Reja: Amaliy va labaratoriya mashg`ulotlariga tayyorgarlik ko`rish

4. To‘yingan monokarbon kislotalar tuzlarining suvdagi eritmasini elektroliz qilish (Kolbe, 1849-yil).
2R– COONa +2H₂O  R– R + 2CO₂ +2NaOH+ H₂


Fizikaviy xossalari va tuzilishi
Normal alkanlarning dastlabki to‘rttasi odatdagi sharoitda gaz, keyingilari (C₅C₁₇) suyuqlik, C₁₈ dan boshlab esa qattiq moddalardir. Gazsimon va qattiq alkanlar hidsiz, suyuq alkanlar esa o‘ziga xos benzin va kerosin hidiga ega. Gomologik qatorda uglerod atomlarining soni ortishi bilan alkanlarning suyuqlanish va qaynash harorati hamda solishtirma og‘irligi oshib boradi. Tarmoqlangan zanjirli izomerlarining qaynash harorati normal zanjirli izomerlarning qaynash haroratidan past bo‘ladi. Alkanlar benzol, efir singari qutbsiz erituvchilarda yaxshi eriydi, qutbli erituvchilarda erimaydi. Alkanlarning fizikaviy doimiyliklari 3-jadvalda keltirilgan.
Uch va undan ortiq uglerod atomlarini tutgan alkanlarning uglerod skeleti to‘g‘ri chiziqli emas, balki zigzagsimon (egri-bugri) tuzilishga ega:

Bunday tuzilish uglerod atomi valent bog‘larining tetraedr uchlariga qarab yo‘nalganligidan kelib chiqadi.

Alkanlar (masalan, etan)dagi va b og lari-

ning ayrim parametrlari 4-jadvalda keltirilgan.
4 -jadval
Etandagi va bog‘larning ayrim parametrlari

Bog‘ tipi	Bog‘ energiyasining o‘rtacha qiymati, kJ/mol(kkal/mol)	Bog‘ uzunligi, A	Dipol momenti, Debay,D	Qutblanuv-chanligi,sm^3
Csp3Csp3	347-356 (83-85)	1,54	0	1,30
Csp3H	402-423 (96-101)	1,11	0	1,68