S. B. Baqoyev, A. N. Zulfiqorov
Suvda ham quruqlikda yashovchilar sinfi
Yüklə 249,44 Kb.
|
|
8.3. Suvda ham quruqlikda yashovchilar sinfi.
1. Ko`l baqasi qayerda yashamaydi ? baland tog`li hududlarda, sovuq shimoliy mintaqalarda sovuq, shimoliy mintaqalarda. Sholipoyalarda, ko`lmak suvlarda sahro va cho`llarda sholipoyalarda, ko`lmak suvlarda 2. Itbaliqning baliqlarga o`xshash belgilarini aniqlang. tashqi tuzilishi, yon chiziq yuragi ikki kamerali bo`lishi, jabra bilan nafas olishi qon aylanish doirasi bitta barcha javoblar to`g`ri 3. Qaysi hayvonda dastlab tashqi jabra hosil bo`lib, keyin ichki jabraga aylanadi ? A) daryo qisqichbaqasida B) beluga C) itbaliqda D) skatda 4. Baqa bosh qismining qayerida konussimon tishlar bo`ladi ? A) yuqori va pastki jag`larda B) pastki jag` va halqumda C) yuqori jag` va tanglayda D) pastki jag` va tanglayda 5. Baqaning qon aylanish sistemasi: 1) yuragi 3 kamerali 2) qon aylanish doirasi bitta 3) qon aylanish doirasi ikkita 4) yuragi 2 kamerali 5) arteriya va vena qonlari aortada aralashadi 6) yuragi vena qoni bor 7) arteriya va vena qonlari qorinchada aralashadi 8) tanadagi a`zolarga aralash qon boradi 9) tanadagi a`zolarga kislorodli qon boradi A) 1,3,7,8 B) 4,2,5,9 C) 1,2,5,9 D) 4,3,6,8 6. Baqa ko`zini nechta qovoq himoya qiladi ? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 7. Suvda ham quruqlikda yashovchilarni quruqlikda hayot kechirishga moslashish munosabati bilan baliqlardan farq qiladigan belgilarni aniqlang.
o`pka bilan nafas olish, umurtqa pog`onasining qisqarishi o`rta quloq, vestibulyar apparatning hosil bo`lishi hasharotlar bilan oziqlanishi, ko`payishi oyoqlarning bo`lishi, yurakning 3 kameraliligi, o`pka bilan nafas olishi 8. Baqaning orqa oyoqlari kamari nechta va qanday suyakdan iborat ? A) 2 ta, chanoq B) 2 ta, dumg`aza C) 3 ta, dumg`aza D) 3 ta, chanoq 9. Baqaning eshitish organi qanday qismlardan iborat ? tashqi quloq, ichki quloqdan nog`ora parda, o`rta quloq, ichki quloq nog`ora parda, eshitish suyaklaridan faqat rivojlangan ichki quloqdan 10. Voyaga yetganda o`pka bilan, lichinka davrida jabra bilan nafas oladigan hayvonni aniqlang. A) uy pashshasi B) bezgak chivini C) baqa D) timsoh 11. Ikkita qon aylanish doirasi va uch kamerali yurakka ega bo'lgan organizmlarni ko'rsating. 