Reja: I. Kirish II. Asosiy qism

Mundarija
Reja:
I. Kirish
II. Asosiy qism
1.1 Toʻraqoʻrgʻon tumani tibbiyot birlashmasi Sohilobod OSHP Oqtosh filliali haqida umumiy ma’lumot.
1.2 Toʻraqoʻrgʻon tumani tibbiyot birlashmasi Sohilobod OSHP Oqtosh fillialidagi axborot texnik vositalari tahlili.
1.3 Tibbiyotning inson hayotidagi o`rni va kelib chiqish tarixi.
1.4 Toʻraqoʻrgʻon tumani tibbiyot birlashmasi Sohilobod OSHP Oqtosh filliali haqida ma`lumt beruvchi ma`lumotlar bazasini yaratish.
1.4.1 Masalaning qo`yilishi.
1.4.2 Topshiriqni bajarishdagi qo`llaniladigan dasturiy vositalar tahlili.
1.4.3 Topshiriqni bajarish texnologiyasi.
1.4.4 Yaratilgan dasturdan foydalanish va uning samaradorligi tahlili.
III. Mehnat faoliyati havfsizligi.
IV. Xulosa.

Kirish:
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTINING

QARORI
2022-2023-YILLARDA AXBOROT-KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI SOHASINI YANGI BOSQICHGA OLIB CHIQISH CHORA-TADBIRLARI TO‘G‘RISIDA
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 28-yanvardagi “2022 — 2026-yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-60-son Farmoniga muvofiq, shuningdek, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasini yangi bosqichga olib chiqish bo‘yicha ustuvor vazifalarni amalga oshirish maqsadida:
1. Quyidagilar axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasini 2022-2023-yillarda yanada rivojlantirishning asosiy vazifalari etib belgilansin:
a) 2022-yil yakuniga qadar:
aholi yashash maskanlarini keng polosali mobil aloqa tarmog‘i bilan qamrab olish darajasini 98 foizga, xalqaro ahamiyatga ega avtomobil yo‘llari bo‘ylab yuqori tezlikdagi mobil internet qamrovini 60 foizga yetkazish;
40 ming km optik tolali aloqa liniyalarini qurish hamda qo‘shimcha 800 ming xonadonni yuqori tezlikdagi internetga ulash imkoniyatini yaratish orqali optik tolali aloqa qamrovini 80 foizga yetkazish;
elektron davlat xizmatlari ko‘rsatilishiga xususiy sektorni jalb qilish orqali foydalanuvchilar sonini 2 barobar oshirib, 4 millionga yetkazish;
hududlarda yoshlarning zarur ko‘nikmalarga ega bo‘lishiga va ularni kafolatlangan buyurtmalar bilan ta’minlashga xizmat qiladigan markazlarni yaratish orqali IT-xizmatlar eksporti hajmini 100 mln dollarga yetkazish;
b) 2023-yil yakuniga qadar:
raqamli texnologiyalar sohasida masofaviy ta’lim shaklida kadrlar tayyorlash faoliyatini rivojlantirish orqali yiliga 6,5 ming nafardan ortiq yoshlarning axborot texnologiyalari yo‘nalishida ta’lim olishini yo‘lga qo‘yish;
davlat organlari, shu jumladan mahalliy hokimlik organlarida hamda iqtisodiyotning real sektori tarmoqlaridagi korxonalarda 214 ta axborot tizimi va dasturiy mahsulotlarni joriy etish.
2. 2022-2023-yillar uchun quyidagilar:
axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasini yanada takomillashtirish bo‘yicha “yo‘l xaritasi” 1-ilovaga muvofiq;
davlat boshqaruvini raqamlashtirish bo‘yicha ustuvor loyihalar ro‘yxati 2-ilovaga muvofiq;
iqtisodiyotning real sektori tarmoqlarini raqamlashtirish bo‘yicha ustuvor loyihalar ro‘yxati 3-ilovaga muvofiq;
ayrim davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarini idoraviy raqamli transformatsiya qilish jarayonlarini kompleks jadallashtirish bo‘yicha “yo‘l xaritalari” 3a — 3e-ilovalarga muvofiq;
hududlarni raqamli transformatsiya qilish bo‘yicha ustuvor loyihalar ro‘yxati 4 — 17-ilovalarga muvofiq tasdiqlansin.
3. Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi O‘zbekiston Respublikasi Yer kodeksining 20-, 241-, 30- va 69-moddalariga asosan:
ikki oy muddatda, keyinchalik har chorak yakunida mobil aloqa operatorlarining takliflariga muvofiq antenna-machtalarni o‘rnatish uchun maqsadli zarur yer uchastkalari (manzili, koordinatalari va maydoni) ro‘yxatini shakllantirsin;
ro‘yxatga kiritilgan, qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallanmagan bo‘sh yer uchastkalarini o‘ziga doimiy foydalanish huquqi bilan ajratish uchun ushbu ro‘yxatni Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, Toshkent shahar va viloyat hokimliklariga taqdim etsin;
antenna-machtalarni o‘rnatish uchun o‘ziga doimiy foydalanish huquqi bilan ajratilgan qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallanmagan yer uchastkalarini ochiq tanlov asosida mobil aloqa operatorlariga ijaraga bersin. Bunda ayni bir yer uchastkasi yoki antenna-machtalardan birgalikda foydalanish bo‘yicha tajribani ommalashtirishga alohida ustuvorlik beriladi;
ro‘yxatga kiritilgan, qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlar toifasiga kirgan yoki boshqa yer egalari, foydalanuvchilari, ijarachilariga ajratilgan yer uchastkalarida antenna-machtalarni o‘rnatish va ulardan foydalanish uchun tuman (shahar) hokimliklari yoki yer egalari, foydalanuvchilari, ijarachilari hamda aloqa operatorlari o‘rtasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 12-apreldagi PQ-204-son qarorida belgilangan tartibda o‘zganing yer uchastkasidan cheklangan tarzda foydalanish huquqi (servitut) belgilanishini ta’minlasin.
4. Belgilansinki, 2022-yil 1-oktabrdan boshlab operator va provayderlarga telekommunikatsiya obyektlarida texnik vositalarni o‘rnatish uchun loyiha-smeta hujjatlari ekspertizaga topshirilgan sanadan boshlab qurilish-montaj ishlarini amalga oshirishga ruxsat beriladi, bunda loyiha-smeta hujjatlari 15 kunlik muddatda ekspertizadan o‘tkaziladi.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi hamda Sanitariya-epidemiologiya xizmati mobil aloqa tarmoqlari radioelektron vositalaridan foydalanishni boshlash uchun yong‘in nazorati xizmati xulosasi hamda sanitariya pasporti Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali (keyingi o‘rinlarda — Yagona portal) orqali ikki haftadan oshmagan muddatda rasmiylashtirilishini ta’minlasin.
Adliya vazirligi, Favqulodda vaziyatlar vazirligi hamda Sanitariya-epidemiologiya xizmati manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda uch oy muddatda yong‘in nazorati xizmati xulosasini va sanitariya pasportini rasmiylashtirish tartibini tanqidiy qayta ko‘rib chiqsin hamda uni soddalashtirish, shu jumladan mavjud tartib-taomillarni maqbullashtirish orqali muddatlarni qisqartirish bo‘yicha takliflarni Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.
5. 2022-yil 1-sentabrdan boshlab respublikaning barcha hududlarida axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llash orqali masofaviy xizmatlarni eksport qilish markazlari bosqichma-bosqich tashkil etilsin va quyidagilar ularning asosiy vazifalari etib belgilansin:
autsorsing xizmatlarini ko‘rsatishga o‘qitish orqali dasturiy mahsulotlar va IT-xizmatlarni eksport qilishga qiziqishni oshirish;
respublika bo‘ylab faoliyat yuritayotgan autsorsing xizmatlari ko‘rsatuvchi tashkilotlar uchun mutaxassislar tayyorlash;
autsorsing xizmatlarini ko‘rsatish ko‘nikmalariga ega bo‘lganlar hamda masofaviy xizmatlar eksporti markazlarida tashkil etiladigan o‘quv kurslari bitiruvchilari uchun buyurtmalar topishda ko‘maklashish.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi bilan birgalikda masofaviy xizmatlar eksporti markazlarini Dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari texnologik parki (keyingi o‘rinlarda — IT-Park) talablariga mos ta’mirlangan va uzluksiz elektr energiyasi bilan ta’minlangan zamonaviy binolarga joylashtirsin.
Yoshlar ishlari agentligi masofaviy xizmatlar eksporti markazlarini zamonaviy kompyuter jihozlari bilan ta’minlasin.
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi masofaviy xizmatlar eksporti markazlariga muntazam ravishda chet el bozorlaridan buyurtmalarni jalb qilish va yoshlarni ish bilan ta’minlash choralarini ko‘rib borsin.
6. Aholi va tadbirkorlik subyektlariga elektron davlat xizmatlaridan foydalanish bo‘yicha yanada qulayliklar yaratish maqsadida 2022-yil 1-noyabrdan:
mobil aloqa operatorlari, tijorat banklari hamda to‘lov tizimlari operatorlariga axborot xavfsizligi talablariga rioya etgan holda, o‘zlarining mobil ilovalari orqali Yagona portaldagi elektron davlat xizmatlarini ko‘rsatishga;
identifikatsiyalovchi ID-kartaga joylashtirilgan elektron raqamli imzo kalitlari orqali Yagona portalning mobil ilovasida joriy etilgan elektron davlat xizmatlaridan foydalanishga ruxsat berilsin.
Bunda elektron davlat xizmatlaridan foydalanuvchilar “Elektron hukumat” tizimining yagona identifikatsiyalash axborot tizimi orqali identifikatsiya qilinadi.
7. Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi va Yoshlar ishlari agentligining 2023-yildan boshlab har yili yoshlarning axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi startap loyihalarini yanada qo‘llab-quvvatlash maqsadida Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish jamg‘armasi hisobidan umumiy mukofot jamg‘armasi 1 million AQSh dollari bo‘lgan Prezident sovrini uchun tanlovni o‘tkazish to‘g‘risidagi taklifiga rozilik berilsin.
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi Yoshlar ishlari agentligi bilan birgalikda ikki oy muddatda mazkur tanlovni tashkil qilish va o‘tkazish tartibini Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.
Oldingi tahrirga qarang.
8. 2022-yil 1-oktabrdan boshlab axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasida IT-ta’lim xizmatlarini ko‘rsatish, dasturiy mahsulotlar ishlab chiqish hamda eksportga yo‘naltirish bo‘yicha startap loyihalarni qo‘llab-quvvatlash uchun Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi huzuridagi Yosh tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi hisobidan Dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari texnologik parki tomonidan o‘tkaziladigan tanlov asosida 1 milliard so‘mgacha bo‘lgan grantlar ajratish tartibi joriy qilinsin.
(8-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 24-maydagi PF-76-sonli Farmoni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 25.05.2023-y., 06/23/76/0296-son)
9. 2023-yil 1-yanvardan boshlab 18-ilovada ko‘rsatilgan davlat organlarining rasmiy veb-saytlari va portallarini “Yagona darcha” tamoyili asosida o‘z ichiga oluvchi O‘zbekiston Respublikasi Hukumati portali yagona platformasi ishga tushirilsin.
10. Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi 2023-yil 1-yanvarga qadar yagona elektron hujjat aylanish tizimi, xabarlar almashish messenjeri, yig‘ilish va tadbirlar kalendari, himoyalangan elektron pochta va videokonferensiyalar o‘tkazish imkoniyatlarini o‘z ichiga olgan davlat organlari va tashkilotlari xodimlarining avtomatlashtirilgan ish joyi — “Digital office” elektron tizimi (keyingi o‘rinlarda — “Digital office” tizimi) ishlab chiqilishini va birinchi bosqichda, sinov tariqasida vazirlik tizimida, keyinchalik barcha davlat organlarida joriy etilishini ta’minlasin. Bunda:
“Elektron hukumat loyihalarini boshqarish markazi” davlat muassasasi “Digital office” tizimining operatori hamda uni texnik jihatdan qo‘llab-quvvatlash, uzluksiz ishlashi va axborot xavfsizligini ta’minlashga mas’ul etib belgilanadi;
“Digital office” tizimi 19-ilovada ko‘rsatilgan davlat organlari va tashkilotlarning tegishli axborot tizimlaridan foydalanishning yagona nuqtasi sifatida tashkil etiladi.
11. Belgilansinki, 2022-yil 1-oktabrdan boshlab davlat axborot tizimlari va resurslarining ma’lumotlari:
idoralararo hamkorlik maqsadlarida foydalanish uchun — “Elektron hukumat” tizimining Idoralararo integratsiyalashuv platformasi orqali beg‘araz asosda;
tijorat maqsadlarida foydalanish uchun — “Elektron hukumat” tizimining Raqamli ma’lumotlar platformasi orqali to‘lov asosida taqdim etiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Davlat organlari va tashkilotlarining davlat axborot tizimlari va resurslari ma’lumotlarini davlat organi va tashkiloti bo‘lmagan uchinchi shaxslarning axborot tizimlariga to‘g‘ridan to‘g‘ri integratsiya qilish orqali taqdim etishi taqiqlansin. Bunda, soliq va kadastr organlarining axborot tizimlari va resurslarida mavjud bo‘lgan ma’lumotlarning uchinchi shaxslarga taqdim etilishi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 19-avgustdagi “Uchinchi shaxslarga soliq to‘lovchilar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni taqdim etish chora-tadbirlari haqida”gi 529-son qarorida nazarda tutilgan tartibda amalga oshiriladi.
(11-bandning to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 10-fevraldagi PF-21-sonli Farmoni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 10.02.2023-y., 06/23/21/0085-son)
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi bir oy muddatda Idoralararo integratsiyalashuv platformasi va Raqamli ma’lumotlar platformasiga ulanish tartibini Vazirlar Mahkamasiga tasdiqlash uchun kiritsin.
