Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Ikkinchi usulda qayta baholash qimmatli qog‘ozlarning guruhlari bo‘yicha 
amalga oshiriladi. Guruh sifatida, odatda, ma’lum bir korxona (masalan, 
aksionerlik jamiyati, aksionerlik tijorat banki ) hisoblanadi. Ushbu usulda guruhga 
kirgan qimmatli qog‘ozlarning sotib olish va bozor qiymatlari ichidan eng kichigi 
tanlab olinib, shu qiymatda guruhga kirgan barcha qimmatli qog‘ozlarning qayta 
baholangan qiymatdagi summasi topiladi. Qayta baholash natijasida har bir guruh 
bo‘yicha qimmatli qog‘ozlarning oshirilgan va kamaytirilgan qiymat summalari 
topiladi. Barcha guruhlar bo‘yicha birgalikda topilgan summalar o‘rtasidagi farq
jami qimmatli qog‘ozlarning balans qiymatini oshishiga yoki kamayishiga olib 
keladi. Oshirilgan qiymat, xuddi birinchi usuldagidek, qayta baholashdan olingan 
daromad sifatida xususiy kapitalga kiritiladi, pasaytirilgan qiymat esa- korxona 
harajati sifatida tan olinadi va hisobotda aks ettiriladi.

---

13 
Uchinchi usulda qayta baholash jami investitsiya portfeli bo‘yicha amalga 
oshiriladi. Ushbu usulda guruhlar bo‘yicha qayta baholash natijasida oshirilgan 
qiymat summasi xususiy kapital summasiga kiritiladi, pasaytirilgan qiymat
summasi harajatlarga olib boriladi, o‘rtadagi farq, agar ijobiy bo‘lsa
investitsiyalarni kupayishiga, agar salbiy bo‘lsa investitsiyalarni kamayishiga
olib boriladi. 
Qimmatli qog‘ozlarga yo‘naltirilgan moliyaviy investitsiyalarni qayta 
baholash usullarini farqini to‘laroq tushunish maqsadida quyidagi misolni ko‘rib 
chiqamiz. 
Aytaylik, aksionerlik jamiyati quyidagi qimmatli qog‘ozlarga ega: 
Korxona 
Ak siya 
soni 
Aksiyaning 
sotib olish 
qiymati 
Aksiya-
ning 
bozor 
qiymati 
Sotib 
olish 
qiymati
summasi 
Bozor 
qiymati 
summasi 
Bozor 
qiymatini 
oshishi va 
pasayishi 
Savdogarbank 
10 
5000 
5200 
50000 
52000 
2000 
Savdogarbank 
20 
6000 
5200 120000 104000 
-16000 
«Suxrob» AJ 
100 
1000 
800 100000 
80000 
-20000 
«Suxrob» A J 
50 
1200 
800 
60000 
40000 
-20000