1) itbaliq 2) triton 3) alligator 4) gavial 5) kojan 6) kaputsin 7) gekkon A) 1,2,6,7 B) 3 4,5,7 C) 2, 7 D) 3,4,5,6 12. Baqa qachon uyquga ketadi ? A) qishda B) kuzda C) yozda D) bahorda 13. Baqa nima bilan oziqlanadi ? qo`ng`iz, pashsha, chivin, o`rgimchak, mayda umurtqasiz hayvonlar qisqichbaqa va chivinlar baliqlar va planktonlar chigirtka, suv qandalasi, qurtlar, o`rgimchak, mayda baliqlar 14. Baqaning tana tuzilishi uchun xos xususiyatlar ? 1) gavdasi yapaloq 2) katta yassi boshi 3) bo`yni yo`q 4) boshi tanasiga chegarasiz qo`shilib ketgan, boshi bilinmaydi 5) ko`zi qovoqsiz 6) ko`zini yuqoridan va pastdan harakatchan qovoqlar himoya qiladi 7) qovoqlarni tez-tez yopib turadi shu yo`l bilan ko`zlari namlanib turadi 8) 1 juft burun teshiklari bor A) 1,2,1,5,7 B) 1,3,4,6,8 C) 1,2,4,6,7,8 D) 1,3,4,5,6,7,8 Baqada hid bilish, havo o`tkazish vazifasini nima bajaradi ? A) teri B) burun C) teri, burun D) og`iz Baqa suvga sho`ng`iganida o`pkasiga suv kiradimi ? nafas olmagani uchun suv kirmaydi suv ostida baqaning xaltasimon o`pkasi suvga to`ladi, o`pka devorlaridagi kapillarlar suvda erigan kislorodni o`ziga kiritib oladi, shu sababli baqa suv ostida ko`p turadi baqa suvda jabra teshiklari orqali nafas olishi sababli o`pkaga o`tuvchi havo yo`llari yopiladi burun teshiklarida maxsus klapanlar bo`lib, suvga tushganda yopiladi. Suv ostida baqa terisi orqali nafas oladi 17. Baqalar qachon va qaysi biri vaqillaydi ? A) kechqurun, erkagi B) kunduzi ,urg`ochisi C) kuzda ,erkagi D) urchish vaqtida, faqat erkagi 18. Baqaning oyoqlari qanday qismlarga bo`linadi ? son, boldir, tovon, panja yelka, bilak, tirsak, barmoq oldingi oyoqlari, yelka, bilak, panja, orqa oyoqlari, son, boldir, tovon oldingi oyoqlari 4 barmoqli 19. Baqada qaysi suyak bo`lmaydi ? A) dum suyagi B) qovurg`a suyagi C) tovon suyagi D) ko`krak tirgak 20. Baqaning oldingi oyoqlari kamarini qaysi suyaklar tashkil qiladi ? to`sh, ikkita ko`krak tirgak, 2 ta o`mrov, 2 ta kurak suyagi yelka bilan o`mrov ko`krak tirgak, o`mrov, kurak kurak, o`mrov 21. Baqaning oldingi oyoqlari skeleti qanday suyaklardan iborat ? yelka, bilak, bir qancha panja yelka, bilak, tirsak, panja 1 ta yelka, 2 ta bilak, 1 qancha panja suyaklari D) bilak, tirsak, kaft usti, kaft osti, panja 22. Baqaning orqa oyoqlari qanday suyaklardan iborat ? A) son, boldir, tovon, panja B) son, kaft, boldir, kichik tovon C) chanoq kamari, tos suyagi D) 2 ta chanoq suyagining birikishidan 23. Baqaning hazm qilish sistemasini qaysi organlar tashkil etadi ?
