Reja: Yarim o’tkazgichli diod nima

Yarimo‘tkazgichli diod voltamper tavsifining to‘g‘ri tarmog‘ini tadqiq etish:

1. 
   VD1 diodni tadqiq etish uchun 1.5 – rasmda keltirilgan sxemani yig‘ing.
   
2. 
   Kuchlanishni rostlash dastagini chetki chap holatga (U_chiq=0), PV1 voltmetrni o‘lchash chegarasini 0,75V, PA1 milliampermetrning o‘lchash chegarasini 0,1 mAga o‘rnating. Tumbler bilan ta’minotni ulang.
   
3. 
   Ochiq VD1 diod voltamper tavsifini o‘lchashni amalga oshiring. Buning uchun rostlash dastagini o‘ngga burish bilan dioddagi kuchlanishni oshiriladi. Kuchlanishning qiymati to‘g‘ri tok 0,1 mA; 0,3 mA; 1 mA; 10 mA; 30 mA; 50 mA; 80 mA va 100 mA qiymatlarga erishganda o‘lchanadi. Olingan ma’lumotlarni jadvalga kiriting:
   

Uto‘g‘r(V)	5	10	30		270	800	1,4	2,2	2,7
Ito‘g‘r(mA)	0,1	0,3	1	3	10	30	50	80	100

Nаzоrаt sаvоllаri

1. 
   Yarim o‘tkazgichli diod nima?
   

Javobi: Yarim o’tkazgichli ikki elektirodli asbob bo’lib asosini har xil o’tkazuvchanlik turiga ega bo’lgan ikki yarim o’tkazgich qatlamidan tashkil topgan struktura tashkil qiladi.yarim o’tkazgichli diod gazotron xillri bor Radio texnika Elektronika, energetika boshqa sohalarida o’zgaruvchan to’kni to’g’irlashda elektir zanjirlarni ulashda chastotani qayta o’zgartirishda asosan ishlatiladi.

2. 
   Qaysi xususiyatlar bo‘yicha diodlar sinflanadi?
   

Javobi:Asosan elementlarni ikki turga b’lish mumkun birinchisi yarim o’tkazgichli diomning bir turi ikkinchisi yarim o;tkazgich go’lmagan.Bu nomni diod ishlab chiqarilgan materiallardan olingan ikkita yarim o’tkazgich yoki metal yarim o’tkazgich .

3. 
   Baza qarshiligining ta’sirini aytib bering.
   

Javobi: diode oqim kuchlanishi egri chiziq bilan tafsiflanadi ,uni ikki tarmoqqa bo’lish mumkun: oldinga teskari .Qarama qarshi yo’nalishda qochqin oqimi 0ga teng bo’ladi lekin kuchlanish kuchayshi bilan asta sekin o’sib boradi va buzlish kuchlanishga erishilganda u keskin o’sa boshlaydi.

4. 
   Diod VATning teskari tarmog‘ini aytib bering.
   

Javobi. oldingi yunalishda oqim o’tkazuvchanlik chegrasidan yuqori qollaniladigan kuchlanish bilan tekis kotariladi ,bu silicon diodlar uchun 0,7 V ga Ge uchun 0,4 V Turli materiyalardan foydalaniladigan hujayralar turli volt amper xarakteristikalari va o’tkazuvchanlik chegrasi va buzlish kuchlnshlarga ega.

5. 
   Generatsiya tokini tushuntiring.
   

JAVOBI. P-n tipli diod o’z nomni oldi chunki u oqimning faqat bir yunlishda oqshni taminlaydigan p-n o’tishdan foydalaniladi.elment keng qo’laniladigan boshqa hususiyatlarga ega misol uchun yarim o’tkazgchli diodlar yorug’likni chirshi va aniqlashi sig’mni o’zgartrshi va kuchlanshni boshqarshi mumkun.

6. 
   To‘yinish toki tushunchasini tushuntiring.
   

JAVOBI Tashqi elektir maydon bulmaganda bu erkin elektronlar tartibsiz harkat qiladi.elektir maydontasirda esa maydonga qarshi yo’nalishda tartiblangan harkatga kelb yarimo’tkazgichlarda tok hosil qiladi.

7. 
   Mukammallashtirilgan p-n-o‘tishning differensial qarshiligi qanday aniqlanadi?
   

Javobi; Teshiklarning koʻchishi bilan bogliq oʻtkazuvchanlik teshikli yoki rtmp oʻtkazuvchanlik deyiladi. Erkin elektronlar soni bilan teshiklar soni bir-biriga tengligi tushunarli. Anqlanishicha, ularning harakatlanish tezligi ham bir xil ekan. Demak, yarimo'tkazgichlardagi tok ayni vaqtda ham elektron, ham teshikli oʻtkazuvchanlikdan vujudga keladi. Bunday electron teshikli oʻtkazuvchanlik yarimo'tkazgichlarning xususiy oʻtkazuvchanligi deyiladi.

8. 
   O‘tishning qanday holati teshilish deb nomlanadi.
   

Javobi; Teshilish tunnel effekti, p-n-o‘tish hajmida elektr maydon kuchlanganligi kattaligi tufayli noasosiy tashuvchilarni ko‘chki va ion o‘tishi yoki I_H tokni o‘sishiga keltirib chiqaruvchi yarim o‘tkazgich haroratini oshishi tufayli yuzaga kelishi munkin.

9. 
   Ko‘chkili, tunnelli va issiqlik teshilishlarni tushuntiring.
   

Javobi; Dastlabki teshilishning ikki holati elektr, uchinchisi esa issiqlik teshilish deb ataladi. Elektr teshilish qaytariladigan bo‘ladi, ya’ni teshilishni keltirib chiqargan teskari kuchlanish olinganda p-n-o‘tish o‘z xosasini tiklaydi. Isiqlik teshilish qaytarilmas bo‘ladi va p-n-o‘tishning buzilishiga olib keladi. Elektr teshilish issiqlik teshilishiga o‘tmasligi uchun p-n-o‘tishga ajralayotgan isiqlik miqdori sochilayotgandan kam bo‘lishi kerak. Elektr teshilish rejimida diod yetarlicha uzoq vaqt bo‘lishi munkin.

10. 
    Varikap nima?