TÜRKÜN (ilk
) RUHANİYYAT OCAĞI
İNAM ATANIN (ASİF ATANIN)
MÜTLƏQƏ İNAM OCAĞI
2
3
MÜTLƏQƏ İNAM PEYĞƏMBƏRİ İNAM ATA
4
5
İNAM ATA
(Asif Ata)
ON KUTSAL BİTİQ
(Mütl
ə
q
ə
İnam Fə
ls
ə
f
ə
si v
ə
Ruhaniyyatı)
GÖRMƏK İNSANİLİYİ
(Üçüncü Bitiq)
Atak
ə
nd - 33
Qanun - 2011
6
Az 2
N
əşrə
hazırlayanlar:
SAFRUH, Mütl
ə
q
ə
İnam Ocağının Ruhani Başçısı
İŞIQLI ATALI,
Mütl
ə
q
ə
İnam Ocağının Yükümlüsü
YOLRUH ATALI, Mütl
ə
q
ə
İnam Ocağının Evladı
İNAM ATA
(Asif Ata). ON KUTSAL
BİTİQ
(On Müq
ə
dd
ə
s Kitab)
(Mütl
ə
q
ə
İnam Fə
ls
ə
f
ə
si v
ə
Ruhaniyyatı)
GÖRMƏK İNSANİLİYİ
(Üçüncü Bitiq) (Atak
ənd. İnam Evi. 3
3-il).
Bakı, “Qanun”
N
əşriyyatı,
2011, 360 s
ə
h.
Yaradıcısının Adı ilə
“İnam Ata Sivilizasiyası”, mahiyyə
tin
ə
gör
ə
“Mütl
ə
q
ə
İnam Sivilizasiyası”, ulus’al kim
liyin
ə
gör
ə
“Türk Siviliza-
siyası” adı ilə
yeni ümumb
əşə
r sivilizasi
yası yaranmasına sə
b
ə
b
olacağı düşünülə
n dünyaba
xışın fə
ls
ə
f
ə
si v
ə
ruhaniyyatı tə
qdim
olunur.
“Görm
ək İnsaniliyi
” Bitiyin
ə
İnam Atanın
“T
ə
zadlar”, “R
ə
mzl
ə
r”,
“M
ə
nalar”, “Mütl
ə
qilik”, “Olan v
ə
Olmayan”, “
Varlıq
-Yoxluq”, “Ruhani
X
ə
tt”, “Münasib
ə
tl
ə
r”, “Hallar”
Ə
s
ə
rl
ə
ri daxildir.
ISBN– 978-9952-26-180-6
© Y
olruh Atalı (İmaməliyev Soltan Qalib oğlu), 2011
© “Qanun”
N
əşriyyatı
, 2011
7
“Görm
ək İnsaniliyi”
– H
ə
qiq
ə
ti görm
ə
k gücü
B
əşə
rin keçib g
əldiyi, indi getdiyi yol qarışıq və
dolaşıqdır. İnsanlığın
üzd
ə
çoxlu uğurları olsa da, bütün bunlar onu xilas edə
bilm
ə
yib.
B
əşərin ayrı
-
ayrı ruhani
-
idraki uğurları (dinlə
r, f
ə
ls
ə
fi c
ə
r
ə
yanlar, elm,
inc
ə
s
ə
n
ə
t v
ə
s.
), insanlığın qurtuluşu yolunda göstə
ril
ə
n bütün çabalar
sonda boşa çıxıb: İnsan yaranmayıb! Yaşadığımız gerçə
klik bunu deyir.
Çünki gerç
ə
kliyi d
əyişdirmə
k üçün onun özünd
ə
n öt
ə, üstün işlə
r
görülm
ə
yib. B
əşə
r
ə
bel
ə
bir xilası yalnız İnam Atanın Mütlə
q
ə
İnam
Ruhaniyyatı (İnam Fə
ls
ə
f
ə
si) verir.
İnsanın qurtuluşu yalnız Ruhani
İntibahdadır.
Mütl
ə
q
ə
İnam Ocağı indiyə
q
ə
d
ər bu İntibahın fə
ls
ə
f
ə
sini t
əşkil edə
n
İnam Atanın «On Kutsal Bitiq»in
d
ə
n
(qı
saca “Onluq” deyilir) I v
ə
II Kitablar
(«Mütl
ə
q
ə
İnam» və
«Mütl
ə
ql
əşmə
k-Var Olmaq») n
əşr edib. Bu
Kitabda is
ə
oxuculara “Onluğ”un III Bitiyi
– «Görm
ək İnsaniliyi» sunulur. Kitabda İnam
Atanın ayrı
-
ayrı çağlarda yazdığı
m
ə
zmunca bir-biri il
ə
s
ə
sl
əşə
n «T
ə
zadlar»,
«R
ə
mzl
ə
r», «M
ə
nalar», «Mütl
ə
qilik», «Olan v
ə
Olmayan», «Varlıq
–
Yoxluq», «Ruhani X
ə
tt», «Münasib
ə
tl
ər», «Hallar» Əsə
rl
əri yer alıb.
