Reja: I uglevodlarga umumiy tarif

D va L harflari bu yerda konfiguratsiyani belgilaydi. + va – ishoralari esa burishni ifodalaydi. Monosaharidlar molekulasini ifodalashda Xeuors taklif etgan perspektiv formulalardan foydalanish mumkin.

• D va L harflari bu yerda konfiguratsiyani belgilaydi. + va – ishoralari esa burishni ifodalaydi. Monosaharidlar molekulasini ifodalashda Xeuors taklif etgan perspektiv formulalardan foydalanish mumkin.

Monosaxaridlarning olinish usullari.

• Monosaxaridlarning olinish usullari.
• 1. Di- va polisharidlar gidrolizlanganda monosaharidlar hosil bo’ladi:
• 3. Ko’p atomli spirtlarni oksidlaganda monosaharidlar hosil bo’ladi. Masalan, D-sorbit oksidlanganda qaysi CH2OH – ni oksidlanishiga qarab D-glyukoza yoki L-glyukoza hosil bo’ladi:

• D-sorbitni enzimlar ishtirokida oksidllanganda ketosorboza hosil bo’ladi:

• Bulardan tashqari, monosaharidlarni oksinitril sintezi yordamida hosil qilish mumkin. Buni biz monosaharidlarning kimyoviy xossalarida ko’rib o’tamiz.

Fizik xossalari.

• Fizik xossalari.
• Monosaharidlar suvda yaxshi eriydigan kristall moddalar bo’lib, ko’pchiligi shirin ta’mga ega. Optik jihatdan faol.
• Kimyoviy xossalari.
• Monosaharidlar spirtlarni, karbonilli birikmalarni va yarimatsetallarni xossalarini takrorlaydilar.

• 1. Monosaharidlarning qaytarilishi. Monosaharidlar vodorod, litiy alyuminiy gidrid, natriy bor gidrid ta’sirida qaytarilganda ko’p atomli spirtga aylanadilar.

2. Monosaharidlarning oksidlanishi. Monosaharidlar oksidlanganda bir yoki ikki asosli oksikislotalarni hosil qiladilar.

• 2. Monosaharidlarning oksidlanishi. Monosaharidlar oksidlanganda bir yoki ikki asosli oksikislotalarni hosil qiladilar.
• Oksidlovchi sifatida gipoxlorid yoki gipobromid kislotalardan foydalaniladi:
• Ajralib chiqadigan HBr kalsiy yoki bariy karbonat bilan neytrallanadi.