Reja: Tijorat banklarining qimmatli qog‘ozlar operatsiyalarini iqtisodiy

talablarning bajarilishi ⁷⁸ (foiz hisobida)

Belgilangan me’yorlar	aniqlanishi	normasi	2013 y.	2014 y.	2015 y.	2016 y.	2017 y.
Bitta emitent	Bitta emitentning
qimmmatli qog‘ozlariga qilingan investitsiyalar	nodavlat qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar	Maks 15 %	1,4	6,5	3,4	1,5	1,1
maksimal miqdori.	I darajali kapital
Oldi-sotdiga	Oldi-sotdiga
mo‘ljallangan qimmmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar	mo‘ljallangan qimmmatli qog‘ozlar umumiy miqdori	Maks 25 %	0	0	0	0	0
maksimal miqdori.	I darajali kapital
Ustav kapitali va	Ustav kapitali va
boshqa emitentlar	boshqa emitentlar
qimmmatli	qimmmatli
qog‘ozlariga qilingan investitsiyalar maksimal miqdori.	qog‘ozlariga qilingan investitsiyalar	Maks 50 %	5,5	18	12,9	9	7,6
	umumiy miqdori
	I darajali kapital

⁷⁸ A bank hisobot ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tuzildi.
Respublikamizda tijorat banklari qimmatli qog‘ozlar bozorining yetakchi ishtirokchilaridan hisoblanadi. Xususan, A bank ham fond bozorida emitent va investor sifatida o‘z faoliyatini olib bormoqda. Jumladan, bankning Markaziy bank tomonidan o‘rnatilgan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar bo‘yicha talablarni bajargan. Bankning oldi-sotdiga mo‘ljallangan qimmatli qog‘ozlarga qilingan investitsiyalar maksimal miqdori yuzasidan belgilangan talablar ko‘rsatkichi nol turibdi. Buning sababi, tijorat banklarining vositachilik operatsiyalari rivojlanmaganligi, mamlakatimizda fond bozorining to‘liq taraqqiy etmaganligi bilan izohlanadi.
Banklar qimmatli qog‘ozlar bozorida qimmatli qog‘ozlar operatsiyalari bo‘yicha kreditorlar yoki sug‘urtachilar, depozitariy va kliring – hisob-kitob markazlari rolida qatnashchilari sifatida qatnashishlari mumkin. Jumladan, tijorat banklari qarz oluvchilardan berilayotgan qisqa muddatli kreditlar uchun garov sifatida qimmatli qog‘ozlarni qabul qilish mumkin. Kreditlarga ko‘rsatiladigan ko‘pdan–ko‘p xizmatlar orasida banklarning veksellar bilan o‘tkazadigan operatsiyalari ham bor. Banklar mustaqil ravishda investitsiya va savdo portfelini shakllantirish tartibini o‘rnatadi shu bilan birga qimmatli qog‘ozni bir portfeldan ikkinchisiga o‘tkazishni ham.
Odatda qimmatli qog‘ozlar kutilgan daromadni keltirmasa va keltirish kutilmasa, shuningdek u o‘z oldiga qo‘yilgan vazifani bajarib bo‘lsa yoki moliyaviy resurslarni ishlatilishini yaxshiroq yo‘llari paydo bo‘lsa ular sotiladi.

Tayanch so‘z va iboralar:

• 
  tijorat banki qimmatli qog‘ozlar operatsiyalarining holati;
  
• 
  banklarning anderrrayting operatsiyalari;
  
• 
  banklarning brokerlik operatsiyalari;
  
• 
  moliyalashtirish operatsiyasi sifatida;
  
• 
  REPO bitimlari;
  
• 
  qimmatli qog‘ozlarning oldi-sotdi operatsiyalari sifatida REPO bitimlari;
  
• 
  tijorat banklari qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalaridan olinadigan daromadlari;
  

qimmatli qog‘ozlar operatsiyalari bilan bog‘liq xarajatlar.