Reje: I. Kirisiw II. Tiykarg’i bo’lim

Báseki ústinligine erisiw ushın gilt bul, kompaniyanıń usınısların onıń tiykarǵı básekileslerinin’ usınıslarına salıstırǵanda tekseriw esaplanadı. Kompaniya básekishileri isley almaytuǵın jol menen qariydarlar mu’tajligin qandiratug’in bazarda óz ornın tabıwdı qáleydi. Eger kompaniya qarıydar ushın básekishilerine salıstırǵanda jaqsılaw usınıs kiritse, ol bunda joqari baha hám joqarı dárejedegi paydaǵa jetiwi múmkin, yamasa ol óziniń házirgi waqıttaǵı bahasın saqlaǵan halda bazarda kóbirek úleske iyelik etiwi múmkin. Lekin, kompaniya óziniń básekishilerine salıstırǵanda kemrek kólemde jumıs atqarap atırǵan bolsa,sonday eken, sol baǵdardaǵı jumısları ushın jáne de kúshlilew joba islep shıǵıwı kerek jáne onı turaqli ámelge aylandırıwı zárúr. Jaqın yamasa uzaq básekishiler. Kóp kompaniyalar olarǵa uzaq bolg’an ba’sekileslerden kóre, olardıń ózlerine uqsas bolg’an jaqın básekishileri menen gúresediler. Sol sebepli, “Nike” “Timberland” yamasa “Keen' ga salıstırǵanda “Adidas” menen kóbirek básekilesedi. hám “Target” “Neiman Marcus” yamasa “Nordstrom” ga salıstırǵanda “Walmart” penen gu’res alip baradi .Áyne waqıtta, Kompaniya ózine jaqın bolg’an básekilesin joq etiwden uzaqlasiwin da qálewi múmkin. Mısalı,1970-jıldıń aqırında, bazar jetekshisi “Bausch & Lomb” basqa jumsaq kontakt linzalari óndiriwshi kompaniyalarǵa qarsı ayawsizlarsha hújim ete basladı. Biraq, bul hújim tutınıw ma`nisi analizi tutınıw ma`nisi qanday payda keltiriwi hám túrli básekishiler uqsas bahaların qanday bahalawların anıqlaw boyınsha alıp barılatuǵın analiz kúshsiz kompaniyanı júdá kúshli boigan kompaniyalar, mısalı,“Johnson&Johnson” (J&J) ga satilip ketiwine sebep boldı.Nátiyjede, “Bausch & Lomb” kompaniyası júdá kúshli bolǵan básekishiler menen ju’zlesiwge tuwrı keldi jáne onıń nátiyjesinde iri ko’lemde zıyan kórdi. “J&J” bar mayı 20, 000, 000 AQSh dollarına teń jıllıq satıw kólemine iye bolǵan kishi kompaniya “vistakon”di da satıp aldı. Bay hám kúshli kompaniya tárepinen satıp alınǵan “vistakon” bir qansha rawajlandi hám óziniń dúńya júzilik bir ma’rtelik bolǵan “Acuvue” linzalarini islep shıqtı. “vistakon” tutkan jol arqalı “J& J' Amerikada 44% bazar daǵı úles menen eń kúshli linza óndiriwshi kompaniyaǵa ayalandi, hám “Bausch & Lomb” kompaniyası 11% bazar úlesi menen 4-orında qaldı. Bul jaǵdayda, kishi básekishige salıstırǵanda basım ótkeriw kúshli básekishige to'qnasiwg’a alıp keldi.Jaqsı hám jaman Básekishiler. Kompaniyaǵa báseki júdá zárúr hám bunnan kompaniya payda kóredi. Básekishilerdin’ bar ekenligi bir neshe strategiyalıq paydaǵa sebep boladı. Básekishiler bazar hám ónim islep shıǵarıw ǵárejetlerin bir-birleri menen jalǵawlari múmkin hám olar jańa texnologiyalardi ózlestiriwge járdem beredi. Olar kem ózine tartatuǵın segmentlerge xızmet ko’rsetiwleri múmkin yamasa kóbirek tovar diferensatsiyasina alıp keliwi múmkin. Sońında, básekishiler ulıwma talaptı ósiwine járdem beriwleri múmkin. Mısalı, siz “Apple”din’ jańa usıl daǵı “iPad”i “Amazon”ninin’ kishi hám baylanis bolǵan hám “iPad” kórsetiliwi úsh jıl aldın bazarda payda bolǵan “Kindle” e~readerig’a kúshli tásir ótkerdi dep oylawn’ız múmkin. Biraq kóp analizshiler “Apple” “Kindle” adam óltiriwshisin jarattı dep oylaǵan. •Biraq, “iPad”din’ oylap shıǵarıwshıları tan qalarli dárejedegi jumıstı ámelge asırıwdı jáne bul eki kompaniya ushın da payda alıp keletuginin atap o’tti ,alip keldi de.