Shu sababli ham ibora tarkibidagi so’zlarning o’rnini almashtirib bo’lmaydi. (Masalan, xom chuchvarani sanamoq, patir uchidan xamir kabi)
Ammo frazeologizmlar tarkibidagi ayrim so’zlar turli Grammatik shakllarda qo’llanishi (ko’ngli ko’tarildi – ko’nglini ko’tardi, nog’orasiga o’ynadi – nog’orasiga o’ynatdi kabi), ba’zan so’zlar boshqa so’z bilan almashtirilishi (masalan, istarasi issiq – yulduzi issiq, ichi achidi – yuragi achidi kabi). So’zlar orasiga boshqa so’z kiritilishi (masalan, ko’ngli ko’tarildi – ko’ngli tog’day ko’tarildi, to’nini teskari kiydi - to’nini juda teskari kiydi)mumkin.
Frazeologik iboralar
Frazeologik qo’shimchalar
Frazeologik birlashmalar
Frazeologik chatishmalar
Frazeologik iboralarning struktura va ma’no xususiyatiga ko’ra turlari
Frazeologik qo’shimchalar
Frazeologik qo’shimchalarning ma’nosi uchun tarkibidagi so’zlarning o’z va qo’shimcha ma’nolaridan kelib chiqadi. Masalan, chap tashlamoq, gap otmoq(gap - o’z ma’nosida, tashlamoq, otmoq – ko’chma ma’noda), mehri tushdi (mehr – o’z ma’nosida, tushdi – ko’chma ma’noda), oyog’i tortmadi (oyoq – o’z ma’nosida, tortmadi – ko’chma ma’noda).
Frazeologik qo’shimchalarning ma’nosi
Gap tashlamoq, gap otmoq
gap
Tashlamoq, otmoq - ko’chma
O’z ma’no
Ko’chma ma’no
Frazeologik qo’shilma tarkibidagi so’zlar grammatik birikish usuli jihatidan odatggi so’z birikmalaridan farq qilmaydi. Shuning uchun ham kuli ko’kka sovurildi iborasi tarkibidagi gap bo’laklarini (ega – o’rin, hol - kesim) ajratish mumkindek ko’rinsa-da, amma ibora tarkibidagi so’zlar orasidagi sintaktik aloqa doimiy (o’zgarmas)dir, shu sababli u “butunlay yemirildi”, “yo’q qilindi” ma’nosini ifodalaydi.
Frazeologik qo’shilma tarkibidagi so’zlar grammatik birikish usuli jihatidan odatggi so’z birikmalaridan farq qilmaydi. Shuning uchun ham kuli ko’kka sovurildi iborasi tarkibidagi gap bo’laklarini (ega – o’rin, hol - kesim) ajratish mumkindek ko’rinsa-da, amma ibora tarkibidagi so’zlar orasidagi sintaktik aloqa doimiy (o’zgarmas)dir, shu sababli u “butunlay yemirildi”, “yo’q qilindi” ma’nosini ifodalaydi.