12. Shunday tartib o‘rnatilsinki, unga muvofiq:
a) 2022-yil 1-oktabrdan boshlab davlat axborot tizimlari va resurslari “Elektron hukumat” tizimining ma’lumotlarni qayta ishlash markaziga “Raqamli O‘zbekiston — 2030” strategiyasini amalga oshirish bo‘yicha muvofiqlashtirish komissiyasi tomonidan tasdiqlangan ro‘yxatga muvofiq bosqichma-bosqich joylashtiriladi, saqlanadi va qayta ishlanadi;
b) 2023-yil 1-yanvardan boshlab:
davlat axborot tizimlari va resurslari ma’lumotlarini saqlash va qayta ishlash uchun server qurilmalari va uskunalarini xarid qilish — Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi;
axborot tizimlariga hujumlar hamda tahdidlarni aniqlash va ularning oldini olish bo‘yicha avtomatlashtirilgan intellektual tizimlarni, shuningdek, aloqa texnik kanallari orqali maxfiy axborot tarqalishidan himoya qiladigan texnik vositalar hamda dasturiy mahsulotlarni xarid qilish, ishlab chiqish va joriy qilish — kiberxavfsizlikni ta’minlash sohasidagi vakolatli organ bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi;
v) Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi axborot texnologiyalari, telekommunikatsiya va pochta aloqasi sohasidagi tijorat tashkilotlarida davlat nomidan aksiyador (ta’sischi, ishtirokchi) vakolatlarini amalga oshiradi.
13. Belgilansinki, 2023-yil 1-yanvardan boshlab barcha vazirlik va idoralar, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari, ustav kapitalida davlat ulushi 50 foiz va undan ortiq bo‘lgan xo‘jalik jamiyatlarining (keyingi o‘rinlarda — davlat organlari va tashkilotlari) axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi loyihalari monitoringi — “NIS.UZ” idoralararo avtomatlashtirilgan axborot tizimi orqali amalga oshiriladi, ular bo‘yicha o‘zlashtirilgan mablag‘lar hisobi — Davlat statistika qo‘mitasining statistik hisobotlarida yuritiladi.
Bunda davlat organlari va tashkilotlari har oyda hisobot oyidan keyingi oyning 5-sanasiga qadar loyihalarning ijro holati va ular doirasida o‘zlashtirilgan mablag‘lar to‘g‘risida ma’lumotlarni ularni tasdiqlovchi birlamchi hujjatlarni ilova qilgan holda “NIS.UZ” idoralararo avtomatlashtirilgan axborot tizimida aks ettirib borilishini ta’minlaydi.
14. Belgilansinki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 30-iyundagi “Respublikada axborot texnologiyalari sohasini rivojlantirish uchun shart-sharoitlarni tubdan yaxshilash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5099-son Farmoni 5-bandining ikkinchi xatboshisida nazarda tutilgan qo‘shilgan qiymat solig‘i bo‘yicha imtiyozlar Respublika norezidentlaridan axborot texnologiyalariga oid xizmatlarni sotib olganda ham tatbiq etiladi.
15. 2022-yil 1-oktabrdan boshlab 20-ilovada ko‘rsatilgan 7 ta ijtimoiy-iqtisodiy sohada bosqichma-bosqich majburiy tartibda sun’iy yo‘ldosh apparatlari orqali davlat kosmik monitoringini amalga oshirish tizimi yo‘lga qo‘yilsin.
“O‘zbekkosmos” agentligi, Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi uch oy muddatda davlat kosmik monitoringini amalga oshirish tartibini belgilovchi Hukumat qarori loyihasini Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.
16. Quyidagilar:
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi markaziy apparati tuzilmasida boshqaruv xodimlarining umumiy cheklangan soni doirasida raqamli ta’limni rivojlantirish masalalari bo‘yicha vazir o‘rinbosari lavozimi;
2022-yil 1-oktabrdan boshlab tuman (shahar) hokimliklari tuzilmasiga xodimlarning umumiy cheklangan soni doirasida raqamli iqtisodiyotni joriy etish bo‘yicha loyihalar menejeri lavozimi kiritilsin.
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligiga raqamli iqtisodiyotni joriy etish bo‘yicha loyihalar menejeriga Jamg‘arma hisobidan ish haqiga 100 foizgacha qo‘shimcha ustama haq to‘lash huquqi berilsin.
17. Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligiga quyidagi vakolatlar berilsin:
raqamli iqtisodiyot va elektron hukumat sohasini tartibga soluvchi qonunchilik hujjatlarida, shu jumladan mavjud axborot tizimlari va dasturiy-apparat komplekslaridan foydalanish (yoki samarasiz qo‘llash) borasida aniqlangan qonun buzilishlari, ularga imkon beruvchi sabablar va shart-sharoitlarni bartaraf etish haqida barcha davlat organlari va tashkilotlari rahbarlariga ko‘rib chiqilishi majburiy bo‘lgan taqdimnomalar kiritish;
davlat organlari va tashkilotlari rahbarining raqamlashtirish bo‘yicha o‘rinbosarining (Chief Digital Officer) axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasida loyihalarni amalga oshirish borasidagi faoliyatini muvofiqlashtirish hamda ularning ishini har chorakda aniq natijalarga qarab baholab borish.
18. Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi, Moliya vazirligi, Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi hamda Davlat aktivlarini boshqarish agentligining:
Oldingi tahrirga qarang.
2023-yil 1-sentabrdan boshlab telekommunikatsiya infratuzilmasini jadal rivojlantirishni davom ettirish maqsadida “O‘zbektelekom” AK ustav fondining 2 foizi miqdorigacha qo‘shimcha oddiy aksiyalarni ommaviy joylashtirish (IPO);
(18-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 24-maydagi PF-76-sonli Farmoni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 25.05.2023-y., 06/23/76/0296-son)
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi tizimidagi korxona va tashkilotlarning 2021 — 2025-yillar yakuni bo‘yicha davlat ulushiga hisoblangan dividendlarini mazkur korxona va tashkilotlar ixtiyorida qoldirish va ushbu mablag‘larni axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasiga oid loyihalarni moliyalashtirishga maqsadli yo‘naltirish to‘g‘risidagi takliflariga rozilik berilsin.
19. Mazkur qarorning sifatli va o‘z vaqtida bajarilishini muvofiqlashtirish va monitoring qilishning quyidagi tartibi o‘rnatilsin:
a) vazirlik va idoralar, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari rahbarining raqamlashtirish bo‘yicha o‘rinbosarlari — har oy hisobot oyidan keyingi oyning 5-sanasiga qadar ushbu qaror bilan tasdiqlangan “yo‘l xaritalari”, loyihalar hamda idoraviy raqamli transformatsiya dasturlarida nazarda tutilgan chora-tadbirlarning amalga oshirilishi to‘g‘risidagi hisobotni “NIS.UZ” idoralararo avtomatlashtirilgan axborot tizimiga kiritadi;
Oldingi tahrirga qarang.
b) Raqamli texnologiyalar vazirligi:
(19-band “b” kichik bandining birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 24-maydagi PF-76-sonli Farmoni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 25.05.2023-y., 06/23/76/0296-son)
mas’ul vazirlik va idoralar faoliyatida raqamli texnologiyalarni joriy etish holatini baholaydi hamda muntazam ravishda raqamlashtirish bo‘yicha rahbar o‘rinbosarlarining hisobotlarini eshitishni tashkil etadi;
Oldingi tahrirga qarang.
har oy hisobot oyidan keyingi oyning 15-sanasiga qadar ushbu qaror bilan tasdiqlangan “yo‘l xaritalari”, dasturlar hamda idoraviy raqamli transformatsiya dasturlari ijrosi to‘g‘risida umumlashgan tahliliy ma’lumotlarni O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritadi;
(19-band “b” kichik bandining uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 24-maydagi PF-76-sonli Farmoni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 25.05.2023-y., 06/23/76/0296-son)
v) O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri har chorakda:
“Raqamli O‘zbekiston — 2030” strategiyasini amalga oshirish bo‘yicha muvofiqlashtirish komissiyasi yig‘ilishlarida mas’ul vazirlik va idoralar rahbarlarining raqamlashtirish sohasidagi faoliyati natijadorligidan kelib chiqib, ularni rag‘batlantirish yoki intizomiy, shu jumladan egallab turgan lavozimidan ozod qilishgacha bo‘lgan choralarni ko‘radi;
davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarida axborot xavfsizligi sohasida ko‘rilayotgan choralar va mavjud kamchiliklar yuzasidan hisobotlarni O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga kiritib boradi.
20. Mazkur qaror ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov zimmasiga yuklansin.

Asosiy qism:

1.1. Toʻraqoʻrgʻon tumani tibbiyot birlashmasi Sohilobod O‘zbekiston Respublikasining Namangan viloyatida joylashgan tibbiyot birlashmasidir. Ushbu birlashma tumanni aholisiga tibbiy yordam ko'rsatish, shifoxonalarda davolash va profilaktika faoliyatini amalga oshirish maqsadida tashkil etilgan.
Sohilobod O‘zbekiston Respublikasining Namangan viloyati Toʻraqoʻrgʻon tumani ichida joylashgan eng muhim shaharlardan biridir. Bu fillialdagi tibbiyot xizmatlari aholiga yuqori sifatli va keng doirasiga taqdim etiladi. Sohilobod OSHPda uzmanlar, shifokorlar va xizmatchilar faoliyat olib boradilar. Bularning o‘rtasida oliygohlar, poliklinikalar, otolaringologiya bo‘limi, balneoterapiya xizmatlari va laboratoriya ishlab chiqarish bo‘limi mavjud. Bu birlashma aholiga ko'plab tibbiy xizmatlar taqdim etadi. Aholi davolangan kasalliklarga qarshi profilaktik tadbirda qatnashishi mumkin. Tumanda alohida holatlarda aholiga ambulator davolanish imkoniyati mavjud.
Sohilobod OSHPda mamlakatning eng yaxshi tibbiyot xizmatlari taqdim etiladi. Bunda yuqori sifatli shifoxonalar, muvaffaqiyatli davolanishlar va kasalliklarni oldindan oldini oldini olish uchun kerakli tibbiy vositalar mavjud.
1.2. To'raqo'rg'on tumani tibbiyot birlashmasi Sohilobod OSHP Oqtosh filliali To'raqo'rg'on tumani Oqtosh shahrida joylashgan tibbiyot xizmati tashkil etilgan tibbiyot muassasalardan biridir. Bu fillialda bir nechta tibbiyot xizmatlari mavjud, shu jumladan:
1. Poliklinik xizmatlari: Bu xizmat o'z ichiga ko'plab mutaxassisliklarni oladi, masalan, terapevt, nevrolog, kardiolog, gastroenterolog, endokrinolog, oftalmolog, otolaringolog, dermatolog va boshqalar. Poliklinikada kasalliklarni aniqlash va davolash uchun laboratoriya va instruktiv-tasdiq apparati ham mavjud.
2. Shifoxona xizmatlari: Bu xizmat shifoxonada tibbiyot xizmatlari ko'rsatilishini o'z ichiga oladi. Shifoxonada kasallar uchun xizmat ko'rsatish uchun xizmat ko'rsatish uchun tibbiy xodimlar va zarur vositalar mavjud.
3. Stomatologiya xizmatlari: Bu xizmatda kasalliklarni aniqlash, davolash va profilaktikasi uchun tibbiy xodimlar ishlaydi. Stomatologiya xizmatlari ko'rsatish uchun zarur vositalar va apparatlar mavjud.
4. Tibbiy ta'lim xizmatlari: Bu xizmat tibbiy xodimlar va kasallar uchun ta'lim va o'qitishni o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, to'g'ridan-to'g'ri kasalliklarning profilaktikasi va davolashiga yo'l qo'ymoqda bo'lgan tibbiy ta'lim ham ko'rsatiladi.
Sohilobod OSHP Oqtosh fillialida shifokorlar va tibbiy xodimlar kasalliklarni aniqlash va davolashda eng so'nggi usullarni qo'llab-quvvatlash uchun ilmiy tadqiqotlar va yangiliklarga amal qilishadi. Ular kasalliklarni aniqlash va davolashda yangi usullar va vositalar yaratishda ham katta ahamiyatga ega. Fillial kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlashda va insonlarni sog'ligini saqlashda muhim o'rin tutadi.
Sohilobod OSHP Oqtosh filliali To'raqo'rg'on tumani hududida kasallarni qabul qiladi va ularning tibbiy xizmatlarini ko'rsatadi. Fillialdagi tibbiy xizmatlar o'rtacha va murakkab kasalliklarni davolashga yordam beradi. Shifoxona xizmatlariga qo'shimcha sifatida, fillialda yo'qotayotgan kasalliklarni aniqlash va ularni oldindan qo'llab-quvvatlash uchun laboratoriya va instrumentlar ham mavjud. Sohilobod OSHP Oqtosh fillialida shifokorlar va tibbiy xodimlar kasalliklarni o'rganish, davolash va ularni oldindan qo'llab-quvvatlashda eng so'nggi ilmiy tadqiqotlarni va yangiliklarni qo'llab-quvvatlashadi. Ular kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlashda yangi usullar va vositalar yaratishga ham intilishadi. Shuningdek, tibbiy ta'lim ham ko'rsatiladi, shu jumladan, tibbiy xodimlar va kasallar uchun ta'lim va o'qitish.
Sohilobod OSHP Oqtosh filliali To'raqo'rg'on tumani hududida kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlash va ularni davolashda ko'plab tibbiy xizmatlar ko'rsatiladi. Bu xizmatlar o'rtacha va murakkab kasalliklarni davolashga yordam beradi. Fillialda poliklinik, shifoxona va stomatologiya xizmatlari mavjud.
Poliklinikada, kasalliklarni aniqlash va davolash uchun mutaxassisliklar mavjud, masalan, terapevt, nevrolog, kardiolog, gastroenterolog, endokrinolog, oftalmolog, otolaringolog, dermatolog va boshqalar. Poliklinikada laboratoriya va instruktiv-tasdiq apparati ham mavjud. Shifoxonada kasallar uchun xizmat ko'rsatish uchun zarur vositalar va apparatlar mavjud. Shifoxonada tibbiy xizmatlar ko'rsatish uchun tibbiy xodimlar ham mavjud. Stomatologiya xizmatlarida, kasalliklarni aniqlash, davolash va profilaktikasi uchun tibbiy xodimlar ishlaydi. Stomatologiya xizmatlar ko'rsatish uchun zarur vositalar va apparatlar ham mavjud. Sohilobod OSHP Oqtosh fillialida tibbiy xodimlar va shifokorlar kasalliklarni aniqlash va davolashda yangi usullar va vositalar yaratishda ham intilishadi. Ular kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlashda yangi ilmiy tadqiqotlarga amal qilishadi. Shuningdek, fillial kasalliklarning profilaktikasi va davolashda ko'plab qarorlar qabul qiladi, bu qarorlar kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlashda o'zining ahamiyatiga ega bo'lgan, insonlarning sog'ligini saqlash va yaxshilashda katta o'rin tutadi. Sohilobod OSHP Oqtosh filliali To'raqo'rg'on tumani hududida kasalliklarni aniqlash va davolashni yanada osonlashtirish uchun tibbiy xizmatlar va tibbiy uskunalar aynan kirish shartlarini belgilash uchun ham xizmat ko'rsatadi. Fillialda kasalliklarni aniqlash va davolashni osonlashtirish uchun zarur tibbiy vositalar va apparatlar bilan ta'minlanadi.
Sohilobod OSHP Oqtosh filliali To'raqo'rg'on tumani hududida yashovchi kishilarning sog'ligi va yaxshilashiga qaratilgan muhim o'rin bilan kasalliklarni aniqlash va davolashni osonlashtirish uchun yaxshi tibbiy xizmatlar ko'rsatiladi. Shifokorlar va tibbiy xodimlar insonlarning sog'ligini saqlashda va yaxshilashda yangi ilmiy tadqiqotlarga amal qilishadi.
Fillial tashkiliy-struktura tizimida kasalliklarning profilaktikasi ham ko'rsatiladi. Bu qarorlar, kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlashda o'zining ahamiyatiga ega bo'lgan, insonlarning sog'ligini saqlash va yaxshilashda katta o'rin tutadi. Shuningdek, tibbiy xodimlar va shifokorlar kasalliklarni davolashda eng yaxshi natijalarni olish uchun ko'plab kasalliklarni davolash usullarini o'rganishadi. Sohilobod OSHP Oqtosh fillialida kasalliklarni aniqlash va davolashni yanada osonlashtirish uchun, fillial tibbiy xizmatlari va tibbiy uskunalar aynan kirish shartlarini belgilash uchun ham xizmat ko'rsatadi. Bu uskunalar, kasalliklarni aniqlash va davolash jarayonida yordam berish uchun zarur bo'lgan, o'qitish va ta'limning yanada osonlashgan tibbiy vositalar va apparatlar bilan ta'minlangan. Sohilobod OSHP Oqtosh filliali To'raqo'rg'on tumani hududida yashovchi kishilarning sog'ligi va yaxshilashiga qaratilgan muhim o'rin bilan kasalliklarni aniqlash va davolashni osonlashtirish uchun yaxshi tibbiy xizmatlar ko'rsatiladi. Shifokorlar va tibbiy xodimlar insonlarning sog'ligini saqlashda va yaxshilashda yangi ilmiy tadqiqotlarga amal qilishadi.
Sohilobod fillialida xizmat ko'rsatuvchi shifokorlar va mutaxassislar aholiga yuqori sifatli tibbiy yordam ko'rsatishda xizmat qiladilar. Ushbu fillialda kasalliklarning tanlanishi, davolanishi va monitoringi uchun kerakli diagnistik uskunalar va laboratoriya testlari amalga oshiriladi.
Sohilobod OSHP tumanni aholisi uchun shifoxonalardagi imkoniyatlardan foydalanish oson bo‘lib, ularning sog‘likni saqlash va semirishiga muhim hissa qo'shadi. Bu birlashma aholining sog‘ligi bilan qayg‘uruvchi maqsadlarga erishishda yordam beradi va sohilobod tumani aholisining sog‘lik darajasini oshiradi.
Tibbiyot inson hayotida ahamiyatli o'rni bor. Tibbiyot, insonlarning sog'ligi va hayoti uchun zarur bo'lgan xizmatlarni taqdim etadi. Tibbiyot, kasalliklarni davolash, kasalliklardan himoya qilish, sog'ligi saqlash va yaxshilash, tibbiyot tadqiqotlari va innovatsiyalar yordamida insonlarning hayotini o'zgartirishga yordam beradi.
Tibbiyot sohasidagi ilgari mashqlar va falsafiy fikrlar, o'zaro aloqalar, tibbiyot xizmatlari, tadqiqotlar va innovatsiyalar inson hayotini o'zgartirishda ahamiyatli ahamiyatga ega. Tibbiyot, insonlarning kasalliklardan qutulishlarini va sog'ligi saqlashlarini ta'minlashda yordam beradi. Bu bilimning yirik muammolari o'zgarish va innovatsiyalarni talab qilish, kasalliklarni davolash va himoya qilish uchun yangiliklarga moslashtirish va kasalliklar va shifokorlar o'rtasidagi aloqalarni oshirishga yordam berishni talab qiladi.
Tibbiyotning inson hayotidagi o'rni juda katta bo'lib, kasalliklardan qutulish, sog'ligi saqlash va yaxshilash, hayotning sifatini oshirish va uzunligini oshirishga yordam beradi. Shuningdek, tibbiyotning insonlar orasidagi aloqalarni oshirish, kasalliklar bilan kurashish va uning davolash usullari, yangi kasalliklar va ularning davolash usullari, tibbiyot innovatsiyalari va boshqa ko'plab muammolarni hal qilish uchun tadqiqotlar va innovatsiyalar yordamida inson hayotini o'zgartirishga yordam beradi.
Tibbiyotning inson hayotidagi o'rni juda katta. Bu soha, inson hayotini saqlash va uzunligini oshirishga yordam beradi. Tibbiyotning asosiy maqsadi, kasalliklarni davolash va ularni oldini olishdir. Bu bilim, kasalliklarni oldini olish uchun ko'plab usullarni taqdim etadi, shuningdek, sog'ligi saqlash va yaxshilash, kasalliklarning tashxisi va davolashida yordam beradi. Tibbiyotni rivojlantirish, kasalliklarni davolashda yangiliklarni va innovatsiyalarni o'rganish, kasalliklarning o'zgarishi va yangi kasalliklar ko'payishi bilan bog'liq muammolarni hal qilish yordamida inson hayotini o'zgartirishga yordam beradi. Tibbiyotning bu yuqori darajadagi innovatsiyalari, kasalliklar va shifokorlar orasidagi aloqalarni oshirishda yordam beradi va bu bilim sohasidagi ko'plab muammolarni hal qilish uchun yangiliklarga moslashtirishni talab qiladi. Tibbiyot asosan, shifokorlar, kasalliklarni davolash xizmatlari, tibbiyot laboratoriyalari, va tibbiyot tadqiqotchilari tomonidan amalga oshiriladi. Shifokorlar, kasalliklarning tashxisi va davolashida o'zlarining bilim va tajribalaridan foydalanishadi. Tibbiyot laboratoriyalari, kasalliklarning tashxisi va davolashida laboratoriya imkoniyatlaridan foydalanishadi. Tibbiyot tadqiqotchilari, tibbiyotni rivojlantirishda yangiliklarni va innovatsiyalarni o'rganishda yordam beradi. Tibbiyot, insonlarning hayotini o'zgartirishga yordam berishda juda muhim bo'lib, kasalliklarni davolash, kasalliklardan himoya qilish, sog'ligi saqlash va yaxshilash, tibbiyot tadqiqotlari va innovatsiyalar yordamida insonlarning hayotini o'zgartirishga yordam beradi.
Tibbiyotning inson hayotidagi o'rni, yangi kasalliklar va ularning davolash usullari, tibbiyot innovatsiyalari, tibbiyot laboratoriyalari va yangi tibbiyotni rivojlantirish davolashida yordam beradi. Tibbiyot, inson hayotini o'zgartirish uchun ko'plab usullarni taqdim etadi, shuningdek, kasalliklarning tashxisi, davolash va oldini olish usullari, kasalliklardan himoya qilish, sog'ligi saqlash va yaxshilash, tibbiyot tadqiqotlari va innovatsiyalar.
