Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova, N. E. Ibadullayev, G. R. Tursunova, O. I. Tuxliyev

Ekskursiya 
xizmati 
marshrutini 
tayyorlash
ko‘pbosqichlijarayonbo‘lib, 
yuqorimalakatalabetadivayangiekskursiya 
mavzusinitayyorlashtexnologiyasiningasosiyelementihisoblanadi. 
Avtobuslimarshrutni 
tayyorlashda«Yo‘lharakatiqoidalari», 
«Avtomobiltransportinizomi», «Yo‘lovchilarnitashishqoidalari»vaboshqame’yoriy 
hujjatlargaamalqilinishilozim. 
Ekskursiyamavzusidagiroligako‘raob’ektlar
asosiy
hamda
qo‘shimcha
bo‘lishim
umkin. Asosiyob’ektlarchuqurtahlilqilinadi, ulardaasosiy savollaryoritiladi.
 
Qo‘shimchaob’ektlaresa 
ekskursantlarbirob’ektdanikkinchisigaharakatlanayotganidako‘rsatiladivauko‘pe’tib
ortalabqilmaydi. 
Ekskursiya 
xizmati 
marshrutiob’ektlarniko‘rsatishningengto‘g‘riketma-
ketligitamoyilidatuziladivaquyidagitalablarinobatgaolinadi: 

ob’ektlarniko‘rsatishnima’lumbirmantiqiyketma-ketlikdaolibborish, 
marshrutningbiruchastkasidan 
(ko‘cha, 
maydon, 
ko‘prik) 
takroriyharakatlanishigayo‘lqo‘ymaslik; 

ob’ektlarniko‘rsatishqulayligi (ko‘rishuchunmaxsusmaydonlar); 

ob’ektlarniko‘rsatishvahikoyaqilishoralig‘idauzoqtannaffusbo‘lmasligiuchun
ob’ektlaroralig‘idagivaqt 10-15 daqiqadanoshmasligi; 

qulaysharoitlito‘xtashjoylariningmavjudligi, 
shujumladansanitarehtiyojlarvaavtomobillarningparkovkasiuchun. 
Ekskursantlar guruhi harakatlanishi uchun ekskursiya marshrutiningbir 
nechavariantlari bo‘lgani ma’qul. Yo‘llardagi tirbandlik, ta’mirlash ishlari va shu 
kabi kutilmagan holatlar sababli marshrutni o‘zgartirishga to‘g‘ri kelishi mumkin.
Avtobusli marshrutda uning pasporti va chizmasini kelishish, tasdiqlash, 
kilometrajnivaavtotransportdanfoydalanishvaqtinihisoblashbilanyakuntopadi. 
Yangiekskursiyamavzusinitayyorlashdamarshrutniko‘zdankechirishmuhimbosqichl
ardanbirihisoblanadi. 
Marshrutniko‘zdankechirishdaquyidagimasalalargae’tiborberiladi: 

---

101 
1.
Marshruto‘tadigantrassalar, ko‘chalar, maydonlarloyihasibilantanishish; 
2.
Ob’ektni 
joylashgan 
o‘rnini, 
shuningdek, 
ekskursiya 
avtobusiyokiguruhito‘xtashijoylarini aniqlash. 
3.
Ob’ektlardayokito‘xtashjoylaridaavtobusdakelish yo‘llariniko‘ribchiqish; 
4.
Ob’ektlarniko‘rsatishga, 
hikoyaqilishga, 
avtobusharakatiga(piyodalarharakatiga) 
sarflanadiganvaqtnihisob-
kitobqilishvashubilanekskursiyagaketadiganto‘liqvaqtnianiqlash; 
5.
Ko‘rsatiladiganob’ektlarmaqsadliligigaishonchhosilqilish; 
6.
Ob’ektlarniko‘rsatishnuqtasiva guruhniqulayjoylashtirish variantinitanlash; 
7.
Ob’ektbilantanishishmetodikasinitanlash; 
8.
Ekskursantlar 
xavfsizliginita’minlashmaqsadidaxavflijoylarnianiqlashvachora-
tadbirlarishlabchiqish.