Reja: Maktabda tarbiyaviy ishlar tizimida sinf rahbarining faoliyatini tashkil etish metodikasi

Sinf rahbari ishini rejalashtirish
Sinf rahbari faoliyatini samarali tashkil etish ko'p jihatdan o'quvchilar jamoasi faoliyatining to'g"ri rejalashtirilishiga bog'liq.
Rejalashtirish — ta'lim-tarbiya jarayoni boshqaruvida o'quv-bilim, ma'naviy-ma'rifiy ishlarni tashkil etishning ketma-ketligini belgilab olish. U tarbiyaviy jarayonni boshqaruvchi va harakatlantiruvchi vazifalarninganiqligiga bog'liq.
Sinf rahbarining ish rejasini tuzishi
Sin Ilia ta'lim-tarbiya ishlarini tashkil etish va rahbarlik qilishda asosiy yetakchilik vazifasin'i sinf rahbari bajaradi.
Sinf rahbari o'quvchilarga mehribon bo'lishi, ularga diqqat bilan e'tibor berishi, yordamga muhtoj o'quvchilarga ko'mak ko'rsatishi, har bir o'quvchiga yakka holda yondasha olishi lozim.
Shu asosida ularda milliy g'urur, Vatan tuyg'usi, vatanparvarlik, tevarak-atrofga mehr-muhabbatli, do'stlik, har qanday topshiriqqa mas'uliyatli, ishbilarmonlik kabi xislatlarni uyg'ota olish bilan o'quvchilarga o'mak bo'lishi lozim.
Sinf rahbari ota-onalar bilan yaqin aloqada bo'lsa, sinfdagi o'quvchilarning faolligi oshadi. Sinf rahbari:
•o'quvchilar bilan hamkorlikda bolalarning o'qishiga ongli munosabatdabo'ladi hamda ularning o'qishlarini nazorat etadi;
•o'quvchilarning darsdan bo'sh vaqtiaridan to'g'ri foydalanishga va ularning ijodiy qobiliyatlarini o'stirishga va hartomonlama kamol toptirishgayordam beradi;

• 
  o'quvchilar bilan olib boradigan har xil tadbirlarni davlat va nodavlat tashkilotlar bilan hamkorlikda o'tkazadi;
  
• 
  u o'z ish faoliyatini tasdiqlagan ish reja asosida olib boradi.
  

Sinf boshqaruvida ish rejasi asosiy o'rintutadi. Ish rejaqisqa, lo'nda va tushunarli holda yozilishi lozim. Unda bajariladigan tadbirlarning muddati aniq ko'rsatilishi lozim.
Ish rejasi o'quv yiliga tuzilib, shu asosda yarim yillik, choraklik, haftalik ish rejasi tuziladi.
Sinf rahbarining ish rejasida quyidagi bo 'limlar bo 'lishini tavsiya etamiz:

1. 
   Sinfdagi har bir o'quvchiga tavsifhoma.
   
2. 
   O'tgan o'quv yilidagi tarbiyaviy ish jarayonining tahlili va yangi o'quv yili vazifalari. Bu bo'limda quyidagilarga e'tibor berish lozim:
   

• 
  sinf o'qtivchilarining bilim samaradorligining tahlili;
  
• 
  sinf o'quvchilariningjamoa ishlarida faol ishtiroki (qanday yangilik bilan o'quvchi
  

3. 
   Tarbiyaviy ishlarnin» maqsad va vazifalari.
   
4. 
   Bolalar jamoasi bilan olib boriladigan ishlar:
   

• 
  vatanparvarlik va baynalmilal komil inson tarbiyasi;
  
• 
  huquqiy tarbiya;
  
• 
  axloqiy tarbiya;
  
• 
  iqtisodiy tarbiya; •ckologik tarbiya;
  
• 
  estetik tarbiya;
  
• 
  jismoniy tarbiya va sport;
  
• 
  mchnatsevarlik va kasbga yo'naltirish ruhida tarbiyalash.
  

5. Ota-ona va mahalla bilan ishlash (Oila, mahalla, maktab konsepsiyasi asosida). Bunda quyidagi yo'nalishlarga e'tibor berish lozim:

• 
  o'quvchilar oilasini o'raanish;
  
• 
  ota-onalaming pedagogik yo'nalishlardan xabardorligi;
  
• 
  ola-onalarning sinf jamoasi bilan hamkorlik ishlari;
  
• 
  sinf ota-onalar kengashida pedagogik rahbarlik;
  
• 
  ota-onalarning. sinf o'quvchilarining ta'lim-tarbiya jarayonidan xabardorligi.
  

