Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

hujjatlar deganda bir vaqtning o‘zida xo‘jalik operatsiyasini amalga oshirishga 
berilgan farmoyishni ifodalovchi, ham bu farmoyish asosida haqiqatda yuz bergan 
xo‘jalik operatsiyasiga guvohlik beruvchi hujjatlar tushuniladi. Masalan, kassa 
chiqim orderi bir vaqtning o‘zida pulni berilishi uchun tuzilgan rahbariyatning 
farmoyishini, shuningdek shu farmoyish asosida pulni haqiqatda kimgadir 
berilganligi to‘g‘risida guvohlik beruvchi hujjat hisoblanadi. Pul cheki ham xuddi 
shunday hujjat hisoblanadi. Buxgalterlik hisob-kitoblarini aks ettiruvchi 
hujjatlar deganda bevosita yuz bergan xo‘jalik operatsiyasini aks ettirmaydigan, 
lekinda u yoki bu ko‘rsatkichni, qarzni topish uchun buxgalter tomonidan tuzilgan 
hujjatlar tushuniladi. Bunday hujjatlarga misol qilib soliqlar hisob-kitoblarini, 
majburiy ajratmalar hisob-kitoblarini, amortizatsiyani aniqlash hisob-kitoblarini 
keltirish mumkin.Tuzish tartibiga ko‘ra buxgalteriya hisobida ishlatiladigan 
hujjatlar blshlang‘ich va yig‘ma hujjatlarga bo‘linadi.Boshlang‘ich hujjatlar deb 
xo‘jalik operatsiyasi sodir bo‘lgan vaqtda tuzilgan hujjatlar tushuniladi. Barcha 
guvohlik beruvchi hujjatlar boshlang‘ich hujjatlar hisoblanadi. 

---

9 
Yig‘ma hujjatlar deganda boshlang‘ich hujjatlar asosida tuzilgan va ularning 
ma’lumotlarini ma’lum davr uchun jamlab beradigan hujjatlar tushuniladi. Bunday 
hujjatlarga moddiy hisobotlar, avans hisobotlari, tovar-pul hisobotlari, bank 
ko‘chirmalari va boshqalar kiradi.Aks ettirish usullariga ko‘ra buxgalteriya 
hujjatlari bir marotaba yuz bergan va ko‘p marotaba yuz bergan operatsiyalarni 
aks ettiradigan hujjatlarga bo‘linadi.Moliyaviy investitsiyalarning har bir turini 
baholash va qayta baholash o‘ziga xos xususiyatlarga ega.Qimmatli qog‘ozlarga