Reja: Talab tushunchasi. Talab qonuni

Narxning oshish ehtimoli.
Mahsulotlar narxini kelajakda o‘zgarishni 
kutish, joriy vaqtda ishlab chiqaruvchilarning tovar olib chiqish xoxishga ta‘sir 
etadi. Aytaylik, piyoz narxi bozorda juda qimmatlaydi, degan mish-mish gap 
tarqaldi. Bozorda joriy vaqtda piyoz taklifi sezilarli qisqardi. Va aksincha, dehqon 
o‘z piyozlarini bozorda sotish uchun joylab qo‘yyapti. Bahorda piyoz rosa arzon 
bo‘ladi, degan mish-mishni tarqalishi joriy vaqtdagi piyoz taklifini ko‘paytiradi. 
6)
 Sotuvchilar soni.
Har bir korxonaning muayyan ishlab chiqarish xajmida, 
yetkazib beruvchilar soni qanchalik ko‘p bo‘lsa, bozor taklifi shunchalik oshadi. 
Muayyan tarmoqda ko‘plab firmalarning kirib kelishi, taklif chizmasini o‘ngga 
siljitadi. Va aksincha, muayyan tarmoqdan bor qancha firmani chiqib ketishi 
taklifni qisqartiradi va taklif chizmasini chapga siljishini ta‘minlaydi. 
Talab va taklif muvozanati.
Talab va taklif bozorning ikki tomoni sifatida 
har hil omillar ta‘sirida o‘zgarib turadi, ularning bog‘lanishi narx orqali yuz 
beradi. Talab va taklifning mos kelishi bozor iqtisodiyotini eng muxim talabidir. 
Chunki faqat shunday sharoitda iqtisodiy o‘sish yuz beradi. Har bir haridor 
muayyan pul so‘mmasiga ko‘proq va sifatliroq tovarlar sotib olishga, ya‘ni 
mumkin qadar arzon sotib olishga intiladi. Sotuvchi esa, bo‘nga teskari maqsad 
qo‘yadi: u o‘z tovarini mumkin qadar qimmatga sotishga intiladi. Shunga ko‘ra 
bozorda sotuvchi narxi va sotib oluvchi narxi mavjud bo‘ladi. Ammo, sotib olish 

---

va sotishdan olishdan iborat har qanday faoliyat sotuvchi bilan sotib oluvchi 
o‘rtasidagi bitim natijasi bo‘lmish bitta narx bo‘yicha amalga oshiradi. 
Talab va taklifning o‘zaro kelishuv asosida muvozanat narxni paydo 
bo‘lishini 3-jadval misolida ko‘rib chiqamiz. 
3-jadval.