og`iz, halqum, oshqozon, ichak og`iz, qizilo`ngach, oshqozon og`iz, qizilo`ngach, oshqozon, ingichka ichak, yo`g`on ichak og`iz, halqum, qizilo`ngach, oshqozon, ichak, kloaka 24. Baqaning nafas olish organi … ? A) teri B) o` pka C) teri, o`pka D) o`pka, jabra 25. Baqa quruqlikda qaysi organi orqali qanday nafas oladi ? A) o`pkasi bilan B) o`pka, teri
tomoq pastga tortilganda og`iz bo`shlig`idagi bosim kamayishi tufayli havo burun teshigi va og`iz orqali o`pkaga o`tadi, aksincha, tomoq yuqori ko`tarilganda o`pkadan havo chiqib ketadi aralash 26. Baqaning qon aylanish sistemasini nimalar tashkil qiladi ? A) yelka, qorin, qon tomirlari, yurak B) yurak, aorta, vena C) yurak, arteriya, vena kapillar tomirlari D) yurak, arteriya, kapillarlar 27. Baqaning qon aylanish doirasi nechta, yuragi necha kamerali ? A) 2-3 B) 2-2 C) 2-1 D) 3-2 28. Baqa yuragining o`ng bo`lmasida (1), baqa yuragining chap bo`lmasida (2), baqa yuragining qorinchasida (3) qanday qon bo`ladi ? a) arterial b) venoz c) aralash A) 1-a, 2-b, 3-c B) 1-b, 2-a, 3-c C) 1-c, 2-a, 3-c D) 1-b, 2-a, 3-b 29. Baqa miyasining qaysi qismi baliq miyasiga nisbatan kuchsiz rivojlangan ? A) miyacha B) bosh miya C) o`rta miya D) oraliq miya 30. Baqaning eshitish organi … quloqdan iborat ? A) tashqi, ichki B) ichki, o`rta C) ichki D) tashqi, ichki, o`rta 31. Baqalarda o`rta quloq qayerdan boshlanadi, nima vazifani bajaradi ? tashqi quloq teshigida, tovushni o`tkazish ichki quloqdan, tovushni kuchaytiradi nog`ora pardadan tovushni kuchaytirib beradi yevstaxeya nayidan , tovush tebranishlari chastotasini oshiradi 32. Baqalarda urug`lanish qachon, qayerda kechadi ? kunlar isiganida, suvda bahorda, kloakada bahor oxirida, maxsus urug` yo`lida bahorda kunlar isiy boshlagach urg`ochi baqa 5000-10000 tagacha suvda maxsus tizimcha shaklida shilimshiq ichiga tuxum qo`yadi, erkak baqalar suvga tashlangan tuxumlarga urug` suyuqligini to`kib ketadi. 33.Tuxumdan chiqqan itbaliq dastlab nima bilan oziqlanadi ? A) planktonlar B) baliq ikralari C) bir hujayrali suv o`tlar D) tuxumda qolgan oziq hisobiga 34. Tuxumdan chiqqan itbaliq qancha vaqt o`tgach baqaga aylanadi ? A) 15-20 kun B) 20-25 kun C) 30-35 kun D) 2-3 oy 35. Suvda ham quruqlikda yashovchilarning qadimgi ajdodlari qaysi hayvonlar bo`lgan ? A) pardaqanotlilar B) panjaqanotlilar C) sudralib yuruvchilar D) latimeriya 36. Hozirgi suvda ham quruqlikda yashovchilar orasida eng yirigi qaysi ? A) triton B) gekkon C) janubi-sharqiy Osiyoda tarqalgan salamandra D) latimeriya 37. Baqa yuragining o'ng yurak bo'lmasida (I), chap yurak bo'lmasida (II) qanday qon bo'ladi va boshiga (III) qanday qon keladi ? 1) arterial 2) venoz 3) aralash A) I-1, II- 2, III-2 B) I - 1, II - 2, III - 3 C) I-3, II-1, III- 1 D) I-2, II-1, III-1 38. Qaysi umurtqali hayvonlarda ichki urug'lanish kuzatiladi ? 