Vaqtinchalik farqlar soliq bazasiga taьsir ko’rsatib, kelgusi davrlar uchun tug’ri keluvchi soliq summasini oshiradi, yoki kamaytiradi. Buning natijasida buxgalteriya hisobida yana ikkita yangi tushuncha yuzaga keladi:
1.Vaqtinchalik farqlar bo’yicha muddati uzaytirilgan daromad (foyda) solig’i;
2.Vaqtinchalik farqlar bo’yicha daromad (foyda) solig’i yuzasidan muddati uzay-tirilgan majburiyatlar.
Vaqtinchalik farqlar bo’yicha muddati uzaytirilgan foyda solig’i. Bu modda soliqqa tortiluvchi foyda summasini vaqtinchalik farqlar taьsiri natijasida buxgalteriya foydasidan ko’p bo’lgan holatda yuzaga kelib, muddati uzaytirilgan soliq aktivini hosil kiladi. Kelgusi yillarda bu mod-dadagi summa muddati uzaytirilgan majburiyatlar hisobidan tartibga solinadi.
2-misol. «XXX» korxonasi bo’yicha hisobot davrida ishlab chiqarish usulini qo’llab asosiy vositalarga hisoblangan eskirish summasi 700 ming so’mni tashkil qilgan. Lekin soliq Kodeksi soliq hisobi uchun eskirish hisoblashning to’g’ri chiziqli usulini tavsiya etgan va ushbu usul bo’yicha hisoblangan eskirish summasi 500 ming so’mdan iborat bo’lishi lozim edi.
Bu holatda soliqqa tortiladigan foyda summasini ko’paytirishga olib keluvchi vaqtinchalik farq (700000 – 500000 h 200000) yuzaga keldi. Ushbu misol ma’lumotlaridan foydalanib, avval hisoblangan soliq summasiga aniqlik kiritamiz.
Echim: 1.Buxgalteriya foydasi 500000
2.Doimiy farklar (+):
issiq ovqat xarajatlari 200000
moddiy yordam summasi 100000 300000 3.Soliqqa tortiladigan foyda 800000
4.Soliq stavkasi 7,5 %
5.Foyda solig’i summasi 60000
6.Vaqginchalik farqlar (+; -) :
Asosiy vositalar eskirishidagi farq (+) 200000
7.Soliqqa tortiladigan foyda (800000+200000) 1000000
8.Soliq stavkasi 7,5 %
9.Foyda solig’i summasi 75000
Vaqtinchalik farqlar ta’siri ostida yuzaga kelgan foyda solig’i summasiga buxgalteriya yozuvi rasmiylashtiriladi:
