Oʻzbekistonda, Samarqandning Registon maydonida joylashgan 3 ta madrasadan (Ulugʻbek, Tillakori, Sherdor) tashkil topgan meʼmoriy majmua[1].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dastlabki 1417–1420-yillarda Ulugʻbek madrasasi bunyod etilib, keyinchalik qarshisiga – maydonning sharqiy qismida Ulugʻbek xonaqosi (1424-yil), shimoliy qismiga Mirzoyi karvonsaroyi, janubiga Alika Koʻkaldosh juma masjidi (1430-yil) bunyod etilgan, yonida esa yogʻochdan xotamkori uslubida Masjidi Muqatta va Abusaid madrasasi qurilgan. 1420–1440-yillarida Registon hashamatli meʼmoriy ansamblga aylangan. XVII asrda Samarqand hokimi Yalangtoʻsh Bahodir vayrona holatdagi Ulugʻbek xonaqosi oʻrniga Sherdor madrasasini (1619–1635/36), Mirzoyi karvonsaroyi oʻrniga Tillakori masjidini (1646/47–1659/60) qurdirgan. Registon maydoni oʻzining rang-barang koshinkori bezaklari; naqshinkori peshtoqlari, ulkan gumbazlari bilan Markaziy Osiyo meʼmorchligining noyob yodgorligi hisoblanadi[2].
Regiton maydoni tarixda shaharning ilm-fan,siyosat va diniy markazi bo’lgan.Amir Temur podsholigi davrida Registon Samarqandning markaziga aylantirildi. Ulug’bek davri (1409-1447)da esa maydon bundan ham muhimroq ahamiyatga ega bo’ldi.
“Registon”-Registon so’zi “Qumli joy degan ma’noni anglatadi.
Qadimiy Samarqandning rasmiy markazi Registon maydoni bo’lib, bu maydon uchta madrasa qad ko’targan; dastlab 1417-1420 yili bunyod etilgan Ulug’bek madrasasi, (1619-1639) Sherdor Madrasasi va (1647-1660) Tillakori Madrasasidan iborat me’moriy majmua.
Ulug’bek madrasasi-Buxoroda me’moriy yodgorlik(1417).
Ulug’bek qurdirgan madrasaning eng qadimiysi.Abdullaxon II davrida katta ta’mir ishlari olib borilgan(1586).Bosh tarafida mahobatli peshtoq, 2 qanotida 2 qavatli hujralar va burchaklarida guldastalar joylashgan.Hovli (26×25m) atrofini 2 qavatli hujralar qatori va peshtoqli 2 ayvon egallagan.