1) akula 2) timsoh 3) ilon 4) baqa 5) kaptar 6) triton A) 1, 2, 4 B) 2,3,5 C) 3, 4, 6 D) 4,5,6 39. Baqaning ko`rish analizatori uchun xos bo`lmagan xususiyat ? tinch holatdagi va harakatlanayotgan o`ljani payqaydi ko`zlari yuqori va pastki qovoqlar bilan himoya qilingan qovoqlar ko`zlarni ta`sirlardan himoya qiladi qovoqlar ko`zlarini namlab turadi 40. Baqaning burniga xos bo`lmagan xususiyatlar ? burun teshigi klapan bilan ta`minlangan suv ostida klapanlar burun teshigini yopadi burun bo`shlig`i og`iz bo`shlig`i bilan tutashmagan havo o`tkazish va hid bilish vazifasini bajaradi 41. Baqaning tishchalari qanday shaklda va ular qayerda joylashgan ? 1) pastki jag'ida 2) yuqori jag'ida 3) tanglayida 4) halqumida a) konussimon b) yassi c) kuraksimon A) a-1, 2 B) a-2, 3 C) b-3, 4 D) c-2,3 42. Baqaning quruqlikda (a) va nam sharoitda (b) yashashga moslanish belgilari ? 1) terisining yupqa va nam bo`lishi 2) terining nafas olishida ishtirok etishi 3) yapaloq gavdasi 4) qovoqlarning rivojlanganligi 5) o`rta quloq va eshitish suyakchasining rivojlanganligi 6) ko`payishining suvda o`tishi A) a-3,4,5 b-1,2,6 B) a-1,2,6 b-3,4,5 C) a-1,2,3 b-4,5,6 D) a-3,5,6 b-1,2,4 43. Baqa umurtqa pog`onasi tuzilishining baliqnikidan farqi ? 1) boshi umurtqa pog`onasiga harakatsiz qo`shilgan 2) bitta bo`yin umurtqasi mavjud 3) qovurg`alar rivojlanmagan 4) dum umurtqalari birlashib bitta dum suyagini hosil qiladi 5) qovurg`alar faqat dum umurtqalarida bo`lmaydi A) 1,5 B) 1,3,4 C) 2,3,5 D) 2,3,4 44. Baqaning skeletiga xos bo'lgan xususiyatlarni belgilang. 1) ko'krak qafasi bo'lmaydi 2) bo'yin umurtqalari bo'lmaydi 3) bo'yin umurtqalari bosh suyagiga harakatchan birikkan 4) qovurg'alar, ko'krak umurtqalari, to'sh suyagi ko'krak qafasini hosil qiladi 5) orqa oyoqlari kamari harakatsiz birikkan uchta chanoq suyaklaridan iborat. A) 1,2 B) 1,3,5 C) 2,4 D) 3,4,5 45. Ayirish organlari tasmasimon shaklli bo`lmagan organizmlar ? 1) taroqcha 2) o`troq dengiz chuvalchang 3) ko`k kit 4) baqa 5) dreysena 6) triton 7) tillako`z 8) nereida 9) delfin 10) omar 11) bitiniya A) 2,3,7,8,9,10 B) 3,4,5,9,11 C) 1,4,5,6,11 D) 1,2,5,10 46. Baqa skeletiga xos xususiyatlarni ko'rsating.
bo'yin va dum umurtqalarining yo'qligi 2 ta bo'yin va dum umurtqalarining borligi qovurg'alar, bo'yin va dum umurtqalarining yo'qligi qovurg`alarning yo'qligi, 1 ta bo'yin umurtqasi bo'lishi, dum umurtqalarining qo'shilib, dum suyagini hosil qilishi 47. Baqa yuragining bo`limlari sonini belgilang. 1 ta yurak qorinchasi va 1 ta yurak bo`lmasi 2 ta yurak qorinchasi, 2 ta yurak bo`lmasi 2 ta yurak qorinchasi, 1 ta yurak bo`lmasi 1 ta yurak qorinchasi, 2 ta yurak bo`lmasi 48. Umurtqalilarning qaysi sinfidan boshlab ikkita qon aylanish doirasi hosil bo`ladi ? A) baliqlar B) suvda va quruqda yashovchilar C) sudralib yuruvchilar D) qushlar 49. Baqa tanasining qaysi qismi faqat arteriya qoni bilan ta`minlanadi ? A) oyoq va qo`llari B) orqa miya C) bosh miya D) ichki organlar 50. Baqaning qaysi organi kislorodga boy toza qon bilan ta`minlanadi va nima tufayli ?
