Reja: 1 Elektr zanjirlarining ish rejimlari

Sulaymonov Jasurbek

Elektr zanjirlarning

asosiy elementlari

Reja:

1) Elektr zanjirlarining ish rejimlari.

2) Manbani tashqi konturga maksimal

quvvat berish shartlari

3) Om qonuni va quvvati

Elektr zanjiri nima ?

Elektr zanjiri

Elektr energiyasi manbalari, qabul qilgichlari (isteʼmolchilari) va ularni

bir-biriga tutashtiruvchi oʻtkazgichlar (simlar) majmui.

Elektr zanjiri tarkibiga ulabuzgichlar (viklyuchatellar), qayta ulagichlar (pereklyuchatellar, saqlagichlar, himoyalash va kommutatsiya (uzibulash) apparatlari, oʻlchash va

nazorat asboblari va boshqalar ham kiradi. Elektr zanjiri yordamida elektr energiyasi

(elektromagnit energiya yoki zanjirida elektr toki, elektr yurituvchi kuch EYUK,

potensiallar farqi mavjud boʻlgan boshqa tur energiya) uzatiladi, tarqatiladi hamda

kuchlanishi pasaytiriladi yoki oshiriladi.

Elektr zanjirlarining ish rejimlari

Elektr zanjirlarining ish rejimlari, ya’ni ularning

elektr holatlari mazkur zanjir ayrim

elementlarining toki, kuchlanishi, quvvatlarining qiymatlari bilan aniqlanadi.

Nominal (normal) rejim

Nominal (normal) rejim degani elektr

mashinalarining, apparatlarning,

asboblar-ning, simlarning ishlab chiqaruvchi

zavod tomonidan ko‘rsatilgan nominal quvvat

bilan ishlashidir

Salt ishlash

Salt ishlash rejimi deganda tashqi zanjir manbadan

ajratilgan va uning qarshiligi (iste’molchi qarshiligi)

amalda cheksizga teng bo‘lib (RI = ) zanjirdan tok

o‘tmaganligi (I=0) dagi holat tushuniladi.

Salt ishlash

Bu holatda manba ichidagi kuchlanishning pasayishi

nolga teng bo‘lib, uning qismalaridagi kuchlanish

manbaning EYUK (Elektr yurituvchi kuch) siga teng bo‘ladi,

Uc=E (4.2-rasm, a).

Qisqa tutashuv

Qisqa tutashuv rejimi deb manbaning tashqi

qismalarida kuchlanish nolga teng bo‘lgan

zanjir yoki zanjir elementlarining qarshiliksiz

o‘zaro ulanib qolishiga aytiladi.

Bunda Uq=0, Iq>>In, bunda Uq, Iq, In – lar mos ravishda qisqa tutashuv kuchlanishi, toki va nominal tok.

Qisqa tutashuv

Kelishilgan rejim

Kelishilgan rejim - bu rejimda manba tashqi zanjirga eng katta quvvat berib ishlaydi.

Elektr zanjirlarining real elementlari hisoblash va analiz qilishda almashlash

sxemalari bilan ifodalanadi. Manbani almashlash sxemasi ikki xil bo‘lishi mumkin.

• EYUK manbasi. 2. Tok manbasi.

Ideal EYUK manbasida EYUK ning qiymati iste’molchining tokiga bog‘lik bo‘lmaydi: E=sonst, R=0 tashqi qismalaridagi kuchlanish U tokka bog‘lik bo‘lmaydi va

qiymat jihatdan EYUK ga teng bo‘ladi U=E (4.3-rasm, a). 4.3 – rasm, b dagi



U(I) bog‘lanish grafigi tashqi VAX deyiladi

Kelishilgan rejim

Elektronika

Davomi bor ….