S xolmuratov korxonada kadrlar

Attestatsiya jarayonini baholash uslublari 
11-jadval 
Uslub nomi 
Uslubning qisqacha 
tavsifi 
Natija 
1. Manbashunoslik 
(bibliografik) 
Kadrlar ma’lumoti, 
kadrlarni hisobga olish 
varag‘i, shaxsiy arizalar, 
avtobiografiya, ma’lumot 
haqidagi hujjatlar, 
tavsifnomalar tahlili 
Oilasi, ma’lumoti, 
lavozim o‘sishi, 
fe’l-atvor 
xususiyatlari 
haqidagi mantiqiy 
xulosalar 
 
2. Intervyu olish yoki 
suhbatlashish 
Inson haqida qo‘shimcha 
ma’lumotlar olish uchun 
avvaldan tuzilgan yoki 
erkin shaklda “savol–
javob” orqali xodim 
bilan suhbat o‘tkazish 
 
Savolnomaga 
kiritilgan 
javoblarga ko‘ra 
tahlil qilish 
 
3.  O‘zini baholovchi  
anketa to‘ldirish 
Shaxsiy xususiyatlarni 
shaxsan baholash va 
ularni keyin tahlil qilish 
uchun maxsus anketa 
yordamida so‘rov 
o‘tkazish 
 
Bo‘sh ish o‘rniga 
da’vogar anketasini 
tayyorlash 
4. Ijtimoiy 
so‘rovnoma 
Turli toifalardagi, 
baholanayotgan inson 
(rahbar, hamkasb, qo‘l 
ostidagi xodim)ni yaxshi 
biluvchi xodimlar 
o‘rtasida anketa so‘rovi 
va shaxsiy xususiyatlar 
diagrammasini tuzish 
 
 
Insonni ijtimoiy 
baholash anketasi 
bo‘yicha uning 
xususiyatlari 
diagrammasi 
5. Tashqi kuzatuv 
Lahzali kuzatuvlar va 
ish kunini fotosuratga 
olish uslubi bilan 
baholanayotgan 
xodimni norasmiy (dam 
olishda, maishiy 
hayotda) va ish 
jarayonida kuzatish 
Kuzatuv to‘g‘risida 
hisobot 
 

---

147 
11-jadvalning davomi 
 
6. Test yordamida 
so‘rov o‘tkazish 
Kasbiy bilim va 
mahorat, ruhlanish 
qobiliyati, shaxs 
psixologiyasini maxsus 
testlar yordamida 
aniqlash va maxsus 
“kalitlar” uslubida 
ularni tahlil qilish 
 
 
Xodimning 
psixologik 
portretini 
shakllantirish 
7. Ekspert baholari 
Korxonaning ekspertlar 
guruhlarini 
shakllantirish, ish joyi 
sifat talablari majmui 
yordamida ideal yoki 
real ish joyiga ekspert 
bahosini berish 
 
Ish o‘rni modeli 
8. Favqulodda hodisa 
Favqulodda vaziyatni 
sun’iy yaratish va 
xodimning o‘sha jara-
yondagi harakatlarini 
kuzatish (mojaro, 
murakkab qaror qabul 
qilish, kulfatda o‘zini 
tutishi, xatto, ayollarga 
bo‘ladigan munosabat) 
Hodisa ro‘y 
berganda 
xodimning xatti-
harakati haqida 
hisobot 
9. Amaliy  
ishchanlikni 
aniqlovchi  o‘yinlar 
o‘tkazish 
Tashkiliy, amaliy va 
texnik o‘yinlar o‘tka-
zish, ma’lum bilimlar 
va mahoratni tahlil 
qilish, o‘yinchilarning 
rollarini mavqei 
bo‘yicha taqsimlash  
chiqish(“g‘oyalar 
generatori”, “tashki-
lotchi”, “ekspert”, “ish 
yurituvchi”, 
“kuzatuvchi” va sh.k.) 
 
 
O‘yinni 
tashkillashtirish 
to‘g‘risida hisobot 
berish. 
O‘yinchilar va 
ularning ijro etgan 
rollarini baholash 
 
 
 

---

148 
11-jadvalning davomi 
 
10. Qo‘yilgan 
baholarni  qo‘shimcha 
talablarga muvofiq 
darajalash 
Baholanayotgan 
xodimlarni o‘zaro 
boshqa uslublar bilan 
qiyoslash va tanlangan 
mezonlar bo‘yicha 
darajalarning kamayishi 
yoki ko‘payishi ko‘ri-
nishida joylashtirish 
(guruhdagi o‘rni) 
Xodimlar 
(nomzodlar)ning 
darajalangan 
ro‘yxati 
11. Imtihon (sinov, 
biznes-reja himoyasi) 
Kasbiy bilimlar va 
mahorat borasida 
baholanuvchini 
muayyan fan (muam-
molar doirasi) bo‘yicha 
oldindan tayyorligini 
nazorat qilish va 
imtihon komissiyasi 
oldida so‘zga chiqish 
Biznes-reja  
baholari keltirilgan 
imtihon varag‘i 
12. Xodimlarni 
attestatsiyadan 
o‘tkazish 
Boshqa uslublardan 
foydalanuvchi xodim-
larni baholash maj-
muviy uslubi (intervyu, 
anketalash, test olish, 
attestatsiya komissiyasi 
tomonidan nomzodning 
bo‘sh ish o‘rniga 
muvofiqligini aniqlash 
uchun ekspert baholari) 
 
“Attestatsiyadan 
o‘tuvchilarning” 
anketasi, ekspert 
komissiyasi 
bayonnomasi, 
direktor buyrug‘i 
 
 
Yuqorida qayd etilgan uslublar bo‘yicha xodimlarni baholash 
jarayoni yakunida quyidagi hujjatlar shakllantiriladi: 
- shaxsning ijtimoiy-psixologik portreti; 
- ishga layoqatlilik to‘g‘risida tibbiy xulosa; 
- amaliy va ma’naviy xususiyatlar; 
- zararli odat va mayllar tahlili; 
- ishlab chiqarish malakaviy darajasini baholash; 
- attestatsiya komissiyasi xulosasi. 

---

149 
Talabalar uchun o‘z-o‘zini nazorat qilish  savollari: 
 
1.  Korxonaning chiziqli tuzilmasi nima? 
2.  Xodimlarning  funksional  tuzilmasi  nimalarni  qamrab 
oladi? 
3.  Matritsali tuzilma qanday tuzilma? 
4.  Korxonani  shtat  tuzilmasi  maqsadi  va  asosiy  ijtimoiy-
iqtisodiy vazifasi  nimalardan iborat? 
5.  Korxonaning  funksional  boshqaruv  tuzilmasi  nimalardan 
iborat?  
6.  Nima 
uchun 
muntazam 
ravishda 
xodimlarni 
attestatsiyadan o‘tkazib turish kerak? 
7.  Navbatdan  tashqari  attestatsiyadan  o‘tkazish  qaysi 
sabablarga ko‘ra tashkil qilinadi? 
8.  Xodimlarni attestatsiyadan o‘tkazishning huquqiy asoslari 
nimalardan iborat? 
9.  Qaysi 
vaziyatlarda 
korxonada 
xodimlar 
o‘rtasida 
so‘rovnoma o‘tkazish mumkin? 
10.   Korxonada  xodimlar  sonini  belgilash  jarayoni  qachon 
o‘tkaziladi? 
          

---

150