orqa miya, qorinchadan chiqadigan tomirlarning o`ziga xos joylashuvi bosh miya, qorinchadan chiqadigan tomirlarning o`ziga xos joylashuvi o`pka, o`ng bo`lmadan alohida qon tomirlar chiqqanligi D) jigar, chap bo`lmadan alohida qon tomirlar chiqqanligi 51. Baqaning teri va o`pksiga qanday qon boradi ? A) aralash B) venoz, aralash C) karbonat angidridga to`yingan D) kislorodga to`yingan 52. Qaysi hayvonning urug`langan tuxumi tiniq, yopishqoq, shilimshiq modda hosil qiladi ? A) osyotr B) ugor C) lantsetnik D) baqa 53. Suvda ham quruqlikda yashovchilar lichinkasining ichki jabralari qaerda joylashgan ? A) o`pka devorida B) halqum devorida C) og`zida D) boshining ikki yonida 54. O'pkali panjaqanotlilardan ... kelib chiqqan. A) qadimgi dumlilar B) dumsizlar C) toshbaqalar D) baliqlar Qadimgi panjaqanotlilar nima orqali nafas olgan ? A) traxeya B) o'pka C) jabra D) teri Dumsiz suvda va quruqlikda yashovchilar ... kelib chiqqan. A) o'pkali panja qanotlilardan B) qadimgi dumlilardan C) tog`ayli balqlardan D) bosh skeletsizlardan 57. Itbaliqning rivojlanishiga xos bo'lmagan xossani aniqlang. qon aylanish doirasi bitta yuragi ikki kamerali tashqi jabralar halqum devorida joylashgan ichki jabra bilan almashinadi D) ichki jabralar halqum devorida joylashgan tashqi jabra bilan almashinadi 58. Qaysi umurtqalilarda birinchi bo'lib o'rta quloq paydo bo'lgan ? A) suvda hamda quruqlikda yashovchilarda B) baliqlarda C) sudralib yuruvchilarda D) lansetnikda 59. Suvda hamda quruqlikda yashovchilar sinfi qancha turni o`z ichiga oladi ? A) 20000 B) 30000 C) 3500 D) 4000 60. Dumsizlar turkumiga kiruvchi hayvonlar qatorini aniqlang ?
qurbaqa, baqa baqa, kvaksha triton, yashil qurbaqa kvaksha, chirildoq qurbaqa, taroqli triton 61. O`zbekiston hududida eng ko`p tarqalgan suvda hamda quruqlikda yashovchilar qaysilar ? A) kvaksha B) yashil qurbaqa, ko`l baqasi C) triton D) kaltakesak 62. Qurbaqa va baqaning qanday farqlari bor ? farqi yo`q qurbaqa gurillaydi, baqa esa gurillamaydi baqaning dumi bor, qurbaqada yo`q qurbaqa terisi baqaning terisiga nisbatan dag`al va quruq o`pkasi yaxshi rivojlangan 63. Voyaga yetgan qurbaqa 9 oy davomida qancha hasharotni yo`q qiladi ? A) 3000 B) 20000 C) 10000 D) 5000 64. Suvda ham quruqlikda yashovchilarning daraxtda yashovchi vakili ? A) kvaksha B) triton C) salamandra D) gekkon 65. Baqalarning urug'langan tuxumida qanday o'zgarishlar sodir bo'ladi ?
qobig'i bo'rtib, tiniq, shilimshiq parda hosil qiladi yiriklashib, pishiq oqsilli po'st bilan qoplanadi ustki qismi oqimtir rangga kiradi yiriklashib, suv yuzasida yakka-yakka bo'lib, qalqib turadi 66. Qaysi hayvonlarda ayirish mahsulotlari kristallanmaydi ? 1) zorka 2) baqa 3) olma mevaxo`ri 4) dengiz tulkisi 5) xonqizi 6) lansetnik A) 1,2,4, B) 1,3,5, C) 3,5,6, D) 2,4,6 Yüklə 249,44 Kb. Dostları ilə paylaş:
|