Sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish

masala. Distrib’yuterga qo’shimcha qiymat solig’isiz 120 ming so’m narx bo’yicha tovar sotilmoqda, qo’shimcha qiymat solig’i bu tovar uchun 20,5 % tashqil etadi, qo’shimcha qiymat solig’isiz distrib’yuterlarni narxga munosabati bo’yicha ustamasi 30 % ga teng. Ushbu tovarga chakana narx qanday bo’ladi.

masala. Firma distrib’yuterlarga 5 % rag’batlantiruvchi chegirma beradi, buyurtmani katta xajmi bilan bog’liq xolda 7 % chegirmani olib bo’ladi. Tarif narxi 4 ming so’mga teng. 7 % chegirma uchun, so’ngra esa 5 % chegirma uchun sotish narxini hisoblang.

10-masala
Quyidagi jadvalda tennis o’yini chiptasining narxi va talab miqdori berilgan. Talabning narx bo’yicha elastikligini toping va jadvalni to’ldiring.
Jadval

Bir dona chiptaning so’mlardagi narxi	Talab mikdori, xar bir o’yinga ming hisobida	Talabning narx bo’yicha elastikligi
225 200 150 125 100	10 20 40 50 60

11-masala
Quyidagi jadvalda oilaning 2 yillik xarajati to’g’risida ma’lumot berilgan (A, B, V, G, tovarlar narxi o’zgarmaydi ). Jadvalni to’ldiring
Jadval.

Sotib olinadigan tovarlar	Xarajatlar (dollar)		Oilaning byudjetdagi ulushi (%)		Talabning foy-cha bo’yicha elas-tikligi	Tovar turlari
	1-yil	2-yil	1-yil	2-yil
A tovar B tovar V tovar G tovar	30 30 25 15	50 70 20 60
jami:	100 $	200 $	100 $	100 $

12-masala
Aholi jon boshiga yillik daromad 6000 so’mdan to’g’ri keldi va 6400 so’mga o’sdi, gazlamalar sotilishi esa 280 so’mdan 300 so’mgacha ko’tarildi. Bunda talabning qayishqoqlik koeffitsientini toping. Qayishqoqlik koeffitsientini talabning o’sishiga bog’likligi sifatida ham hisoblang.


13-masala
Marketing izlanishi natijasida bozor sig’imi 175 mln. Dona mahsulot bilan bozordagi firma ulushini 10 % dan 12 % ga o’sishi mo’ljallanmoqda. Agar 1 ta mahsulot uchun foyda 98 so’mni tashkil etib, bozor sig’imi esa o’zgarmagan xolda kelgusi yildagi firmani qo’shimcha foydasini hisoblang.
14-masala
Quyidagi jadvalda avtomobilning tavsifi berilgan.
(ballardagi baholar)

Avtomobil tavsifi	Avtomobil modeli
	I	II	III	IV
Benzin sarfi	8	10	7	5
Tashki bezalishi	10	9	5	4
Boshkarishning kulayligi	9	10	6	5

Bo’lajak xaridor uchun tashqi bezaklar qulaylikka nisbatan 3 marta muhimroq va benzin sarflashga nisbatan 2 marta muhim. Kutilmagan ahamiyatigi bo’yicha baholash tartibidan foydalangan xolda to’rtta modeldan qaysi birini xaridor tanlab olishini aniqlang.

15-masala
Aholining yillik soni 1100 kishini tashkil etib aholi jon boshiga 36 kg ni tashkil etadi. 26 tn qandolat mahsulotlari tayyorlandi. 1 kg qandolat mahsulotini tayyorlashga 670 gr. shakar ketadi. Ushbu ma’lumotlardan foydalanib bozor fondi va bozordan tashqari fondlarni aniqlang.
16-masala
Korxonani tovar oboroti rejasi (normativi) 76 mln. so’mni tashqil etadi. Tovar oborot 4%ga oshirib bajarilgan. Aholining xarid quvvatini tovar oboroti bilan qoplash darajasi 96% ga teng. Aholining xarid fondi balansning xarajat qismini 82% ni tashqil qiladi.
Aholining pul daromadi summasini toping.


17-masala
Ushbu ma’lumotlarga asoslanib, yangi qurilishga bo’lgan ehtiyojni topig.
a) umumiy extiyoj 3640 kv. m.
b) yil boshidagi mavjud maydon 3290 kv. m.
v) yil davomida buziladigan maydon 142 kv. m.
g) qayta qurish hisobiga qo’shiladigan maydon 47 kv. m. ni tashkil etadi. Zarur maydonni toping.


18-masala
A kontsernining 2 korxonasi 1 oy davomida 800 o’lch.birl. mahsulot ishlab chiqaradi. Raqobatchi B kontsernining xuddi shunday 2 korxonasida 1 oy davomida 140 o’lch. birl. miqdorida ko’proq mahsulot ishlab chiqaradi.
B kontsernning 2 korxonasi A kontsernning tegishli korxonalariga nisbatan 30% va 10% ko’proq ishlab chiqarish unumdorligiga ega. A va B kontsernlarining xar bitta korxonasi qanday miqdorda mahsulot yetishtiradi ?