Tibbiyot, kasalliklarni o'rganish, tashxis qo'yish va davolash usullarini o'rgangan holda, kasalliklarning o'zgarishi va yangi kasalliklar ko'payishi bilan bog'liq muammolarni hal qilishga yordam beradi. Bu bilim sohasi, ko'plab muammolarni hal qilish uchun yangiliklarga moslashtirishni talab qiladi, hamda kasalliklar va shifokorlar orasidagi aloqalarni oshirishni talab qiladi.
Tibbiyot laboratoriyalari, kasalliklarning tashxisi va davolashida laboratoriya imkoniyatlaridan foydalanishadi. Bu laboratoriyalar, kasalliklarning tahlilini, kimyoviy tahlil va ishlab chiqarishini o'rganishda yordam beradi. Tibbiyot laboratoriyalari, kasalliklarning oldini olish va davolash usullarini o'rganishda juda muhim bo'lib, kasalliklarning tashxisi va davolashida juda katta yordam beradi.
Tibbiyot tadqiqotchilari, tibbiyotni rivojlantirishda yangiliklarni va innovatsiyalarni o'rganishda yordam beradi. Bu tadqiqotchilar, ko'plab tibbiyot innovatsiyalarini yaratishda yordam beradi, shuningdek, yangi kasalliklarni o'rganish, kasalliklarning tashxisi va davolash usullarini rivojlantirish, tibbiyotga yangi usullarni taqdim etish va boshqa ko'plab muammolarni hal qilishda yordam beradi. Bundan tashqari, tibbiyot, inson hayotini o'zgartirishga yordam berishda juda muhim bo'lib, kasalliklarni davolash, kasalliklardan himoya qilish, sog'ligi saqlash va yaxshilash, tibbiyot tadqiqotlari va innovatsiyalar yordamida insonlarning hayotini o'zgartirishga yordam beradi. Tibbiyotning inson hayotidagi o'rni ancha katta va uni rivojlantirish davom etadi.
Tibbiyot inson hayotida ahamiyatli o'rni bor. Uning asosiy maqsadi insonlarning sog'ligini saqlash, sog'ligini tiklash va sog'ligini yaxshilashdir. Tibbiyot sohasi tarixi bo'ylab katta o'zgarishlar o'tkazgan va bugungi kunda inson hayotida tibbiyot sohasining o'rniga katta ko'rsatkichlar qo'yilgan. Tibbiyotning tarixi qadimgi davrlarga qadar bor. Qadimgi insonlar tibbiyotni tabiiy vositalar orqali o'rganib, o'zlarining davlatlarida shifoxonalar ochib, shifoxonalarda davolashganlar. Qadimgi Misr va Babiloniy davlatlari tibbiyot sohasida o'zaro hamkorlik qilishganlar. Bu davlatlarda tibbiyot kitoblarini yozish va saqlash kabi amallar amalga oshirilgan. Davomida, tibbiyot sohasi o'zgarib, ilmiy tadqiqotlar amalga oshirilgan va yangi davolash usullari yaratilgan. Antik Yunoniy va Rim davlatlari tibbiyot sohasidagi ilmni oshirishga yordam berishganlar. Bu davlatlar tibbiyotda ilgari va farmakologiya sohalarini yaratishganlar. O'rtacha asrlarda diniy tashkilotlar tibbiyot sohasida ham katta ahamiyatga ega bo'lgan. Diniy tashkilotlar shifoxonalar ochib, uning boshqaruvini olib borishganlar. Shuningdek, bu davrda insonlarning tibbiyot sohasida o'zlarining bilimlarini oshirishga harakat qilishlari ham ko'p bo'lgan. O'zbekiston hududida Tibbiyot sohasi o'zaro hamkorlik yuzasidan o'zbek va arab tibbiyotining o'zaro ta'siri ko'rinadi. O'zbek tibbiyotining asosiy qaydasi tabiiy vositalardan foydalanishdir. O'zbek tibbiyotida "O'ta vaqf" falsafasi kabi falsafiy mohiyatlar yoritilgan. Shuningdek, o'zbek tibbiyotida "Tibbiyot va falsafa" falsafasi, "Tibbiyot va adabiyot" falsafasi, "Tibbiyot va san'at" falsafasi ham yaratilgan.
Bugungi kunda tibbiyot sohasi ahamiyatini yo'qotmaydi va inson hayotida katta o'rni bor. Tibbiyotning yuqori darajada keng ko'rinadigan yo'nalishlari, shular ichida koronavirus, AIDS, kanser, diabet va boshqa kasalliklar kabi muhim muammolarni hal qilish uchun ilgari ilmiy tadqiqotlar amalga oshirilmoqda. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va yangi davolash usullari bilan inson hayoti yaxshilanmoqda. Tibbiyot sohasidagi ilmiy tadqiqotlar va yangiliklar asr o'tgan holda katta o'zgarishlar o'tkazdi. Bugungi kunda ma'lumot texnologiyalarining rivojlanishi bilan tibbiyot sohasidagi ilmiy tadqiqotlar va shifoxonalarning ish faoliyati kengaydi. Bu katta o'zgarishlar insonning sog'ligini saqlash, sog'ligini tiklash va sog'ligini yaxshilashda katta ahamiyatga ega. Tibbiyot sohasidagi katta o'zgarishlar bilimning bir necha yo'nalishlarida amalga oshirilmoqda. Biologiya, kimyo, fizika, matematika va informatika sohalari tibbiyot sohasiga katta ta'sir ko'rsatib, yangi davolash usullari yaratish va kasalliklarni aniqlash uchun yangi vositalar yaratish imkoniyatlarini beradi. Tibbiyot sohasidagi boshqa katta o'zgarishlar qatorida genomika kabi yangi ilmiy yo'nalishlar kiritilgan. Genomika insonning genetikasi va kasalliklari bilan bog'liq tadqiqotlar amalga oshirishni o'z ichiga oladi. Bu ilmiy yo'nalish insonning genetikasi, kasalliklari va davolash usullari haqida ko'p ma'lumotlar olish imkoniyatlarini yaratadi. Bundan tashqari, tibbiyot sohasida robototexnika, kiber-tibbiyot, telemeditsina kabi yangi sohalar ham yaratilmoqda. Bu sohalar insonlarning tibbiyot xizmatlariga erishishini tezlashtiradi va kasalliklarni aniqlash va davolash uchun yangi imkoniyatlar yaratadi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar inson hayotini yaxshilashda katta ahamiyatga ega. Insonlar tibbiyot sohasidagi yangiliklardan foydalanib, kasalliklarni aniqlash va davolash uchun yangi usullar bilan tanishib, sodiqlarini saqlab qolish uchun zarur bo'lgan bilimlar bilan ta'minlangan.
