Samarqand davlat universiteti raqamli texnologiyalar fakulteti amaliy matematika informatika yo

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O'RTA-MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI

RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR FAKULTETI

AMALIY MATEMATIKA INFORMATIKA YO'NALISHI

302 - guruh talabasi

Yusupov Sunnatilloning

MA'LUMOTLAR BAZASI TEXNOLOGIYALARI FANIDAN

" Kontrakt bo'Iimi ma'Iumotlar bazasini loyihalash " mavzusida
KURS ISHI

T
SAMARQAND — 2021
ekshirdi: Eshonqulov E.

Kirish
Informatsion tizimlarni yaratish bo'yicha jadal harakatlar ma'lumotlar hajmining tez suratlar bilan oshib borishi sharoitida 60 yillar boshida maxsus "Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi" (MBBT) dab ataluvchi dasturiy kompleksning yaratilishiga olib keldi. MBBT asosiy xususiyatlari - bu protseduralar tarkibi bo'lib, ular faqat ma'lumotlarni kiritish va sallashda ishlatilmasdan, ularning strukturasini ham tasvirlaydi. Ma'lumotlarni o'zida saqlab va MBBT ostida boshqariladigan fayl, oldin ma'lumotlar banki deb atalib, keyinchalik esa "Ma'lumotlar bazasii" dab yuritila bosladi. Ma'lumotlarni boshqarish tizimi, quyidagi xossalarga ega:

• 
  fayllar to'plami mantiqiy kelishuvni quvvatlaydi;
  

• 
  ma'lumotlar ustida ish yuritish till bilan ta'minlaydi;
  

har xil to'xtalishlardan keyin ma'lumotlarni qayta tiklaydi;
MBBT bir necha foydaloanuvchilarning parallel ishlashini ta'minlaydi.
MBBT funktsiyalari tarkibiga yanada aniqroq qilib quyidagilar qabul qilingan: Tashqi xotirada bevosita ma'lumotlarni boshqarish. Bu funktsiya MBga bevosita kiruvchi ma'lumotlarni saqlash uchun kerakli strukturani ta'minlab tashqi xotiraga qo'shadi. MBBT ishlatishda mavjud fayl tizimi imkoniyatlari aktiv ravishda ishlatiladi. Rivojlantirilgan MBBTda foydalanuvchi istalgan holda MBBT fayl tizimini ishlatayapdimi bu haqda bilishi shart emas, va agar ishlatsa, u holda fayllar tashkil qilingan bo'ladi. Xususiy holda MBga berkitilgan ob'ektlarni MBBT quvvatlaydi.

• 
  Tezkor xotirani bufer bilan boshqarish MBBT odatda ancha katta hajmdagi MB bilan ish yuritadi. Bu hajm odatda tezkor xotiraning mumkin bo'lgan hajmidan yetarli darajada katta bo'ladi. Ma'lumki, agar ma'lumotlarning biror elementiga murojaat qilish kerak bo'lsa tashqi xotira bilan aloqa o'rnatiladi, lekin barcha tizim tashqi xotira qurilmasi tezligida ishlaydi. Bu tezlikni oshirishning amaliy yagona usulilaridan biri bu operativ xotiraga ma'lumotlarni buferizatsiya qilishdir.