№4 2022 74
Rasm. 2. Milliy valyuta - soʻmning 1 AQSH dollariga nisbatan nominal kursi, soʻm 2 Rasm shuni koʻrsatadiki, 2018-2020 yillarda Oʻzbekistonda milliy valyutaning
AQSH dollariga nisbatan nominal kursining oʻzgaruvchanlik darajasi yuqori boʻlib,
25,6% ni tashkil etdi. Milliy valyutaning, xususan, uning yuqori darajadagi
devalvolyatsiya darajasining oʻzgaruvchanlik darajasining yuqoriligi makroiqtisodiy
oʻsish surʼatlarining barqarorligiga salbiy taʼsir koʻrsatmoqda. Ayniqsa, yuqori
devalvaliatsiya sharoitida korxonalar va banklarning investitsion faolligi kamayadi.
Xulosa va takliflar. Ilmiy maqolani yozish davomida olib borilgan tahlillar shuni
koʻrsatdiki:
* pul taʼminotining oʻsish surʼatlaridan pul-kredit siyosatining taktik maqsadi
sifatida foydalanilishi inflyatsiyaga qarshi kurashish, pul taʼminoti barqarorligini
taʼminlashda muhim oʻrin tutadi;
* foiz stavkalarining pasayishi firmalar va kompaniyalarning rejali
investitsiyalari hajmini oshiradi, bu esa milliy daromadni oshiradi;
* Narxlarning oʻzgarishi va real ishlab chiqarishdagi oʻzgarishlarga javoban
Markaziy bankning oʻzining muvozanat darajasiga nisbatan foiz stavkalarini
oʻzgartirishi iqtisodiyotdagi aylanma oʻzgarishlarni minimallashtirish imkonini
beradi;
* 2018-2020 yillarda Oʻzbekiston Respublikasida yuqori inflyatsiya Markaziy
bankning qayta moliyalashtirish stavkasi yuqori darajada taʼminlanishiga olib keldi,
bu esa tijorat banklarining milliy valyutadagi kreditlari boʻyicha foiz stavkalarining
yuqori boʻlishiga olib keldi;
* 2018-2020-yillarda Oʻzbekiston Respublikasi iqtisodiyotining pul-kredit
salohiyatining past darajada boʻlmasligi iqtisodiyotdagi zoʻravonlik muammosini hal
qilishga imkon bermayapti;
* Markaziy bankning rezerv talabining yuqori darajasi va milliy valyutaning
nominal kursi boʻyicha oʻzgaruvchanlikning yuqori darajasi - soʻm pul-kredit
siyosatini takomillashtirish boʻyicha dolzarb masalalardir.