1.4 Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar jamiyatni o'zgartirishga ham yordam beradi. Kasalliklarni aniqlash va davolashda yangi usullar va vositalar insonlar hayotini yaxshilashga yordam beradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar insonlarning kasalliklardan xoli bulishini, kasalliklarni ilgari aniqlash va davolashni tezlashtiradi. Bu bilimlar insonlarning hayotini uzaytiradi va sog'ligini saqlash, sog'ligini tiklash va sog'ligini yaxshilashda katta ahamiyatga ega. Tibbiyot sohasidagi ilmiy tadqiqotlar va yangiliklar shifoxonalar va tibbiyot xizmatlarining sifatini yaxshilashda ham katta ahamiyatga ega. Yangi davolash usullari, yangi ila vositalari va yangi tibbiyot xizmatlari kasalliklar bilan kurashishda yaxshi natijalarni ko'rsatishga yordam beradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar zamonaviy tibbiyot xizmatlarini qo'llashga imkon beradi, shuningdek, kasalliklarni aniqlash, davolash va kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlashga yordam beradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar kasalliklarni oldindan aniqlashga imkon beradi. Bu sayyohlar hayvonlar, bitkilar va mikroorganizmlardan yangi dori vositalari yaratishga yordam beradi, yangi kasalliklarni aniqlash va tibbiyot xizmatlarini yaratishga olib keladi. Yangi tibbiyot xizmatlarining yaratilishiga olib keladigan yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar inson hayotini yaxshilashda katta ahamiyatga ega.
Bundan tashqari, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarning kasalliklarni aniqlash va davolash uchun yangi usullar bilan tanishishga imkon beradi. Bu bilimlar insonlarga kasalliklarni aniqlash va davolashni tezlashtiradi, shuningdek, kasalliklardan xoli bulishni tezlashtiradi. Bu esa insonlarning hayotini uzaytiradi va sog'ligini saqlash, sog'ligini tiklash va sog'ligini yaxshilashda katta ahamiyatga ega. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar inson hayotini yaxshilashda katta ahamiyatga ega, chunki bu bilimlar insonlarning kasalliklarni aniqlash va davolash uchun yangi usullar va vositalar bilan tanishishga imkon beradi. Bu bilimlar ayni vaqtda insonlar hayotini uzaytirish, sog'ligini saqlash, sog'ligini tiklash va sog'ligini yaxshilashda katta o'rin tutadi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar o'sha kasalliklarga qarshi kurashishda yangi usullar va vositalar yaratishga yordam beradi. Bu bilimlar kasalliklar bilan kurashishda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Shuningdek, kasalliklarni aniqlash va davolash uchun yangi usullar bilan tanishish insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarning kasalliklar bilan kurashish uchun tibbiyot xizmatlari va davolash usullarini yaxshilashda katta o'rin tutadi. Yangi ila vositalar va kasalliklarni aniqlash usullari insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi ilmiy tadqiqotlar va yangiliklar kasalliklarni oldindan aniqlashda va kasalliklarni o'zgartirishda muhim ahamiyatga ega. Tibbiyot sohasidagi ilmiy tadqiqotlar va yangiliklar ayni vaqtda insonlarni kasalliklardan qutulishga yordam beradi. Bu bilimlar kasalliklarni aniqlash, davolash va kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlashda yangi usullar va vositalar yaratishga yordam beradi. Shuningdek, bu bilimlar kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar inson hayotini yaxshilashda katta ahamiyatga ega, chunki bu bilimlar insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi. Bu bilimlar kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni kasalliklardan qutulishda yangi usullar va vositalar yaratishga yordam beradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarning kasalliklarni aniqlash, davolash va kasalliklardan qutulishda yangi usullar va vositalar yaratishga yordam beradi. Bu bilimlar kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi, shuningdek, insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar ayni vaqtda insonlarning sog'ligini saqlash va yaxshilashda katta ahamiyatga ega. Bu bilimlar insonlarning kasalliklardan xoli bulishiga qo'shimcha yordam beradi, chunki kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlar hayotini uzaytirish, sog'ligini saqlash, sog'ligini tiklash va sog'ligini yaxshilashda katta o'rin tutadi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni kasalliklardan qutulishda yangi usullar va vositalar yaratishga yordam beradi. Bu bilimlar kasalliklarni aniqlash, davolash va kasalliklardan qutulishda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yangi usullar va vositalar yaratishga yordam beradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarning kasalliklarni aniqlash va davolash uchun foydali bilimlar bilan ta'minlashga yordam beradi. Bu bilimlar insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi, chunki kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar inson hayotini yaxshilashda katta ahamiyatga ega. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlar uchun kasalliklardan qutulish va sog'ligini yaxshilashda katta o'rin tutadi. Bu bilimlar kasalliklarni aniqlash, davolash va kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlashda yangi usullar va vositalar yaratishga yordam beradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi, chunki kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar inson hayotini uzaytirishda ham muhim o'rin tutadi. Bu bilimlar insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi, shuningdek, kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Bundan tashqari, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni sog'ligini saqlash va yaxshilashda ham katta ahamiyatga ega. Bu bilimlar insonlarni kasalliklardan qutulishda yangi usullar va vositalar yaratishda yordam beradi, shuningdek, kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar kasalliklarni o'zgartirish, oldindan qo'llab-quvvatlash va uni o'zgartirishda yangi usullar va vositalar yaratishda yordam beradi. Bu bilimlar insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi, shuningdek, kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar inson hayotini uzaytirishda katta o'rin tutadi. Bundan tashqari, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar kasalliklarning oldindan qo'llab-quvvatlanishida ham katta o'rin tutadi. Bu bilimlar shifoxonalar va tibbiyot xizmatlarining sifatini yaxshilashda yordam beradi, shuningdek, yangi ila vositalar, kasalliklarni aniqlash usullari va tibbiyot xizmatlari kasalliklarni oldindan qo'llab-quvvatlashda yordam beradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni kasalliklardan qutulish va sog'ligini yaxshilashda yangi usullar va vositalar yaratishda yordam beradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlar uchun kasalliklarni aniqlash, davolash va oldindan qo'llab-quvvatlashda yangi usullar va vositalar yaratishda katta o'rin tutadi. Bu bilimlar insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi, shuningdek, kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar ayni vaqtda insonlarni sog'ligini saqlash va yaxshilashda ham katta o'rin tutadi. Bu bilimlar insonlarni kasalliklardan qutulishda yangi usullar va vositalar yaratishda yordam beradi, shuningdek, kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Bundan tashqari, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni kasalliklardan qutulishda tezlik va samaradorlikni oshirishda ham katta o'rin tutadi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar inson hayotini uzaytirishda ham muhim o'rin tutadi. Bu bilimlar insonlarni kasalliklardan xoli bulishda yordam beradi, shuningdek, kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Bundan tashqari, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni sog'ligini saqlash va yaxshilashda ham katta o'rin tutadi. Bu bilimlar insonlarni kasalliklardan qutulishda yangi usullar va vositalar yaratishda yordam beradi, shuningdek, kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar kasalliklarni aniqlash va davolashda yangi yondashuvlar va usullar yaratishda o'z hissasiga ega. Bu bilimlar kasalliklarni o'zgartirish, oldindan qo'llab-quvvatlash va uni oldindan to'xtatish yo'llarini aniqlashda yordam beradi. Shuningdek, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni kasalliklardan qutulishda yangi usullar va vositalar yaratishda ham katta o'rin tutadi. Bundan tashqari, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar insonlarni kasalliklardan qutulishda va sog'ligini yaxshilashda yangi usullar va vositalar yaratishda yordam beradi. Bu bilimlar shifoxonalar va tibbiyot xizmatlari sifatini yaxshilashda yordam beradi, shuningdek, kasalliklarni aniqlash va davolashda tezlik va samaradorlikni oshiradi. Shu sababli, tibbiyot sohasidagi yangiliklar va ilmiy tadqiqotlar inson hayotini uzaytirishda, sog'ligini saqlashda, sog'ligini tiklashda va sog'ligini yaxshilashda katta o'rin tutadi.
