Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Volume 4 | SamTSAU Conference | 2023 Theoretical and practical foundations of introducing smart agriculture in Uzbekistan O‘zbekistonda aqlli qishloq xo‘jaligini joriy etishning nazariy va amaliy asoslari 226 May 12-13 https://samaguni.uz/ International Scientific and Practical Conference 4) sanoat davrida (1800-2000) iqtisodiy qarorlar boshqaruv tomonidan qabul
qilingan bo„lsa, raqamli asrda (2000 yildan hozirgi kungacha) iqtisodiy qarorlar
dasturiy ta'minot tomonidan qabul qilinadigan bo„ldi[7,1629-1659]. Bu inson omilini
chekinganini anglatadi. Shuni alohida keltirib o„tishimiz kerakki, iqtisodiyotga inson
omilini aralashuvi qanchalik kamaysa, uning foydalilik koeffitsiyenti shunchalik
oshib boradi.
Tadqiqotdan olingan xulosalar. Bizning
nazarimizda
raqamli
texnologiyalarning o„ziga xosligi, ularni insoniyat manfaatlariga mosligi, jamiyat
ijtimoiy taraqqiyotiga xizmat qilish imkoniyatlarining kengligi quyidagi omillar bilan
bog„liqdir:
Birinchidan, raqamli texnologiyalar nafaqat davlat va jamiyat boshqaruvini
takomillashuviga xizmat etadi. Balki, ijtimoiy-iqtisodiy sohalar rivojida, odamlarga
xizmat ko„rsatish ko„lamini oshishiga, ularga qulayliklar yaratishga sabab bo„ladi.
Ikkinchidan, “COVID”
pandemiyasi
barcha
sohalarga
raqamli
texnologiyalarning zaruratini yana bir bor ko„rsatdi. Birgina ta‟lim tizimini olaylik,
pandemiya ta‟sirida bog„cha, maktab va oliy ta‟lim muassasalarida katta “vakuum”
holatini keltirib chiqardi. Masalan, UNESCO ma‟lumotiga ko„ra, dunyo bo„yicha 1,7
milliard o„quvchilar darslar to„xtatilgani sabab an‟anaviy o„qishdan mahrum
bo„lishdi. Yuzdan ortiq mamlakatlarda universitetlarning yopilishi dunyo
talabalarining 90 foizini uyda o„tirishga majbur qildi. 3 martga kelib UNESCO 13 ta
mamlakatda ta‟lim muassasalarining vaqtincha yopilishi oqibatida 290,5 million
o„quvchi va talaba o„qishdan uzilib qolganini ma‟lum qildi va ularni zudlik bilan
masofaviy ta‟limga o„tishga chaqirdi[8,157-162]. Bundan xulosa shuki, raqamli
texnologiyalarga o„tish va ulardan samarali foydalanish davr talabi hisoblanadi.
Uchinchidan, jamiyatda yuzaga kelgan har qanday yangilik asosida “inson
manfaati” yotadi, shu nuqtai nazardan qaraganda XXI asrda raqamli iqtisodiyot −
jamiyat taraqqiyotining asosi sifatida ko„rilmoqda. Chunki, raqamli iqtisodiyot −
insoniyat kelajagini farovonlashtiruvchi iqtisodiy imkoniyatlardan tashqari, ijtimoiy,
madaniy aloqalarni ham transformatsiya qilish, ular o„rtasidagi umumiy
integratsiyani ta‟minlashda muhim vositachi drayver vazifasini o„taydi.
To‘rtinchidan, dunyo ekotizimida raqamli texnologiyalarga bo„lgan talab
oshmoqda. Bu tabiiy hol, chunki bunga ijtimoiy tarmoqlar, blokcheyn, sun‟iy
intellekt, biznes jarayonlari turtki bo„lmoqda. Shu sababli, jahon bilan