Rim imperiyasining ikkiga bo'linishi

Rim imperiyasining ikkiga bo'linishi
KIRISH...................................................................................................3
I-BOB. Rim imperasi va uning tashkil topishi
1.1.J.Sezar ...........................................................................................10
1.2. G’arbiy Rim imperasining qulashi................................................18
II-BOB. Rim imperasining madaniyati
2.1. Me’morchilik va haykaltaroshlik................................................................33
2.2. Ta’lim va fan...................................................................................46
XULOSA VA TAKLIFLAR.....................................................................
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI...................................
ILOVA..................................................................................................


KIRISH
Mavzusining dolzarbligi. Rim imperiyasini to’la ikkiga bo’linishi asosida O’rtayer dengizining ikki hududini romanlashgan G’arb va Ellin sharqini tarixiy taraqqiyotini o‘ziga xos xususiyatlari bilan belgilanar edi.
G'arbiy provinsiyalarda shaharlar, tovar ishlab chiqarish savdo- hunarmandchilik tushkunlikka yuz tutdi. Aholini xonavayron bo‘lishi, umumiy iqtisodiy turg‘unlik kuzatildi. Markaziy hokimiyat zaiflashib magnatlar kuchaydi, aholini varvarlashuvi, harbiy qo'shinlarni buzilishi yuz berdi. Aksincha sharqda kuchli imperator hokimiyati mavjud bo‘lib provinsiyalar kamroq talandi, shaharlar, savdo-hunarmandchilik rivojlandi.
Qo‘zgion ko‘taigan vestgot federatlari, Alarix boshchiligida 395—396-yillar Makedoniya va Yunonistonni taladilar. O’zi varvar boigan rimlik sarkarda Stilixon Yunonistonning janubida Alarix qo‘shinlarini tor-mor qildi. Sharqiy imperiya Alarix bilan shartnoma tuzdi.
Alarix 401-yilda Italiyaga yurish qildi. Stilixon vestgotlarni 2 marta tor-mor qildi va Italiyadan haydab chiqardi. Rimga so‘ngi marta triumf vestgotlar ustidan g'alaba sharafiga o‘tkazildi. Baribair rimliklar vestgotlarni Illiriyada yashashlariga ruxsat berishga majbur bo‘ldilar. Italiya 405-yilda Konung Radagays boshchiligidagi germanlar bosqiniga uchradi. Florensiya yaqinida Stilixon Radagays hujumini qaytardi. Shu bilan birga himoyasiz qolgan g‘arbiy provinsiyalar, german qabilalari tomonidan bosib olindi. Stilixon Olarixni Rim bilan ittifoq tuzishga ko‘ndirishga urindi, ammo tuhmatga uchrab, xoinlikda ayblanib qatl qilindi.
Stilixon o‘limini eshitgan Alarix Rimga yurish qilib, uni qamal qildi. Alarix 5 ming funt oltin, 30 ming funt kumush miqdorida tovon olib qaytib ketdi. Shundan so‘ng Alarix Rimni yana bir necha bor qamal qildi. 410-yil avgust oyida qullar shahar darvozasini ochib berdilar va varvarlar shaharni talon-taroj qilib, Alarix boshchiligidagi qo‘shin janubga yurish qildilar. Yo‘lda kasallangan Alarix 40 yoshida vafot etdi.
Vestgotlar bir necha yildan keyin (419-yil) Akvitaniyada o‘z qirolliklarini tuzdilar.Stilixon o‘limidan keyin Rimni himoya qiladigan birorta sarkarda qolmadi. 407-yilda rimliklar Britaniyadan chiqib ketishga majbur boidilar. Janubiy-sharqiy Galliyada birgund qabilalari Ispaniyaning shimoli g'arbida svevlar o‘rnashib olgan Afrikada poytaxti Karfagen bo‘lgan vendal qirolligi tashkil topdi¹.