***
«T
ə
zadlar»
Ə
s
ə
rind
ə
Mahiyy
ə
tl
ə
Gerç
əklik arasındakı təzadlı
münasib
ə
tl
ə
ri Ata Özünün Mütl
ə
q
ə
İnam Fə
ls
ə
f
ə
sinin ölçüsün
ə
uyğun
açır, onlardan çıxış yolunu göstə
rir. Kiçik bölüml
ə
rd
ə
n ibar
ə
t olan
«T
əzadlar»da insanın topluma, hə
yata, dünyaya, t
ə
bi
ə
t
ə
, habel
ə
ideologiyalara münasib
əti araşdırılır, fə
lak
ətli duruma düşmə
sinin
n
ə
d
ə
nl
ə
ri üz
ə
çıxarılır.
H
əyatın gedişatındakı təzadlı mə
qamlar –
anlayışlar, olaylar Ata
görümünd
ə
mütl
əq şə
kild
ə
açılır, də
y
ə
rl
ə
ndirilir. “T
əzadlar”ın yazılması
tarixin
ə
baxsaq, gör
ərik ki, SSRİ
-d
ə
M.S.Qorbaçov hakimiyy
ə
t
ə
g
əlmişdi
v
ə
“aşkarlıq”, “yenidə
nqurma”
kimi qondarma ideayalarıyla cə
miyy
ə
td
ə
yalançı dirçəliş
ilğımı yaratmışdı. Sə
n dem
ə
, ölk
ə
böyük bir inamla
“kommunizm
ə
”
yaxınlaşırmış
. M.S.Qorbaçovun h
əşirçiliyinin
iç üzünü
Ata gecikm
ə
d
ə
n göst
ə
r
ə
bildi. Əsə
rd
ə
Ata kapitalizmin, sosializmin,
h
ə
m d
ə
kommunizmin antiinsani mahiyy
ə
tl
ərini açır: «Kapitalizm
– t
ə
k-
t
ək ağalaşma, Kommunizm
–
hamılıqla kölə
l
əşmə
». (Bu n
əşr,
s
ə
h. 19)
8
Ata bütün quruluşlarda İnsan istismarının aradan qalxmadığını, yalnız
biçimini d
əyişdiyini vurğulayırdı.
«T
ə
zadlar»da d
əyişkə
n Düny
anın, Həyatın, İnsanın mahiyyə
tin
ə
mütl
əq İnam ifadə
olunur. Buradakı hə
r bir fikir aforizm siql
ə
tind
ə
n
yüks
ə
k m
əzmun daşıyır: «Həyatı doğruldan yalnız
A
maldır; Yalnız Amal
Varlıqdır; Ədalət özü qanun olmalıdır; Elə
h
ə
yat sür ki, H
ə
yata
oxşamasın; İnsanili
y
ə
tabe olan n
ə
varsa, Azaddır, İnsanilik
– sinfiliy
ə
ziddir, çünki insansızlığa ziddir; İnsanilik
–
İnsan olmaq aqibə
tidir;
İnsanilik Zirvə
sin
ə
yüks
ə
l
ə
n – C
ə
miyy
ə
t zirv
ə
sin
ə
enm
əz; Yalnız İnsani
Birlik Ədalə
tli ola bil
ə
r...»
Ata Əsərin sonunda «İnsanlıq
Vaxtı» adlı harayı ilə
b
əşə
r
ə
s
ə
sl
ə
nir:
«T
əzadlı Bəşə
r! Tarixin Q
ə
dim, nailiyy
ə
tl
ə
rin Z
ə
ngin, f
ə
q
ə
t Mütl
ə
qd
ə
n
kiçik! Zahir
ə
uymusan – Batind
ən uzaqlaşmısan! Cismaniyə
uymusan –
Ruhanid
ən uzaqlaşmısan! Heyvandan ayrıla bildin. İnsanlıq vaxtıdır!».
(Bu n
əşr
, s
ə
h. 51)
***
İnam Atanın hər bir Əsə
rinin m
ə
zmun v
ə
üslub baxımından
özün
ə
m
əxsusluğu var.
Bu Bitiy
ə
daxil olan «R
ə
mzl
ə
r»
Ə
s
əri dünyanın, habelə
Az
ərbaycanın ünlü tarixi, dini, fə
ls
ə
fi, ictimai-siyasi,
ə
d
əbi obrazlarına
Ata d
ə
y
ə
rl
ə
ndirm
ə
l
əridir. Əsə
rd
ən aydın görünür ki, Ata bütün
m
ə
qamlarda V
ə
hylidlr! Bir s
ə
tirlik, bir sözlük d
ə
y
ə
rl
ə
ndirm
ə
l
ə
rind
ə
bel
ə
Atanın özünə
q
ə
d
ərki tarixi şə
xsiyy
ə
tl
ə
rin, hadis
ə
l
ə
rin mahiyy
ə
tin
ə
mütl
ə
q b
ə
l
ə
dliyi bizi bir daha heyr
ə
tl
ə
ndirir. Bel
ə
d
ə
bu düşüncə
y
ə
g
ə
lirik: Ata d
ə
y
ə
rl
ə
ndirm
ə
si – Mütl
ə
qdir! Bu, «R
ə
mzl
ər» Əsə
rind
ə
d
ə
bütün çalarlarıyla özünü göstə
rir.
“R
ə
mzl
ə
r” d
ə
y
ə
r evidir: h
ər bir xalq burada özünün keçmişinə
,
b
əşə
rd
ə
ki yerin
ə
baxa, keşmişində
n d
ə
rs ala, sa
bahını müə
yy
ə
nl
əşdirə
bil
ə
r. Kiml
ə
r d
ə
y
ər almayıb «Rə
mzl
ə
r»d
ə
?! Atilla, N
ə
simi, Bab, Yan
Qus, Nitsşe, Qandi, Kant, Hegel, Budda, Zərdüşt, İsa,
Musa,
M
ə
h
ə
mm
ə
d, Darvin, Qaliley, Stalin, Bax, Kaliqula, Sezar, S
ə
di,
Servantes, Tolstoy…
Bu
Ə
s
ər Peyğə
mb
ə
rimizin
«İnsanlaşın, İnsanlaşdırın!» harayının
qaçılmazlığını bizə
yenid
ən anladır.
Ata heç bir Əsə
rind
ə
n
ə
sih
ə
tçilik el
ə
mir, insanlara yersiz m
ə
sl
ə
h
ə
t
vermir. O, h
əmişə
İnsana Mütləq İnamlıdır, ona görə
d
ə
hökmlüdür.
Atanın mütlə
qiliy
ə
söyk
ə
n
ə
n d
ə
y
ə
rl
ə
ndirm
ə
l
ə
rini danmaq mümkün
deyil: Ata Dünyaya, H
əyata, İnsana Mütlə
qilik zirv
ə
sind
ən baxır. Bu hala
9
g
ə
linc
ə
O, onill
ə
rl
ə
oxumuş, düşünmüşdü. Bu üzdə
n d
ə
dem
ə
k olar:
İnam Atanı
kims
ə
q
ə
bul etm
ə
y
ə
bil
ə
r, ancaq onu inkar ed
ə
bilm
ə
z!
“R
ə
mzl
ə
r”
İnam Atanın
B
əşə
r tarixin
ə
verdiyi bu qiym
ə
tl
ə
başa çatır
:
“B
əşə
r Tarixi: Çirkli, L
ə
k
ə
li, Qaralama! Çirki sil
ə
n g
ə
r
ə
k, L
ə
k
ə
ni pozan
g
ə
r
ək, Ağı Qaraya yazan gə
r
ə
k!” (Bu n
əşr, sə
h. 99)
***
«M
ə
nalar»
Ocaq ilsırasının 7
-9-cu (1985-1988) ill
ə
rind
ə
Atanın
dem
ə
k olar, günd
əlik yazdığı hə
qiq
ə
tl
ə
r
əsasında yaranıb. Özə
llikl
ə
bu
dön
ə
md
ə
Atanın hə
rt
ə
r
əfli yaradıcılığı adamı şaşırdır: bütün basqılara,
qısqılara baxmayaraq
,
ə
n ç
ətin çağda Ocağı yaşatmaq, ardıcıl ruhani
quruculuqla m
əşğul olmaq,
eyni zamanda kitablar yazmaq!.. «M
ə
nalar»
Ə
s
ə
ri aylar üzr
ə
bölüml
ə
nir: Ata h
ər ay dünyanın, Azərbaycanın mə
n
ə
vi
halını, gerçə
k durumunu, ictimai-
siyasi gedişatını tə
hlil edir, fikirl
ə
r
söyl
ə
yir.
Ə
s
ər Atanın məşhur kəlamı ilə
başlayır: «Cibimdə
ideya q
ə
pik-
quruşu
g
ə
zdirir
əm. İdrak dilə
nçil
ə
rin
ə
paylam
aq üçün». Burada İnam Atanın
yaşadığı çağın gerçə
k görüntüsü, durumu üz
ə
çıxır. Biliyin, “aydınlığ”ın
aşıb
-
daşdığı Sovet cə
miyy
ə
ti
ə
slind
ə
m
ə
n
ə
vi dil
ə
nçil
ə
rl
ə
dolu idi. İnam
Ata is
ə
m
ə
n
ə
vi-ruhani-idraki z
ə
nginliyin zirv
ə
sind
ə
yaşayırdı. Onun
“q
ə
pik-
quruş” saydığı ideyalardan çağ
d
aşları çox yararlanmışdılar.
Oxucudan Atanın kəlamlarını özümləşdirmə
k üçün böyük s
ə
bir, inad
v
ə
idrak t
ə
l
ə
b olunur. H
ər bir fikrin işığında yol getmə
k, onu
özüml
əşdirmə
k hün
ər işidir.
Ə
s
ə
rin öz
ə
llikl
ə
son bölüml
ə
ri marksizmin, s
ovet ideologiyasının
t
ə
nqidin
ə
h
ə
sr olunub. Ata sübut el
əyir ki, sosializm insana qarşı
olduğu də
r
ə
c
ə
d
ə
kapitalizm d
ə
insana qarşıdır. Çıxış yolu
– n
ə
kapitalizm, n
ə
d
ə
sosializm –
İnsani Cə
miyy
ə
tdir, Ruhani Birlikdir.
«M
ə
nalar»da m
ə
nalara dalmaq g
ə
r
ə
k!
***
“Olan və Olmayan”
Əsəri “Sabahdaşlara” içsəsi ilə başlayır.
Buradaca qeyd edək ki, Atanın eyniadlı 3 içsəsi var.
Əsərin “Mahiyyət və Təzahür”, “İmkan və Gerçəklik”, “Azadlıq və
Zəruriyyət”, “Nəticə və Səbəb”, “Təsadüf və Qanunauyğunluq”, “Vəhdət
və Ziddiyyət”, “Sabitlik və Dəyişkənlik”, “Mütləq və Nisbi” kimi
bölümlər
in
də materializm və idealizmin sözügedən anlayışlarına qarşı
Ata baxışı qoyulur, onların çatışmazlıqları göstərilir: “Var olmaq
–
10
Mahiyyətə bərabər olmaqdır. Mahiyyət Gerçəklikdə t
am olmur. O,
gerçəkliyin imkanlarından artıqdır. Bu səbəbdən də olan (gerçəklik)
əslində Olmayandır: “Olmayan
–
yəni Mahiyyət
–
əslində olandır. Yəni
gerçəklik olur, ancaq olmur. Mahiyyət
–
Olmur, ancaq olur”. (Bu nəşr,
səh.
166 )
Mütləqə İnam Peyğəmbəri ayrıca olaraq vurğulayır ki, yaratdığı
Dünyabaxış həm də Ruh Fəlsəfəsidir. O, Ruhu
–
İnsanda Mütləqin
ifadəsi sayır. İndiyədək fəlsəfə tarixində Müstəqil Ruh Fəlsəfəsi
olmayıb. “Mütləqə İnam” adlandırılan Ruh Fəlsəfəsi
–
Şərq ənənələrinə
əsaslanır. O, zamanın ruhsuzluğuna qarşı dayanır.
İnam Ata “Olan və
Olmayan”da materializm
ə, istehsalat xurafatına
qarşı çıxır, İnsanı dəyişmə
d
ən Dünyanı dəyişməyin baş tutmayacağını
söyl
ə
yir.
“Olan v
ə
Olmayan” Əsə
rind
ə
ki “Az
ə
rbaycan D
ə
rdi”
yazısı
başdan
-
başa haraydır, ci
kk
ə
dir: “Yenid
ən şumlamaq lazımdır Azərbaycanı!
