Proceedings of International Conference on Modern Science and Scientific Studies Hosted online from Paris, France. Date: 19
th
December, 2022
ISSN: XXXX-XXXX Website: econferenceseries.com
147 | P a g e
qisilishiga, so'ngra o'pkaning yallig'lanishi yoki shishishiga, yurak faoliyatidagi
uzilishlarga, qon aylanishining buzilishiga va nafas olishni to'xtatishga olib keladi .
Azot
oksidlari (
azot oksidi va azot
dioksidi )
gazsimon
moddalardir: azot oksidi NO va azot dioksidi NO
2
bitta umumiy formula NO
x
bilan
birlashtirilgan . Barcha yonish jarayonlarida azot oksidlari, asosan, oksid shaklida
hosil bo'ladi. Yonish harorati qanchalik yuqori bo'lsa, azot oksidi hosil bo'lishi
shunchalik intensiv bo'ladi. Azot oksidlarining yana bir manbai azotli o'g'itlar , nitrat
kislota va nitratlar , anilin
bo'yoqlari , nitro
birikmalar ishlab
chiqaruvchi
korxonalardir . Atmosferaga tushadigan azot oksidlarining miqdori yiliga 65 million
tonnani tashkil qiladi. Atmosferaga chiqariladigan azot oksidlarining umumiy
miqdoridan 55% transport, 28% energiya, 14% sanoat korxonalari, 3% kichik
isteʼmolchilar va maishiy sektor hissasiga toʻgʻri keladi.
Ozon (O
3
) o'ziga xos hidga ega bo'lgan gaz, kisloroddan ko'ra kuchliroq
oksidlovchi moddadir. U barcha umumiy havo ifloslantiruvchi moddalardan eng
zaharlisi hisoblanadi[10].
Xulosa va takliflar. Ushbu moddalarning atmosfera havosi tarkibida
ko’payishi insonlar o’rtasida qolaverasa ona tabiatda yashovchi barcha jonzotlar
uchun xavfli hisoblanadi. Sanoat korxonalaridan chiqayotgan zararli moddalarni
kamaytirish hamda ekologik toza muhitni yaratish maqsadida mamlakatimizda bir
qator ishlar amalga oshirilmoqda.
Xususan, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 30-oktyabrdagi
“2030-yilgacha boʻlgan davrda Oʻzbekiston Respublikasining atrof-muhitni
muhofaza qilish konsepsiyasini tasdiqlash toʻgʻrisida”gi PF-5863-son Farmoni
ijrosini taʼminlash maqsadida “Oʻzkimyosanoat” aksiyadorlik jamiyati tarmoq
korxonalarida 2020-2023-yillarda atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy
resurslardan oqilona foydalanish” boʻyicha chora-tadbirlar rejasidan tashqari,
Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat
qoʻmitasi bilan kelishilgan, “2019-2022-yillar davomida “Oʻzkimyosanoat”
aksiyadorlik jamiyati korxonalari tomonidan atrof-muhitga zararli tashlamalar va
ifloslantiruvchi moddalarni kamaytirish chora-tadbirlari”, Oʻzbekiston Respublikasi
Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi bilan kelishilgan
“Maksam-Chirchiq” aksiyadorlik jamiyati tomonidan atrof-muhitga ifloslantiruvchi
moddalar va chiqindilarini kamaytirish maqsadida xorijiy litsenziarlar, Rosiyaning
ilmiy-tadqiqot institutlari tavsiyalariga muvofiq, “Maksam-Chirchiq” aksiyadorlik
jamiyati va unga tutash hududlarda ekologik vaziyatni yaxshilash maqsadida chora-
tadbir rejalari ishlab chiqilgan[3].
Shuningdek,
“Oʻzkimyosanoat”