S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

1-qadam.
Uzunligi A/simvolli kalit 
К
ni tanlash.
2-qadam.
Tanlangan kalit 
К
uchun [(M+l),i?] o‘lchamli shifr­
lash matritsasi 
Tsh=(by)
ni qurish.
3-qadam.
Dastlabki matnning har bir simvoli 
sor
tagiga kalit 
simvoli 
km
joylashtiriladi. Kalit keragicha takrorlanadi.
4-qadam.
Dastlabki matn simvollari shifrlash matritsasi 
TSh
dan 
quyidagi qoida bo‘yicha tanlangan simvollar bilan ketma-ket al- 
mashtiriladi:
1) 
К
kalitning almashtiriluvchi 
sor
simvolga mos 
km
simvoli 
aniqlanadi;
2) shifrlash matritsasi 
Tsh
dagi 
km= bji
shart bajariluvchi 
i
qator 
topiladi;
3) 
Sor
= 
bn
shart bajariluvchi 
j
ustun aniqlanadi;
4) 
sor
simvoli ^ simvoli bilan almashtiriladi.
73

---

5-qadam.
Shifrlangan ketma-ketlik ma’lum uzunlikdagi (masa­
lan, 4 simvolli) bloklarga ajratiladi. Oxirgi blokning bo‘sh joylari 
maxsus simvol-to‘ldiruvchilar bilan to‘ldiriladi.
Rasshifrovka qilish quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi.
1-qadam.
Shifrlash algoritmining 3-qadamidagidek shifrmatn 
tagiga kalit simvollari ketma-ketligi yoziladi.
2-qadam.
Shifrmatndan 
sir
simvollari va mos kalit simvollari 
km
ketma-ket tanlanadi. 
TSh
matritsada 
кт=Ьу
shartni qanoatlantiruv- 
chi / qator aniqlanadi. г-qatorda