Yenid
ə
n toxum s
ə
pm
ək lazımdır Azərbaycanda! İnsan becə
rm
ə
k
lazımdır Azə
rbaycanda! “Az
ərbaycanlılar”dan xilas etmək lazımdır
Az
ərbaycanı: Babə
kl
əşdirmə
k! N
ə
simil
əşdirmə
k! Füzulil
əşdirmə
k!” (Bu
n
əşr, sə
h. 187 )
Bunun üçün İnam Ata çıxış yolu kimi öz İdealını
ir
ə
li sürür
: İnsan
İnamlı, İdraklı, Əxlaqlı olmalıdır; torpaq kə
ndliy
ə
, fabrik f
ə
hl
ə
y
ə
verilm
əlidir; şə
xsiyy
ə
t azad, V
ə
t
ə
n müst
əqil olmalıdır; Şə
rq
özüml
əşmə
li, B
əşə
r l
ə
yaq
ə
tl
ə
nm
ə
li, c
ə
miyy
ə
t ruhanil
əşmə
lidir.
***
Var olan –
Ə
z
əli olur, Əbə
di olur, Sonsuz olur, Kamil olur. Mütl
ə
q
olmayan – Var olmur.
Üçüncü Bitiqd
ə
ki
“Varlıq
– Yoxluq”
Ə
s
ərinin başlıca ideyası budur.
Ata Dünyanı, Həyatı, İnsanı
– Mahiyy
ə
tl
ə
Gerç
ə
kliyin birliyi sayaraq
bu düşüncə
y
ə
g
ə
lir ki, Mahiyy
ə
tl
ə
Gerç
əklik arasında Fə
rq – Var olanla
Var olmayan arasında Fə
rq
ə
b
ə
rab
ərdir. Nisbi Varlıq
– Yoxluqdur.
Gerç
əklik Nisbi Varlıqlarla doludur, bu üzdə
n d
ə
Var olmayanlarla
doludur.
Mütl
ə
q
ə
İnam
F
ə
ls
ə
f
ə
sin
ə
gör
ə
, T
ə
zahürd
ə
M
ə
na Özünd
ən ayrılır.
Ata vurğulayır ki, Tə
zahür – Nisbi M
ənadır. Ona görə
d
ə
M
ənanın
Yoxluğudur.
Peyğə
mb
ərimiz İnsanın cə
miyy
ə
td
ə
var ola bilm
ə
m
ə
sinin n
ə
d
ə
nini
insansızlıqda görür və
c
ə
miyy
ətin İnsanı öz Mahiyyə
tind
ən ayırdığını
söyl
ə
yir. O, öz Mahiyy
ə
tin
ə
çatmaq üçün c
ə
miyy
ə
td
ə
n Yüks
ə
y
ə
qalxmalı, Amala
yetm
ə
lidir.
11
Ata İnsanın tarixdə
n üstünlüyünün ruhani
əsaslarını yaradır. Deyir ki,
Tarixi Adamlar, M
əxluqlar yaradır. İnsan isə
Tarixd
ə
n Yüks
ə
kdir – Amal
daşıyandır.
Gerç
ə
k h
əyat İnsanilik üçün çox azdır
, ç
ıxış yolunu İnam Ata belə
göst
ərir: İnsan Ali Hə
yata yetm
ə
lidir! Ona gör
ə
ki, H
əyat İnsan üçün
azdır, o, İnsanı var edə
bilmir! Bel
ə
likl
ə, İnsan Həyatda yaşayaraq Ali
H
əyata can atmalı, onda Var olmalıdır.
Ə
s
ə
rd
ə
Ata İns
an b
ə
nz
ərsizliyinin yaranmasında, tə
sdiqind
ə
İnam
F
ə
ls
ə
f
ə
sinin rolunu
əsaslandırır, tə
b
ə
q
ə
l
əşmə
nin v
ə
hamılaşmanın
yaratdığı fəsadların aradan qaldırılması yollarını göstə
rir.
M
ə
na – F
ə
rdi B
ə
nz
ə
rsizlikd
ə
ifad
ə
olunur, F
ə
rdi B
ə
nz
ə
rsizlik M
ənanı
qoruyur.
Ata göst
ə
rir ki, T
ə
b
ə
q
ə
l
əşmə, Hamılaşma
– Özümlüyün, M
ənanın
inkarıdır. Ona görə
d
ə
T
ə
b
ə
q
ə
l
əşmə, Hamılaşma
– M
ənasızlaşmadır.
Bu baxımdan dialektikanın “Əksliklərin döyüşü və
v
ə
hd
ə
ti”,
“K
ə
miyy
ə
tin keyfiyy
ə
t
ə
keçm
ə
si”,
Dostları ilə paylaş: |