Sanli texnologiyalar ministrligi


Qatnaslar ústinde logikalıq ámeller (biykar, konyunksiya, dizyunksiya, implikatsiya, ekvivalensiya)



Yüklə 51,89 Kb.
səhifə2/3
tarix14.12.2023
ölçüsü51,89 Kb.
#180290
1   2   3
qatnaslar ham olardin matricasin tabiw

    Bu səhifədəki naviqasiya:
  • Tariyp
Qatnaslar ústinde logikalıq ámeller (biykar, konyunksiya, dizyunksiya, implikatsiya, ekvivalensiya).
Qatnaslar ústinde konyunksiya, dizyunksiya, implikatsiya hám ekvivalensiya ámelleri ámeldegi bolıp olardıń raslıq kestesi tomendegishe boladı:

Tómende biz berilgen oy-pikirlerden logika ámelleri dep atalatuǵın ámeller járdeminde basqa oy-pikirler payda etiw usılların kórip shıǵamız.
Tariyp. Berilgen A oy-pikir ras bolǵanda ótirik, A oy-pikir ótirik bolǵanda ras bolatuǵın oy-pikir A oy-pikirdiń biykarı dep ataladı hám A’ yamasa arqalı belgilenedi.
Biykar ámeli tómendegi keste járdeminde tolıq anıqlanadı :

А

 А

1

0

0

1

bunday kestelerdi raslıq kestesi dep ataymız.
Mısalı, A oy-pikir - «7-túpkilikli san» degen ras oy-pikir bolsın, ol halda
 A - «7-túpkilikli san emes» degen ótirik oy-pikirden ibarat.

Tariyp. A hám B oy-pikirler ras bolǵandaǵana ras bolıp, qalǵan jaǵdaylarda ótirik bolatuǵın oy-pikir A hám B oy-pikirlerdiń konyunksiyasi dep ataladı hám A  B yamasa A & B kóriniste belgilenedi
Konyunksiya ámeliniń raslıq kestesi tómendegishe bolıp tabıladı

А

B

А  B

1

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

0



Tariyp. A hám B oy-pikirler diz'yunksiyasi dep, A hám B oy-pikirlerdiń ekewi de ótirik bolǵandaǵana ótirik, qalǵan jaǵdaylarda ras bolatuǵın A  B oy-pikirge aytıladı.
Tariyp. A hám B oy-pikirler implikasiyasi dep, A oy-pikir ras hám B oy-pikir ótirik bolǵandaǵana ótirik, qalǵan jaǵdaylarda ras bolatuǵın A  B oy-pikirge aytıladı.
Tariyp. A hám B oy-pikirler ekvivalensiyasi dep, A hám B oy-pikirlerdiń ekewi de ótirik yamasa ras bolǵanda ras, qalǵan jaǵdaylarda ótirik bolatuǵın A  B oy-pikirge aytıladı.

Bul ámeller ushın raslıq kestelerin keltiremiz:

А

B

А  B

А  B

А  B

1

1

1

1

1

1

0

1

0

0

0

1

1

1

0

0

0

0

1

1



 - logikalıq kóbeytiw,  - logikalıq qosıw ámelleri dep júritiledi. AB oy-pikirdi A hám B; A  B oy-pikirdi A yamasa B; A  B oy-pikirdi A oy-pikirden B oy-pikir kelip shıǵadı yamasa eger A bolsa, ol túrde B boladı ; A  B oy-pikirdi A oy-pikirden B oy-pikir hám B oy-pikirden A oy-pikir kelip shıǵadı yamasa A boladı, tek hám tek sol halda -ki, eger B bolsa, dep oqiymiz.
Qatnaslar kompleksin M hárıbi menen belgileylik. Ol halda M jıynaq, ol jaǵdayda atqarılatuǵın barlıq , , , ,  ámeller menen birgelikte oy-pikirler algebrasi dep júritiledi. Qatnaslar algebrasini qısqasha MA arqalı belgileymiz.
M jıynaqta atqarılatuǵın ámellerdi atqarılıw tártibi tómendegishe: aldın biykar ámeli atqarıladı, eger biykar ámeli qawıslardan sırtda bolsa, ol túrde qawıs ishindegi ámeller atqarıladı. Keyin konyunksiya, odan keyin dizyunksiya, implikasiya hám aqır-aqıbetde ekvivalensiya ámelleri atqarıladı.



Yüklə 51,89 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin