Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova, N. E. Ibadullayev, G. R. Tursunova, O. I. Tuxliyev

Funksionalvazifasigako‘ra
–
asosiy
ya’ni, 
mavzuniyoritishgaxizmatqiladiganva
qo‘shimcha
, 
asosiyob’ektlarningbiridanikkinchisigaharakatlanishoralig‘idako‘rsatiladiganob’ekt
lar. 
Saqlanganlik 
holatiga 
ko‘ra
–
to‘liq saqlangan, bizning davrgacha 
ma’lumo‘zgartirishlar kiritilgan, qisman saqlangan, saqlanmagan. 
Yangiekskursiyamavzusiustidaishlayotganijodiyguruhningvazifasimavzunito‘l
iqroqyoritadiganvatashqiko‘rinishibilanjalbqiladiganob’ektlarnitanlashdir. 
Ob’ektlarningto‘g‘ritanlanishiuniekskursantlartomonidanyaxshiqabulqilinishigava
mavzunito‘liqyoritishgayordamberadi. 
Imkonqadarharbirmavzuningo‘zob’ektibo‘lganima’qul. 
Agarob’ektningg‘aroyibliginihisobgaolganholdauniboshqasibilanalmashtirishn
iilojibo‘lmasa, 
(Samarqanddagi«Registon»maydoni, 
Toshkentdagi«Mustaqillik»maydoni) 
undaushbuob’ektlaruchunalohidaekskursiyaxizmatini 
tashkilqilishmaqsadgamuvofiqdir. 
Buob’ektlarniko‘rsatishjarayonidaekskursiyamavzularidaaytilmagano‘zigaxosxusus
iyatlarigachuqurroqto‘xtalibo‘tiladivako‘rsatish, 
hikoyaqilishjarayonidamavzudankelibchiqib, 
harsafarturlihajmdagima’lumotlardanfoydalanishmumkin. 
Shundaginabundayob’ektlarnitakroriyko‘rishekskursantlardaqiziqishyo‘qolmaydi.
Ekskursiya xizmati metodikasi ob’ektlarni ko‘rsatishda ketma-ketlikni 
ta’minlashni talab qiladi. Ob’ektlarni ko‘rsatishda gid harakatlarining ketma-ketligi 
taxminan quyidagicha bo‘ladi: 

aniqlash,
gid ekskursantlarga qanaqa predmet (ob’ekt) ko‘rsatilishini 
aniqlaydi; 

tavsiflash,
gid ob’ektning o‘ziga xos jihatlarini tavsiflaydi; 

yaratilish maqsadi,
gid ob’ektning mazmun mohiyati haqida hikoya 
qiladi; 

---

93 

ekskursiyali tahlil, taqqoslash,
gid ob’ektning alohida qismlarini izohlab 
o‘tadi; 

ma’lumot berish
, gid yodgorlik, me’moriy inshoot muallifi, qurilgan yili, 
sababini hikoya qiladi;

tarixiy voqeani baholash
, gid ob’ekt bilan bog‘liq voqea, hodisani hikoya 
qilib beradi, mohiyatini yoritadi. 
Ob’ektlarni ko‘rsatishda sanab o‘tilgan bosqichlardan foydalanish taassurotlar 
kuchayishini ta’minlaydi, xulosa va umumlashtirishga yordam beradi.