Insoniyat jamiyatida tibbiyotning kelib chiqishi va rivojlanishi. Hozirgi zamon vrachi keng va chuqur bilimga ega bo’lishi bilan birga yuksak saviyali va madaniyatli kishi ham bo’lishi kerak. Bu sifatlarga ega bo’lishda tibbiyot tarixi fani katta rol uynaydi. Binobarin, tibbiyot tarixini o’rganish muhim va dolzarb ahamiyatga ega. Tibbiyot tarixi – tibbiyot amaliyoti va tibbiyot bilimlarning rivojlanishini ijtimoiyiqtisodiy formatsiyalarning rivojlanishi bilan bog’liq ravishda o’rganuvchi fandir. Tibbiyot amaliyoti o’z rivojlanishida kasalliklarni aniqlash, ularni davolash va oldini olish sohasida, yangi-yangi usullar ishlab chikib, tibbiyot fanini boyitadi. Tibbiy bilim esa tibbiyot amaliyoti to’plangan tajribalarni umumlashtiradi, uni yangi nazariy asoslar, fikrlar, xulosalar, bilan boyitadi, yangi bosqichga ko’taradi. Yer yo’zida tibbiyotni inson faoliyatining muhim sohalarini biri sifatida shakllanishi antropogenez jarayoni, ya’ni odamning paydo bo’lishi bilan bog’liq ekanligi fanga qadimdan ma’lum. Insoniyat jamiyatida tibbiyotining paydo bo’lishi va hozirgi ilmiy tibbiyot darajasiga eytgunga qadar 4 asosiy bosqichni bosib o’tdi: I-Bosqich – Instinktiv tibbiyot davri. Bu tibbiyot ba’zi hayvonlar va past darajadagi odamsimon ajdodlarimizga xos bo’lgan. Bu tibbiyotning xususiyati shundan iboratki, davolash choralarida hech qanday qurol ishlatilmagan. Shuning uchun davolash usullari juda oddiy bo’lgan. II-Bosqich – Davolashda juda ham oddiy quroldan, asosan toshdan yasalgan quroldan foydalanish davri. Bu davrni tibbiyotning tosh davri desa bo’ladi. Bu davr tibbiyotining xususiyati shundan iboratki, bu yerda davolash ishini amalga oshirishda ma’lum darajada idrok qatnasha boshlagan. Davolash ishlari ma’lum maqsad bilan amalga oshirilgan, ya’ni instinktning o’rnini idrok egallagan. III-Bosqich – tibbiyotning kasb sifatida shakllanish davri. Bu bosqich ibtidoiy jamoa davridan quldorlik jamiyatiga o’tish bilan bog’liq. Quldorlik davriga kelib har xil kasblarbilan bir qatorda tabiblik kasbi ham kelib chiqadi. Tabiblik kasbining kelib chiqishi tibbiyotning rivojlanishini ancha tezlashtiradi. IV-Bosqich – Ilmiy tibbiyotning kelib chiqishi, ya’ni uning fan sifatida shakllanishi davri. Respublikamiz xududi yoki Markaziy Osiyo bu bosqich o’rta asrlar, ya’ni feodalizmning eng rivojlangan davriga to’g’ri keladi. Bu davr tibbiyotining xususiyati shundan iboratki, bu mamlakatda umumiy iqtisodiy, madaniy va ilmiy Taraqqiyot jarayonida rivojlandi. Bu davrga kelib Markaziy Osiyo tibbiyoti jaxon mikyosida etakchi o’rinlardan birini egalladi. Tibbiyot tarixini 5 ta davrga bo’lib o’rganamiz. 1) Ibtidoiy jamoa tuzish davri. 2) Quldorlik davri. 3) Feodalizm davri. 4) Kapitalizm davri. 5) Hozirgi zamon davri. TIBBIYOT TARIXINI O’RGANISH MANBAALARI: I- Arxeologiya fani. Arxeologiya fani qadimgi zamon odamlari va ularning tarixiga oid masalalari arxeologik qazilmalar orqali o’rganuvchi fandir. Ibtidoiy jamoa kishilari o’qish va yozishni bilmaganlar, ammo har xil kasallik va shikastlanishlar yuz berganda, o’sha davr kishilari davolash ishlarini bajarganlar, ammo bu haqida yozma ma’lumot yo’q. U davr tibbiyotining rivojlanish darajasini arxeologik qazilmalardan topilgan buyumlarga qarab belgilashimiz mumkin. Masalan, Qadimgi odamlar suyaklari, ular ishlatgan qurollar, xususan tibbiy muolajalarda foydalanilgan bronza pichoqlar, tibbiyot qaychilari, dori tayyorlaydigan idishlar va ularda saqlanib qolgan dorivor moddalarning qoldiklari va boshqalar yoki suyaklarda o’tkazilgan operatsiyalar, amputatsiya va trepanapiya va x.k.lar. Shu ashyoviy materiallarga qarab, u yoki bu mamlakatda u yoki o’sha davrda tibbiyot qay darajada rivojlanganligi, qanday davo usullari qo’llanilganligini aniqlash mumkin. II. Yozma asarlar, bular ikkiga bo’linadi: Qo’lyozma asarlar Bosma asarlar Qo’lyozma asarlar juda qadim zamonlardan yaratila boshlangan. Bularga Qadimgi Misr papiruslari, Assuriya va Vavilomiya (Bobil) shoxlarining toshlarga uyib yozgan qonunlari, g’orlarga yozilgan xikmati so’zlar va yozgan qonunlari, suratlar, teriga va nihoyat qog’oz kashf etilgandan so’ng qog’ozga yozilgan xatlar kiradi. SHu xatlar orasida tibbiyotga oid qo’lyozmalar ham uchraydi. Bular arxiv materiallari, Qadimgi olimlarning qo’lyozmalari, shuningdek, badiiy asarlar va sayoxatchilarning kundaliklarini kiritishimiz mumkin. III. Xalq tabobati. Tibbiyot tarixini o’rganishda xalq tabobati juda ahamiyatga ega bo’lib, muhim ma’lumotlar beradi, ma’lumki tibbiyot dastlab emperik xalq tabobati sifatida paydo bo’lgan va rivodlangan. Biz xalq tibbiyoti bilan tanishib, qaysi mamalakatda, qaysi davrda tibbiyot kay darajada rivojlanganligi haqida ma’lum tushunchaga ega bulamiz. IV. Turli mamlakat xalqlarining moddiy madaniyati manbalari. Tibbiyot tarixini o’rganishda turli mamalakat xalqlarining moddiy madaniyati manbalari ham ma’lum darajada rol uynaydi. Jumladan, Qadimgi ibodatxonalarning, kasr va shunga uxshagan boshqa diniy binolar, hamda gorlarning devorlarida ba’zan bemorlarga yordam ko’rsatayotgan tabib tasvirlangan.