Reja: Ijtimoiy psixologiyaning tarixi haqida

www.arxiv.uz

Reja:

1. 
   Ijtimoiy psixologiyaning tarixi haqida.
   
2. 
   Ijtimoiy psixologiyaning predmeti va vazifalari.
   
3. 
   Ijtimoiy psixologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi.
   
4. 
   Ijtimoiy psixologiyaning bo`limlari.
   

O
o`zining metodi, predmeti va fanlar tizimidagi o`rninig yangiligi, taraqqiyotning yangi davriga shakllanib, rivojlanishiga turtki berganligi bilan bog`liqdir.
damlar hamkorlikda mehnat qilish va yashash ehtiyojini sezgan davrdan boshlab insoniyat jamiyati bunyod bo`lib ularda ijtimoiy psixologik tafakkur, ijtimoiy ruh paydo bo`lgan. Bunday ruh qonuniyatlarini o`rganish, uning sirli tomonlarini sharxlashga insoniyatning eng ilg`or vakillari harakat qilganlar. Lekin ijtimoiy ruh qanchalik qadimiy bo`lsa, unintg sirlarini o`rganuvchi fan – ijtimoiy psixologiya shunchalik navqirondir.
U ning navqironligi

yuzaga kelishi va tan olinishi rasman 1908 – yil hisoblanib, xuddi ana shu yil ingliz psixologi V. Makdugall “Ijtimoiy psixologiyaga kirish”, amerikalik sotsiolog olim E. Ross esa “Ijtimoiy psixologiya” asarlarini chop ettirgan edilar.




Fan sifatida
Ikkala muallif ham biri psixolog, biri sotsiolog, bo`lishiga qaramay, bu fanning asosiy predmeti ijtimoiy taraqqiyot hamda psixik taraqqiyot qonuniyatlarini uyg`unlikda o`rganishdir, degan umumiy xulosaga kelishgan.
Hozirgi kungacha ijtimoiy psixologiyaning mavzu bahsi va u o`rganadigan sohalar borasida turlicha qarashlar va tortishuvlar mavjud.

Ijtimoiy psixologiyaning mavzu bahsi borasidagi qarashlar.

Nemis olimlari G. Gibsh va M. Forverglar fan predmetiga shunday tariff keltiradi: “Odamlar uyushmasi koorparatsiyalar – ijtimoiy psixologik tadqiqotlarning asosidir”, ob`ekti – ijtimoiy o`zaro ta`sirdir.





Rus sotsiologlari: G. P. Predvechniy va A. Sherkovenlarning “Sotsial psixologiya” kitobida “Ob`ektiv borliqning, unda ro`y beradigan hodisalarning psixik tomonidan o`ziga xos tarzda in`ikos etilishidir.” deb bayon qilganlar. Ular ko`proq sotsiologik yondashish bilan muammolarni yechishga harakat qilganlar.





A.B. Petrovskiy va V.V. Shpalinskiylar “Jamoaning ijtimoiy psixologiyasi” kitobida “Ijtimoiy psixologiya turli uyushgan va uyushmagan guruhlardagi odamlar muloqoti, o`zaro ta`sir va munosabatlardan kelib chiqadigan psixik hodisalarni o`rganadi.”degan fikrni bildirganlar. Bu psixologik yondashuv.

1.1- sxema

Rus olimasi Galina Andreevaning ta`kidlashicha ijtimoiy psixologiya sohasida ishlayotgan mutaxasisni kimligi – uning fan predmetiga yondashuvida namayon bo`ladi.
Sotsiolog ijtimoiy qonuniyatlari jamiyatdagi an`analar va uning qoidalar tilida tushuntirsa, psixolog – shaxs psixologiyasining qonuniyatlarini umumjamiyat qonun qoidalariga tadbiq etadi. G. Andreeva ijtimoiy psixologiyaning mavzu bahsi haqidagi hozirgi zamon qarashlarini umumlashtirib, uch xil yondashish mavjudligini asoslaydi.
1.2-sxema.

Galina Andreevaning e`tirof etishicha – ijtimoiy psixologiyaning bahsida uch xil yondashish mavjud.

Birinchi

Ikkinchi

Uchinchi

Ijtimoiy psixologiyaning alohida fan bo`lib ajralib chiqishiga sabab bo`lgan

Ilmiy manbaalar ikki fan psixologiya va sotsiologiya faning erishgan yutuqlari va har qaysining doirasida ma`lum muammolarning echilishi uchun yana qo`shimcha alohida fanning bo`lishi lozimligini tan olish tufayli yuzaga keldi. Psixologiya va sotsiologiya ijtimoiy psixologiya fanining “Ota - onalaridir”.
Ijtimoiy psixologiyaning predmeti va vazifalari.

Ijtimoiy psixologiyaning predmeti – odamlarning jamiyatda hamkorlikdagi ish faoliyatlari jarayoni davomida ularda hosil bo`ladigan tasavvurlar, fikrlar, e`tiqodlar, g`oyalar, his – tuyg`ular, kechinmalar, turli hulq – atvor shakllarini tushuntirib beruvchi fandir.

Jamiyat – bu insonlar majmuidir

Jamiyat taraqqiyoti -

Insonlar o`zaro munosabatlarning tabiatiga bog`liq.

Murakkab ijtimoiy hamkorlik faoliyatning mazmuniga bog`liq.

1.3-sxema.
I jtimoiy psixologiya – ijtimoiy jarayonlar, jamiyatdagi o`zgarishlarga aloqador psixik hodisalarni o`rgangani uchun ham bevosita davrga bog`liqdir.
F ransuz olimi Serj Maskovisi. “Ijtimoiy psixologiyaning vazifalarini bevosita jamiyat belgilaydi” deb yozgan edi.
M ustaqil davlatimiz, jamiyatimizda keskin ijtimoiy iqtisodiy o`zgarishlar ro`y berayotgan vaqtda ijtimoiy psixologik darajada hal qilinishi lozim bo`lgan vazifalar har qachongidan ham muhim bo`lib turibdi.