Respublikasi

bob

ICHKI ISHLAR IDORALARI XODIMLARI KASB AXLOQINING PRINSIP VA NORMALARI

1. 
   §. UMUMINSONIY AXLOQ PRINSIPLARI VA ULARNING ICHKI ISHLAR IDORALARI XODIMLARI FAOLIYATIDA NAMOYON BO‘LISHI
   

«Umuminsoniy axloq prinsiplari» tushunchasi. «Prinsip» lotincha –

«principium» – «asos, negiz»; «ibtido» so‘zidan olingan bo‘lib, o‘zbek tilida: 1) biror nazariya, ta’limot, dunyoqarash va shu kabilarning asosiy qonun-qoidasi; faoliyat uchun asos qilib olinadigan bosh g‘oya, qonun- qoida; 2) xulq-atvor, xatti-harakat me’yorini belgilaydigan, kishi qattiq ushlab olgan va og‘ishmay amal qiladigan ichki ishonch, nuqtai nazar, qarash, maslak degan ma’nolarni anglatadi¹.

Axloq prinsiplarini biron-bir shaxs yaratmagan, u muayyan ijtimoiy munosabatlarga muvofiq, moddiy va ma’naviy hayot jarayonida kishilar ijtimoiy turmushining, axloqiy munosabatlarining talablarini birmuncha umumlashgan holda aks ettiradigan axloqiy ong shakllari sifatida vujudga kelgan qonun-qoidalar hisoblanadi. Shunga ko‘ra, umuminsoniy axloq prinsiplari deb jamiyatning ma’naviy ongida ishlab chiqilgan, insonning ma’naviy mohiyatiga, burchiga, hayotining mazmuniga va kishilar o‘rtasidagi o‘zaro talablarning tabiatiga taalluqli umumiy talablarni aks ettiradigan, insonlar faoliyatining umumiy yo‘nalishini ko‘rsatib beradigan va muayyan xulq-atvor normalariga asos bo‘lib xizmat qiladigan qonun- qoidalarga aytiladi.

Umuminsoniy axloq prinsiplariga quyidagilar kiradi: insonparvarlik, o‘zaro yordam, ishonch, hamjihatlik, tinchliksevarlik, vatanparvarlik, adolatlilik, odamiylik, qonuniylik va h.k.