6. Tarbiyasi og'ir va pedagogik nazoratdan chetda qolgan hamda saiomatligi nochor o'quvchilar bilan ishlash.

7. 
   Kan o'qituvchilari bilan ishlash.
   
8. 
   O'quvchilarto'g'risida to'liq tahlil (diagnostikasi).
   
9. 
   Salomatlik va gigiycna.
   

10. 
    Qiz va o'g'il bolalami liayolga tayyorlash.
    
11. 
    Xalqaro faoliyat.
    

Tarbiyaviy ishlarni rejalasluirishning asosiy omillari:

1. 
   Vatanga muhabbat va insonparvarlik.
   
2. 
   Milliy istiqlol malkurasini shakllantirish.
   
3. 
   Ma'naviy tarbiya (axloq-odob).
   

4. 
   Iqtisodiy tarbiya.
   
5. 
   Ekologik tarbiya.
   
6. 
   Go'zallik tarbiyasi.
   
7. 
   Jismoniy barkamoliik (sog'lom avlod uchun).
   
8. 
   Ota-onalar bilan ishlash.
   

Yuqoridagi omillarai rejalashtirishda tanlanadigan mavzular quyidagi talablargajavob berishi kerak:

1. 
   Tarbiyaviy tadbirlar rejasi va undagi mavzular davr talabiga javob berishi.
   
2. 
   Tanlangan mavzular milliy va umuminsoniy qadriyatlar qamrovida bo'lishi.
   

1. 
   Tarbiyaviy tadbirlar uzviylik qoidasiga amal qilgan bo'lishi.
   

3. 
   Mavzular o'quvchilarning yoshi va bilim saviyasiga mos bo'lishi. Tarbiyaviy tadbirlami rejalashtirishda «Milliy istiqlol g'oyasi: asosiy tushuncha va
   

tamoyillar» dasturi O'zbekiston Respublikasi «Kamolot» yoshlar ijtimoiy harakati dasturiga mos qilib olindi. Quyida kcltirilgan reja taxminiy bo'lib, o'z shart-sharoitingizga qarab, unga ijodiy o'zgarishlar kiritish mumkin.
Tarbiyaviy tadbirlar rejalaridan namunalar Dastlabki rejaga O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligining «Madaniy merosga ixlos» yuzasidan tuzilgan Nizomi asos qilib olindi, u quyidagi mazmunga ega: I. Vatan g'ururi — kamolot mulkining asosi (1 -—2-sinf uchun):

1. 
   tug'ilgan uy, ko'cha, shahar va o'simliklar tarixi;
   
2. 
   bir bolaga yetti qo'shni ota-ona ekanligi;
   

4. 
   atrof-tabiatdagi o'simliklarning nomi va uni muhofaza qilish;
   
5. 
   o'lka tarixiga oid (tarixiy obidalar, kimlar yashagan, iqtisodiy boyligi, san'ati va kelajak rejalar) ma'lumoilar;
   

0 kindik qoni to'kilgan joyning tuprog'i azizligi hissini singdirish.2. Turmush madaniyati:
a)sharqona oila;
b) ota-ona mchri, ularning borligidan faxrlanish;

4. 
   oilada sharqona urf-odatlar, an'analar va qonun-qoidalarga amal qilish;
   
5. 
   qariyalaming hayot yo'li tarixini o'rganish, ularning yaxshi fazilatlari bilan chuqurlashish va g'amxo'rlik qilish;
   

g) turmush va bozor iqtisodiyoliga sharqona munosabat uyg'otish; g) jismoniy barkamoliik va sport.
3. O'zbck tilining sofligi - xalq iftixori:

1. 
   liar bir millatning ona tili va unga mehrli milliy g'ururining gultojisi ekanligi (xalqning maqol, rivoyat, hikoyatlaridan foydalanish);
   
2. 
   o'zbek tilining tarixi, rivoji;
   

4. 
   o'zbek tilining istiqboli;
   
5. 
   «til bilgan clni biladi» (dunyo tillarining mohiyati haqida); I) millatlararo totuvlik.
   

4. O'zbek milliy urf-odat, rasm-rusumlar va marosimlari:

1. 
   Oilaviy urf-odatlar,
   
2. 
   Rasm-rusumlar va ularning tarixi;
   
3. 
   Marosimlar va ularning turlari, tarixi va mazmuni. 3—4-sinf o'quvchilari uchun Vatan g'ururi kamolot mulkining asosi:
   

1. 
   O'zbekiston hududi va uning tarixi haqida ma'lumot;
   
2. 
   O'zbekiston o'lmishidagi shoh va xonlar, ulardagi sifatlar; d) O'zbekiston tabiati, hayvonot va o'simlik olami;
   
3. 
   O'tmish va mustaqil O'zbekiston istiqboli;
   

6. 
   Biitun dunyo o'zbeklari nima bilan faxrlanishlari;
   
7. 
   O'zbekiston madhiyasida milliy g'urur
   

Adabiyotlar:

1. 
   “O’zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”, “Barkamol avlod O’zbikiston taraqqiyotining poydevori”- Toshkent: Sharq, 1997-65b.
   
2. 
   Karimov I.A “Yuksak m’naviyat yingilmas kuch “. Toshkent: O’zbekiston 2008. 202 b.
   
3. 
   Tarbiyaviy ishlar konsepsiyasi. 2005y.
   
4. 
   A. Avloniy “Turkiy Guluston yohud ahloq” (nashirga tayyorlovchi Holiqov L)- Toshkent: O’qituvchi, 1992. 160b.
   
5. 
   Sh. Shodmonov, M. Halimov, N. Fayzullayeva. Tarbiyaviy ishlar uslubiyati. T.2008y.