2. Tana tili. Bunda mumkin bo‘lmagan quyidagi holatlarni e’tiborga olish lozim: • mijozga sinchikovlik bilan qarash;
• gavdani yopiq holatda o‘tirish;
• haddan ziyod to‘g‘ri yoki haddan ziyod egilgan holatda o‘tirish;
• oyoqlarni keng ochilgan holda o‘tirish;
• shok yoki nafratlanish tuyg‘usini namoyon etish;
• mijozga o‘zini nomaqbul tutishga ruxsat berish.
Mumkin: • vizual aloqani to‘g‘ri qo‘llash;
• mijozdan “etarli ” oralig‘da o‘tirish;
• qo‘lni tizzasida erkin qo‘yish;
• siz diqqat bilan tinglayotgan ekanligingizni namoyon qilish uchun mimikadan foydalanish;
• etiborli bo‘ling va mijozning tana tiliga e’tiborli berish.
3. Muloqot tili. Bunda mumkin bo‘lmagan quyidagi holatlarni e’tiborga olish lozim: • biror-bir odamni haqorat, tanqid yoki mijoz bilan bahslashish;
• mijozga u nima qilishi kerakligi haqida buyruq berish;
• mijoz tajribasini nazarga ilmaslik;
• steriotiplar asosida muhokama etmaslik;
• mijoz uchun qaror qabul qilmaslik;
• mijoz ruxsatisiz ma’lumotlarni uchinchi shaxsga bermaslik;
• bir xil javob qaytaruvchi to‘g‘ri savollar bermaslik;
• bajara olmaydigan ishlaringiz uchun va’da bermang;
• suhbat mavzusini o‘zgartirish;
Mumkin: • javoblar sonini ko‘paytiruvchi savollar savollar berish;
• mijozga asosiy so‘zlovchi bo‘lishga imkon berish;
• fakt va emotsiya haqida o‘ylab ko‘rish;
• rezyume bo‘yicha malakalarni qo‘llash;
• mijoz bilan suhbatda uning his- tuyg‘ulari va qayg‘ulariga ta’sirlanish va
rag‘batlantirish;
• mustaqil qaror qabul qilishga mijozni yo‘naltirish;
• sizning shaxsiy fikringiz ustida gapirilganda “men” so‘zidan gapni boshlang;
• hamjamiyatda mavjud xizmat va resurslar haqida ma’lumotlarni ko‘rsatish;
• konfidensiallikka hamisha rioya qilish;
• izolyatsiyadan chiqarish/yordam berish orqali mijoz imkoniyatlarini kengaytirish.
