S xolmuratov korxonada kadrlar

1.2.  Kadrlar siyosati turlari 
 
Korxona  rahbariyatining  kadrlar  holatiga  ta’siri  va  nazorat 
darajasiga,  xodimlarning  miqdori    va  malakaviy  shaklini 
prognozlashtirishga  qaratilgan  tartiblariga  ko‘ra  korxona  kadrlar 
siyosatining quyidagi turlari ajratib ko‘rsatiladi: 
– 
passiv; 
– 
reaktiv; 
– 
ogohlantiruvchi; 
– 
faol. 
Passiv    kadrlar  siyosatida  korxona  rahbariyati  xodimlar  bilan 
ishlash  bo‘yicha  aniq  dasturga  ega  emas  va  allaqachon  yuzaga 
keluvchi  kadrlar  muammolariga  (xodimlarning  yetishmovchiligi, 
nizolar,  uzoq  davr  bo‘sh lavozimlar  mavjudligi)  vaziyatni  chuqur 
tahlil  qilmay,  ularni  bartaraf  etishga  mavjud  kuch  va  vaqtlarini 
sarflab, majburiy va noiloj ravishda olib boriladi. 
Bunda kadrlarga taalluqli  qarorlar korxonada  uzoq muddatli 
davrlarda  o‘z  vaqtida  hisobga  olmay  qabul  qilinadi.  Xodimlarni 
saralash  va  tanlab  olib,  ishga  rasmiylashtirish  personalda 
kelajakka  ehtiyojini  rejalashtirmagan  holda  muntazam  tezkor 
tartibda  amalga  oshiriladi.  Nomzodlarni  va  xodimlarni  baholash 
yuzaki va birmuncha rasman amalga oshiriladi. 
Personalni  o‘qitish,  malakasini  oshirish  va  lavozimlarni  o‘zgar-
tirib  turish  (rotatsiya  talablari)  tizimsiz,  tartibsiz  va  yashirin  tarzda 
amalga oshiriladi. Ushbu turdagi kadrlar siyosatiga ega korxonalarda 
xodimlarning vakolati va mas’uliyati aniq taqsimlanmagan bo‘ladi. 
Reaktiv  kadrlar  siyosatida  korxona  rahbariyati  yuzaga  kelgan 
muammolarni  personal  bilan  aniqlaydi,  kadrlarning  muammolari, 

---

10 
ziddiyatli vaziyatlarni tahlil qiladi, ularni bartaraf etish profilaktik 
choralarini ko‘radi. 
Ogohlantiruvchi kadrlar siyosatida korxona rahbariyati kadrlar 
holati  haqida  asoslangan  prognozlarga  ega  bo‘lib,  kadrlar 
salohiyati belgilangan vazifalar darajasiga ko‘ra  baholanadi. 
Qisqa va o‘rta muddatli kadrlarga talablar prognozlari mavjud. 
Personalni  rivojlantirish  va  o‘qitish  bo‘yicha  vazifalar  shakl-
langan.  
Korxona  rahbariyati  kadrlar  holatini  prognoz  qiladi  va  uning 
doimiy monitoringini olib boradi, zarur hollarda maqsadli kadrlar 
dasturlarini ishlab chiqadi. 
Kadrlar  siyosatining  bunday  turida  korxonalarda  kadrlarga 
talablarni  rejalashtirish  qisqa  va  o‘rta  muddatli  davrlarda  amalga 
oshiriladi,  personalni  o‘qitish  bo‘yicha  vazifalar  ham  o‘sha 
muddatlarda qo‘yiladi. 
Faol  kadrlar  siyosatida  tashkilot  rahbariyati  nafaqat  kadrlar 
prognozi, balki kadrlar holatiga ta’sir etuvchi vositalarga ham ega 
bo‘lib,  zarur  hollarda  maqsadli  kadrlar  dasturini  ishlab  chiqishi 
mumkin.   Ushbu  turdagi  kadrlar siyosatida  korxonada ishlab  chi-
qarish muhiti, personalni rag‘batlantirish monitoringi o‘tkaziladi. 
Faol  kadrlar  siyosati  oqilona  va  avantyuristik  bo‘lishi  mum-
kin.  Tashkilot  rahbariyati  oqilona  kadrlar  siyosatida  kadrlar  ho-
latini  rivojlantirish  borasida  asosli  prognozga  ega  va  vaziyatni 
rivojlantirish (inqirozgacha) turli xil ssenariyalari asosida  kadrlar 
bilan  olib  boriladigan  faoliyat  bo‘yicha  qisqa,  o‘rta  va  uzoq 
muddatli ish rejalariga ega bo‘ladi. 
Avantyuristik  kadrlar  siyosatida  tashkilot  rahbariyati  kadrlar 
holatini  rivojlantirish  borasida  asosli  prognozga  ega  emas,  ammo 
unga  ta’sir  ko‘rsatishga  intiladi.  Natijada  korxonaning  vakant 
joylarini  kadrlar  bilan  to‘ldirish    va  ularni  rivojlantirish  bo‘yicha 
yetarli darajada asoslanmagan ish rejalari tuziladi. 
Kadrlar  siyosatining  tashqi  yoki  ichki  muhitiga,  personalning 
tarkibini shakllantirishda korxonaning ixtisosiga qarab yana ochiq 
va yopiq turi ajratiladi. 
 
 

---

11