SHARTNOMA Shartnoma bir kishi bilan ikkinchi kishi, bir tashkilot bilan ikkinchi tashkilot yoki odamlar bilan tashkilotlar o‘rtasidagi muayyan bir vazifani amalga oshirish maqsadida tuzilgan huquqiy hujjat. Ular mehnat bitimi deb ham ataladi.
Tomonlar o‘rtasida bajariladigan vazifalarning xilma-xilligidan kelib chiqib, shartnomalarning turi ham ko‘p bo‘ladi. Masalan, yetkazib berish, ijara, moddiy javobgarlik, hadya etish hamda mehnat bitimi shartnomaning ana shu turlari sanaladi. Ammo ularning birortasi ham amaldagi qonunlar, hukumat qarorlariga zid bo‘lishi mumkin emas. Shuning uchun ham shartnomalar imzolanishidan avval uning mazmunidan kelib chiqib, tegishli mutaxassislar va huquqshunosning roziligi olinadi.
-185-
Shartnoma Shartnoma degan yozuv, uning tuzilgan sanasi va joyi, tuzayotgan tomonlarning aniq nomi va ularning vakolatlari asosiy matn, tomonlarning huquqiy adreslari, imzolari va muharrirlaridan iborat tarkibiy qismlardan tashkil topadi.
SHARTNOMA
2002 yil 5 aprel Ulus qishlog‘i
Samarqand viloyati Nurobod tumani «Ulus» shirkat xo‘jaligi boshqaruvi raisi Hukimov Toshpo‘lat bir tomondan va ijarachi Amirov Hamidulla ikkinchi tomondan ushbu shartnomani quyidagilar haqida tuzdilar: 1. Sh a r t n o m a m u d d a t l a r i
1.1. Ijarachi Amirov Hamidulla (bundan keyin «Ijarachi» deb yuritiladi) 2002 yilning 5 aprelidan joriy yilning oxiriga qadar «Ulus» shirkat xo‘jaligi (bundan keyin «Xo‘jalik» deb yuritiladi) bilan shartnoma asosida ishlaydi.
Xo‘jalik ijarachiga «Hovuzbuloq» uchastkasidan 6 (olti) gektar yerni qishloq xo‘jalik mahsulotlari yetishtirish uchun joriy yilning oxirigacha ijaraga beradi. 2. I j a r a ch i n i n g h u q u q v a m a j b u r i ya t l a r i
2.1. Ijaraga berilgan ekin maydonida bajariladigan barcha ishlarni, sarf-xarajatlarni o‘z hisobidan amalga oshiradi.
2.2. Agrotexnik tadbirlarni o‘z vaqtida, optimal muddatlarda bajarish, yer strukturasini buzmaslik, taqiqlangan qishloq xo‘jalik ekinlarini ekmaslik, moddiy resurslardan tejamkorlik bilan foydalanishni zimmasiga oladi. 3. X o‘ j a l i k n i n g h u q u q v a m a j b u r i ya t l a r i
3.1. Ijarachiga shartnoma kuchga kirgan kundan boshlab va ijara haqi to‘langandan keyin 5 kunlik muddat ichida yerni o‘lchab beradi.
3.2. Mavjud sharoitlardan kelib chiqib, ijarachi mablag‘i hisobiga ajratilgan yerni minimal miqdorda meniral o‘g‘itlar bilan oziqlantirishga ko‘maklashadi.
3.3. Zarur bo‘lgan holatlarda xo‘jalik mutaxassislari tomonidan maslahatlar berilishi mumkin. 4. H i s o b – k i t o b t a r t i b i
4.1. Ijarachi tomonidan ijaraga olinadigan yer uchun 5 kun ichida ijara haqini xo‘jalik xazinasiga naqd pul bilan to‘laydi. -186-
5. N i z o l a r n i h a l q i l i sh t a r t i b i
5.1. Hal qilinishi lozim bo‘lgan barcha nizolar o‘zaro kelishuv yo‘li bilan amalga oshiriladi. Kelishish imkoniyati bo‘lmagan taqdirda xo‘jalik sudiga murojaat qilinishi mumkin.
Shartnoma tasdiqlangan kundan boshlab kuchga kiradi va 2002 yilning oxirigacha davom etadi.
HISOBOT Hisobotlar rejalashtirilgan ishlarning qanday amalga oshirilganligi to‘g‘risidagi taqdimot tarzida tuziladi. Ular tashkilot va muassasalarda oylik, kvartal va yillik hisobot shaklida b?lishi mumkin. Hajmi esa amalga oshirilgan ishlarning ko‘lamiga bog‘liq bo‘ladi.
Hisobot tarkibida quyidagilar yoziladi: hisobot berayotgan tashkilot yoki uning bo‘limi nomi, Hisobot degan so‘z, hisobot matni, hisobotni tayyorlovchining imzosi va sana. Hisobot yuqori tashkilot rahbari tomonidan tasdiqlanishi mumkin.
Alisher Navoiy nomidagi Samarqand Davlat universiteti o‘zbek filologiyasi fakulteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi professor-o‘qituvchilarining 1996-2000 yillarda olib borilgan ilmiy tadqiqot natijalari haqida raqamli hisobot: