Reja: Tabiat bilan o’yin masalasi



Yüklə 1,07 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/3
tarix27.04.2023
ölçüsü1,07 Mb.
#103411
1   2   3
6 Tabiat, tavakkalchilik

Laplas usuli 
Yechim qabul qilish jarayoni aniqmaslik sharoitida ro‘y berayotganligi
sababli, tabiatning holatlarini bildiruvchi
tasodifiy miqdor bo‘lib, u ro‘y
berishi mumkin bo‘lgan
holatlarning qaysi biri ro'y berishi haqida 
hech qanday ma’lumot yo‘q. Xususan, tasodifiy miqdor
holatlarni
qanday ehtimollik bilan ro‘y berishi ham butunlay noma’lum. 
Demak,
tasodifiy miqdor
holatlarni turlicha ehtimolliklar
bilan sodir qiladi degan m a’lumot yo‘q. Shu sababli, to ‘la asoslanmagan
tamoyilga ko‘ra, tasodifiy miqdor
holatlarni teng ehtimollik 
bilan sodir qiladi deb faraz etish mumkin. U holda yechim qabul qiluvchining 
strategiyasi, unga

o'rtacha yutuqni beradi. Demak, u bu o'rtacha yu-
tuqni maksimum qiluvchi
strategiyasini tanlaydi, ya’ni 
Bu optimal strategiyani Laplas kriteriyasi yordamida tanlash deb ataladi. 
Masala. Firma uch turdagi
mahsulot ishlab chiqarish
imkoniyatiga ega bo‘lib, ularni sotishdan keladigan foyda, ularga nisbatan
bo'lgan talab miqdoriga bog'liq. Talab esa tasodifiy miqdor bo‘lib, u 
holatlardan birida bo'lishi mumkin. Bu holatlarga mos ravishda ishlab
chiqarilgan mahsulotlarni sotishdan keladigan foyda quyidagi jadval
ko'rinishida berilgan. 


10 








U holda Laplas usuliga asosan
Demak, firma keyinchalik talab qanday bo'lishidan qat’iy nazar Laplas
kriteriyasiga asosan 
mahsulot ishlab chiqarish strategiyasini qo’llashi lozim
ekan. Shunda eng katta foyda 6 ga teng bo‘ladi. 
Maksimin usuli 
Bu o‘ta pessimistik kriteriya hisoblanib, juda ham ehtiyotkor (pessimist,
umidsiz) shaxslar uchun, mo‘ljallangan. Ushbu kriteriyada ro‘y berishi
mumkin bodgan noqulay holatlar ichidan, o‘z imkoniyatidan kelib chiqqan
holda, eng maqbul bo’lgani tanlanadi. Bu kriteriyaning tub ma’nosini anglash
uchun, jadvalni ko‘raylik. 
Yuqorida aytilganlarga asosan, agar yechim qabul qiluvchi 
strategiyasini qo’llasa va tabiat tomonidan noqulay holat ro‘y bersa, uning 
yutug’i 


ga teng bo’ladi. Demak, u shunday
strategiyani qo’llashga harakat qiladiki, 
natijada minimal yutuqlarning eng kattasi aniqlanadi, ya’ni 
Buning maksimal qiymatini ta’minlovchi
yechim qabul qiluvchining
maksimin optimal strategiyasi deb ataladi.
Yuqorida aytilganlarga asosan
strategiyani qo’llash bilan, yechim
qabul qiluvchi kamida
w
*
-
kafolatlangan yutuqqa erishadi. 









Yüklə 1,07 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin