduqlarını bədihiyyatdan olduğunu göstərməkdədirlər. (1, 1917, № 502) Dördüncü məktubda Abbas Səhhət Şamaxıda yaradılmış İcraiyyə Komitəsinin səlahiy- yətləndirilməsi ilə uyezd komissarlığına təyin olunmuş zabit Azad bəy Qocamanbəyovun şəxsiyyətinə qarşı qərəzli təbliğat aparılmasına görə işindən istefa etməsi, lakin on səkkiz səs ilə istefanın qəbul edilməməsindən bəhs açılır. Göstərilir ki, bu seçkidə digər iddiaçılar “rus, müsəlman, erməni millətinin hərəsindən bir nəfər intixab edib (seçib) komissarlıq vəzifəsinin həmin üç nəfərə tapşırılmasını təklif etdilər “Bu məsələ ilə bağlı mübahisələrin uzun müddət davam etdiyini yazan Abbas Səhhət bildirirdi ki, “Ayın 11-də və 12-də üç gecə peydərpey bu məsələ müzakirə olunub, bir çox natiqlər uzun-uzadı nitqlər söyləyib, bəzisi komissarın lehinə və bəzisi onun əleyhinə iradatda bulundular isə də, nəticəpəzir olmadı. Bilaxarə ayın 12-ci gecəsinin cələsəsində tamaşaçılar cümləsindən olan qarnizon saldatlarının bir nəfəri təhdid- amiz bir surətdə söylədi: Hərgah İcraiyyə Komitəsinin üzvləri uyezd komissarını əzl etməzsə, o halda qarnizon komitəsinin üzvləri gəlib sizləri buradan qovub işləri öz təsərrüfünə alar. Bu sözə komitə üzvlərindən Saturyan və Səfərəlibəyov cənabları protesto etdilərsə də, yenə də sədri-məclis komissarın əzl və nəsbini həll olunmuş fərz edib də məsələni səsə qoymaq istədi. Həll olunmuş məsələni dübarə bir də səsə qoymağın qanundan kənar olduğunu söylə- dikdən sonra müsəlman vəkilləri ümumən qalxıb nümayişkaranə bir surətdə şura salonunu tərk etdilər. Sonra neçə maddədən ibarət bir protesto yazıb öz mətalibləri qəbul edilməyincə komitə şurasında iştirak etməyəcəklərini qeyd edib də rəsmən komitəyə göndərdilər. Nəticə nə olacaq sonra ərz olunar” (1, 1917, № 505). Abbas Səhhətin bu müxbir yazısından bir daha bəlli olur ki, yaranmış ikihakimiy- yətlilik dövründə yeni hakimiyyətə keçid üçün milli məsələlər nəzərə alınır, demokratik seçki- lər əsas götürülürdü. Abbas Səhhətin beşinci müxbir yazısında da eyni prinsiplər diqqət mər- kəzində dayanır, ümumxalq mövqeyinin qorunması məsələsi vacib vəzifə bilinirdi. Bu mək- tubda Bakı və Şamaxıdan göndərilən təbliğatçıların işindən, onlara xalqın yalnız şirin vədlər söyləməsindən bəhs açılır, Şamaxı ərzaq komitəsinə quberniya komitəsinə tərəfindən komis- sar təyin olunmuş Atabekyanın gördüyü işlərdən, onun Şamaxıya gəlişindən sonra Bakıdan gələn az-çox ərzağın yolunun kəsilməsindən xəbər verilirdi. Yaranmış vəziyyəti yaxından müşahidə edən Abbas Səhhət xalq mövqeyindən çıxış edərək yazırdı: “Əfəndilər, od ilə plov |