Reja: Kirish I bob

So‘nggi qirg‘iz-tojik chegarasidagi keskinlikda nimaga e'tibor qaratish kerak?
Birinchidan, oxirgi keskinlikning Dushanbeda Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkilotining Mudofaa vazirlari kengashi yig‘ilishi bo‘lib o‘tgan kunga to‘g‘ri kelganiga qaramay, qurolli to‘qnashuvga aylanib ketgani va Qirg‘iziston Milliy xavfsizlik davlat qo‘mitasi rahbari Qamchibek Tashiyevning O‘zbekiston va Tojikiston bilan chegaralar masalalari bo‘yicha oxirgi oylarda o‘tkazgan muzokaralari fonida sodir bo‘layotgani amaldagi qirg‘iz hukumatining chegaraviy muammolarini hal qilishda olib borayotgan siyosatiga nisbatan katta ishonchsizlik yuzaga keltirdi.
Ikkinchidan, chegaradosh qishloqlar aholisi o‘rtasidagi voqea suv resurslaridan birgalikda foydalanish atrofida yuzaga kelgan. Mintaqada suv resurslari atrofidagi har qanday harakatlar allaqachon nizolarning asosiy manbayiga aylanib qolgan, chunki bu bevosita aholi manfaatlari va farovonligiga ta'sir qiladi. Ikki respublikada ham aholi daromadlarining keskin kamligi odamlarni yer va suv resurslaridan maksimal foydalanishga undaydi. Qishloq xo‘jaligi ishlari boshlangan bahor va yoz oylarida suv iste'molining keskin oshishi qo‘shnilar o‘rtasidagi ziddiyatni kuchaytiradi.
Uchinchidan, ikki davlat o‘rtasidagi nizolarda harbiy harakatlar o‘sib borayotgani. Bu bir tomondan Xitoy va Rossiya kabi tashqi faktorlarning ikki tamonlama munosabatlarini tartibga solishda faollashuviga olib kelsa, boshqa tomondan mintaqa davlatlari o‘rtasidagi hamkorlik jarayonlariga jiddiy ta'sir o‘tkazadi. Ikki davlat ham XXI asrning 21-yilida harbiy harakatlar yordamida hududiy muammolarni to‘la-to‘kis hal qila olmasligini tushunishi va anglashi kerak.
To‘rtinchidan, chegaradagi hal qilinmagan muammolar nafaqat ikki alohida mamlakatni, balki butun mintaqani zaiflashtiradi. Qashshoqlik, etnik millatchilik va avtokratiyalar mintaqaviy hamkorlik uchun to‘siq bo‘luvchi asosiy omillardir. Shuningdek, bu tashqi kuchlarning har qanday vaqtda bosim o‘tkazishiga imkoniyat beruvchi quroli ham hisoblanadi.
Ayni paytda ikki qo‘shni respublika o‘rtasidagi mojaro potensiali dolzarbligicha qolmoqda. Hozirgi paytdagi davlat rasmiylari o‘rtasidagi kelishuv muammoga to‘laligicha barham bermaydi. Tojikiston va Qirg‘iziston o‘rtasidagi umumiy chegara uzunligi 972 kilometrni tashkil etadi, shuning 451 kilometri demarkatsiya qilinmagan holda qolmoqda. Bu 70dan ortiq bahsli hududlar deganidir.