Samarqand davlat arxitektura-qurilish

3.3. Multimedia texnologiyalari
Multimediali texnologiya (multi – ko’p, media – muhit) bir vaqtning o’zida ma’lu
-mot
taqdim etishning bir necha usullaridan foydalanishga imkon beradi: matn, grafika, animasiya,
videotasvir va ovoz. Multimediali texnologiyaning eng muhim xususiyati interfaolik – axborot
muhiti ishlashida foydalanuvchiga ta’sir o’tkaza olishga qodirligi hisoblanadi.
So’nggi yillar davomida ko’plab multimediali dasturiy mahsulotlar yaratildi va yaratilmoqda:
ensiklopediyalar, o’rgatuvchi dasturlar, kompyuter taqdimotlari va boshqalar. Kompyuter
taqdimotlari (Kompyuter vositasida tayyorlangan taqdimotlar)
. Ma’ruza, doklad yoki boshqa
chiqishlarda odatda ko’rgazmali namoyish etish vositasi sifatida plakatlar, qo’llanma,
laboratoriya tajribalaridan foydalaniladi. Bu maqsadda diaproyektorlar, kodoskoplar, grafik
tasvirlarni ekranda namoyish etuvchi slaydlardan foydalaniladi. Kompyuter va multimediali
proyektorning paydo bo’lishi ma’ruzachi nutqini ovoz, video va animasiya jo’rligida sifatli
tashkil etishning barcha zaruriy jihatlarini o’zida mujassam qilgan ko’rgazmali materiallarni
taqdimot sifatida tayyorlash va namoyish etishga imkon berdi.
Endi bir savol tug’iladi- taqdimot nima uchun samarali? Biz bunga quyidagicha javob
beramiz. So’nggi o’n yillik dunyoda kompyuter revolyutsiyasi davri bo’ldi. Kompyuterlar asosli
ravishda hayotimizga kirib keldi. Insoniyat faoliyatining aksariyat jabhalarini kompyutersiz
tasavvur qilish qiyin. Faoliyatning eng tez o’zgaruvchan dinamik turi bo’lgan biznes ham ushbu
jarayondan chetda qolmadi. Bu holatda kompyuter bilan muloqotni osonlashtirish, uning
e’tiborini tortish, qiziqtirish uchun ma’lumotingizni boshqalarga qanday qilib eng qulay va
samarali tarzda yetkazish mumkinligi to’g’risida savol tug’iladi. Ma’lumki, inson ma’lumotning
ko’p qismini ko’rish (~80%) va eshitish (~15%) organlari orqali qabul qiladi (bu avvaldan
aniqlangan va kino hamda televideniyeda undan samarali foydalaniladi). Multimediali texnolo-
giyalar ushbu muhim sezgi organlarining bir vaqtda ishlashiga yordam beradi. Dinamik vizual
ketma-ketlik (slayd-shou, animasiya, video)ni ovozli tarzda namoyish etish orqali insonlarning
e’tiborini ko’proq jalb qilamiz. Shundan kelib chiqib, multimediali texnologiyalar axborotni
maksimal samarali tarzda taqdim etishga imkon beradi.
Videodan farqli ravishda multimediali texnologiyalar axborotlarni boshqarishga imkon
beradi, ya’ni interfaol bo’lishi mumkin. Multimediali taqdimot ma’lumotni to’g’ridan-to’g’ri
qabul qilishni ta’minlaydi. Foydalanuvchi taqdim etilayotgan barcha ma’lumotlarni ko’radi va
o’zini qiziqtirgan qismlaridan foydalana oladi. Ma’lumotni qabul qilish katta mehnat va vaqt

---

talab qilmaydi. Ma’lumot taqdim etishning boshqa shakllaridan farqli ravishda multimediali
taqdimot bir necha o’n minglab sahifa matn, minglab rasm va tasvirlar, bir necha soatga
cho’ziladigan audio va video yozuvlar, animasiya va uch o’lchamli grafikalarni o’z ichiga olgan
bo’lishiga qaramay, ko’paytirish xarajatlarining kamligini va saqlash muddatining uzoqligini
ta’minlaydi.